FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : 2021/41 Esas KARAR NO : 2022/12 DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali - Tasarımın Hükümsüzlüğü) DAVA TARİHİ : 15/02/2021 KARAR TARİHİ : 19/01/2022 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 08/02/2022 Mahkememizde görülmekte bulunan Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımla İlgili Kurum Kararlarının İptali - Tasarımın Hükümsüzlüğü) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili 15/02/2021 tarihli dava dilekçesinde özetle; Davalı adına 01.09.2019 tarihinde başvurusu yapılan ....sıra numaralı tasarımlara müvekkilinin itirazda bulunduğunu, ilgili itirazın YİDK tarafından ... sayılı kararla reddedildiğini, dava konusu tasarımların müvekkile ait “... ...” tasarımı karşısında yeni ve ayırt edici olmadığını, dava konusu tasarımların müvekkilin önceki tarihli tasarım ve ürünleri esas alınarak oluşturulduğunu, her iki tasarım açısından da yapılacak karşılaştırmalar...
Davalılar vekili, dava konusu edilen 2002/1682 nolu endüstriyel tasarım belgesinin davacıya ait olmadığını, 2008/4512 nolu tasarımın ise 5 yıllık koruma süresinin sona ermesi nedeniyle hukuki geçerliliğini yitirdiğini, 2009/1079 nolu faydalı model belgesinin de koruma kapsamında olmadığını savunarak davanın reddini istemiş, birleşen davada ise, davalı adına tescilli 2008/4512 nolu tasarımın yenilik ve ayırt edicilik kriterlerinin bulunmadığını ileri sürerek, davalı adına tescilli 2008/4512 nolu çoklu tasarımının 1. sırasındaki tasarımının hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine karar verilmesini talep etmiştir....
Bu kural dört alt kural içerir: (1) Bir tasarımın daha önceki bir tasarımdan doğan tasarım hakkını ihlal ettiği, yani korunan tasarıma benzediği, korunan tasarım yönünden karıştırılma tehlikesi yarattığı iddia edildiğinde değerlendirme bilgilenmiş kullanıcı esas alınarak yapılır. (2) ihlal iddiasına muhatap tasarımın bilgilenmiş kullanıcıda bıraktığı genel izlenim ile öncekinin yarattığı genel izlenimin benzer olup olmadığı incelenir; yoksa ayrıntı değerlendirmesi yapılmaz. (3) inceleme ve değerlendirmede tasarımcının seçenek özgürlüğünün ne olduğuna bakılır; olayda böyle bir özgürlük yoksa benzerlik kaçınılmaz olduğundan koruma reddedilir....
Üçüncü kişiler, tasarım sahibinin izni olmadan koruma kapsamındaki tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünü üretemez, piyasaya sunamaz, satamaz, ithal edemez, ticari amaçlı kullanamaz veya bu amaçlarla elde bulunduramaz ya da bu tasarım veya tasarımın uygulandığı ürünle ilgili sözleşme yapmak için öneride bulunamaz. (2)Tescilsiz tasarım, sahibine birinci fıkrada belirtilen fiilleri engelleme hakkını sadece korunan tasarımın aynısının veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerinin kopyalanarak alınması hâlinde verir. Korunan tasarımın kendi tasarımından önce kamuya sunulduğunu makul yollarla bilmesi mümkün olmayan bir tasarımcı tarafından bağımsız olarak yapılan tasarımın koruma kapsamındaki tasarımdan kopyalanmış olduğu kabul edilmez. Aynı yasanın "Tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller" başlıklı 81....
Mahkemece, Dairemiz bozma ilamına uyularak ve tüm dosya kapsamına göre yapılan yargılama sonucunda; davalıya ait 2013/00620-1 nolu tasarımın 22.12.2015 tarihinde hükümsüzlüğüne karar verildiği, hükümsüzlük kararı ile birlikte bu tescilin hiç doğmamış kabul edilmesi gerektiği ve bu nedenle hükümsüzlüğüne karar verilen tasarım kapsamında yapılan üretimlerin davacı yana ait tescilli endüstriyel tasarımlar ile benzer olmaları karşısında tecavüz teşkil edeceği, tescili devam eden ve hükümsüzlük talebi red edilen 2013/00620-2 nolu endüstriyel tasarım kapsamındaki üretimlerin ise tescile dayanması karşısında tecavüz oluşturmayacağı, bu durumda davalının 2013/00620-1 tescil numaralı hükümsüzlük kararı verilen endüstriyel tasarım kapsamındaki tüm üretim ve pazarlama faaliyetlerinin tecavüz oluşturduğu, davalının 2013/00620-2 tescil numaralı tasarım kapsamındaki üretimlerinin ise tecavüz teşkil etmediği gerekçesiyle, davanın kısmen kabulü ile davalının hükümsüzlüğüne karar verilen 2013/00620-1 nolu...
Bu kural dört alt kural içerir: (1) Bir tasarımın daha önceki bir tasarımdan doğan tasarım hakkını ihlal ettiği, yani korunan tasarıma benzediği, korunan tasarım yönünden karıştırılma tehlikesi yarattığı iddia edildiğinde değerlendirme bilgilenmiş kullanıcı esas alınarak yapılır. (2) ihlal iddiasına muhatap tasarımın bilgilenmiş kullanıcıda bıraktığı genel izlenim ile öncekinin yarattığı genel izlenimin benzer olup olmadığı incelenir; yoksa ayrıntı değerlendirmesi yapılmaz. (3) inceleme ve değerlendirmede tasarımcının seçenek özgürlüğünün ne olduğuna bakılır; olayda böyle bir özgürlük yoksa benzerlik kaçınılmaz olduğundan koruma reddedilir....
unsurunu içermediğini iddia ederek, davalı adına ....... sayı ile tescilli çoklu endüstriyel tasarımın hükümsüzlüğünü talep ve dava etmiştir....
Mahkemece; tüm dosya kapsamına göre, karşı dava yönünden; davacıya ait 2011/01810 sayılı çorbalık tasarımının başvuru tarihinin 17.03.2011 olduğu, bilirkişi heyeti marifetiyle de incelendiği üzere mesnet 2010/02789 sayılı endüstriyel tasarımın 17.05.2010 başvuru tarihli olduğu ve dava konusu davacı karşı davalı tasarımının anılan tasarım karşısında yeni ve ayırt edici mahiyette olmayıp benzer olduğu, bu nedenle de davacı karşı davalıya ait 2011/01810 sayılı çorbalık tasarımının hükümsüzlüğünün gerektiği; öte yandan asıl davada her ne kadar davacı karşı davalı endüstriyel tasarıma dayalı tecavüzün tespiti, meni, maddi manevi tazminat talebinde bulunmuşsa da, davasına dayanak olan 2011/01810 çorbalık tasarımının anılan nedenle hükümsüz sayılması ve hükümsüzlüğün geçmişe etkili olması nedeniyle 2011/01810 sayılı endüstriyel tasarımın mezkur davaya da dayanak olamayacağı gerekçesiyle, karşı davacı tarafın davasının kabulü ile 2011/01810 çorbalık tasarımının hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine...
Davalı-karşı davacı vekili, davacı adına tescilli 2003/00044 sayılı endüstriyel tasarımın yenilik ve ayırtedicilik vasfının bulunmadığını, müvekkilinin imal ettiği ürünlerin davacının tasarımından farklı olduğunu savunarak asıl davanın reddini, karşı davanın kabulü ile 2003/00044 sayılı endüstriyel tasarımın hükümsüzlüğünü talep ve dava etmiştir. Davacı-karşı davalı vekili, müvekkili tasarımının özgün ve ayırt edici vasıfta olduğunu savunarak karşı davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma, bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamına göre, asıl davanın davacısına ait 2003/00044 sayılı tasarım ile davalısına ait 2013/05602 sayılı tasarım arasında bilgilenmiş kullanıcı gözüyle belirgin farklılıkların bulunduğu, asıl davanın davacısı, karşı davanın davalısı adına tescilli olan 2003/00044-3 sayılı tasarımın başvuru tarihinden önce kamuya sunulduğu gerekçesiyle asıl davanın reddine, karşı davanın kabulüne karar verilmiştir....
Ancak, dosya içerisinde bulunan davacıya ait 95/01497-281 sayılı tasarımın üç boyutlu bir ürün tasarımı niteliğinde olmadığı, şematik görsel tasarım niteliğinde olduğu, mülga 554 sayılı Tasarım KHK'sı uyarınca tasarım korumasının, esası tescile dayalı olup tasarım başvurusuna konu görsellerin, bilgilenmiş kullanıcılar tarafından nihai kullanımı sırasında insan duyularıyla algılanabilir kısımları korunabilecektir. İşlevsellik tasarım korumasının kapsamı dışındadır. (C. Suluk Tasarım Hukuk, s 43 vd). Keza tasarım başvurusuna ilişkin tarifname ile Locarno Anlaşmasına göre yapılan ürün sınıflandrmasının da korumanın kapsamının belirlenmesinde bir önemi bulunmamaktadır....
