E)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, dernek genel kurul kararının iptali istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın aktif husumet yokluğu nedeni ile reddine karar verilmiş, karar davacılar vekili tarafından istinaf edilmiştir. Somut olayda, davacıların davalı derneğe üye olmak için başvuru yaptıkları, dernek yönetim kurulu tarafından üyelik başvurusunun reddedildiği, yönetim kurulu kararına karşı itiraz edildiği, itirazın dernek genel kurulunda görüşüldüğü ve oy çokluğuyla reddedildiği, davacı tarafından genel kurul kararının iptali talepli iş bu davanın açıldığı görülmüştür. TMK 63 maddesi gereğince, " "hiç kimse, bir derneğe üye olmaya ve hiç bir dernek de üye kabul etmeye zorlanamaz." TMK 83 maddesi gereğince, "genel kurul kararına karşı iptal davası açma hakkı üyelere tanınmıştır."...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Yönetim Kurulu Üyeliğinden İhraca İlişkin Yönetim Kurulu Kararının İptali Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR Davacı vekili, dava dilekçesinde, davacının dernek yönetim kurulu üyeliğinden çıkarılmasına dair 28.04.2014 tarihli yönetim kurulu kararının iptali ile yönetim kurulu üyeliğinin devam ettiğinin tespitini istemiştir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur. (TMK.73) Derneğin üyeliğe kabul ve üyelikten çıkarma hallerinde son kararı verir. (TMK.80/1) Ancak dernek genel kurul kararlarının iptali istenebilir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 07/08/2020 NUMARASI : 2019/279 ESAS 2020/194 KARAR DAVA KONUSU : Dernek (Genel Kurul Kararlarının İptali İstemli) KARAR : Taraflar arasında görülen dernek genel kurul kararının iptaline ilişkin davada, davanın kabulüne dair karar davacılar vekili tarafından istinaf edilmekle dosya üzerinden yapılan incelemede; TARAF İDDİA VE SAVUNMALARI ÖZET : Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin T5 yönetim kurulu üyesi olduklarını, T5 23.06.2019 tarihli Olağanüstü Seçimli Genel Kurul Toplantısında alınan, ''Yönetim Kurulunun ibra edilmemesine'' ilişkin Genel Kurul kararının iptaline karar verilmesi ve Yönetim Kurulunca daha önce alınmış olan '' Yönetim Kurulu kararının geçerliliğine/iptaline genel kurulun karar vermesine ilişkin'' genel kurul kararının yok hükmünde sayılmasına, ancak bu karara ilişkin Mahkeme, yok hükmünde olduğunun aksi kanaatinde ise kararın her halükarda iptaline karar verilerek, müvekkillerinin aleyhine alınan genel kurul...
Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun kabulü ile açılan davanın reddine karar verilmiş, bu kez davacı vekilince Bölge Adliye Mahkemesi kararı temyiz edilmiş olmakla, dosya incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava dilekçesinde, davalı Dernek Tüzüğünün 6. maddesindeki "Genel Kurul, derneğin en yetkili organı olup, en az 3 ay evvel üyelik sıfatını kazanmış, ödenti borcu olmayan üyelerden ve şubelerin genel kurullarınca seçilecek iki temsilcinin katılımıyla oluşur. Olağan genel kurul, iki yılda bir, Nisan ayı içerisinde yönetim kurulunca belirlenecek gün, yer ve saatte toplanır.." şeklindeki hükümden "ve şubelerin genel kurullarınca seçilecek iki temsilcinin katılımıyla" ifadesinin ve Tüzüğün 19. maddesinde yer alan "...bu toplantıda dernek genel kurul toplantısında şubeyi temsil edecek iki asil iki yedek temsilci seçilir.." ifadelerinin kanuna aykırı olduğu ileri sürülerek tüzükteki bu ifadelerin iptali ile tüzük değişimine karar verilmesi istenmiştir....
Genel kurulu kararının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayılıp sayılmayacağı yönünden yapılan değerlendirmede ise; derneğin önceki genel kurul kararlarının iptali istemiyle açılan davalarda denetim kurulu yönünden herhangi bir ihtiyati tedbir kararı bulunmamakla, dava konusu toplantıya çağrı yapan denetim kurulunun 20.01.2013 tarihli genel kurul kararında seçilip bu genel kurulunun iptali yönünden henüz bir karar bulunmamış olması, dernek tüzüğüne göre denetim kurulunun da olağanüstü genel kurul çağrı yetkisinin bulunması ve dava konusu edilen 02.02.2014 tarihli genel kurulu kararlarının kanun ve dernek tüzüğünde ön görülen yöntemle yeterli çoğunlukla alınmış olması karşısında bu kararların yok hükmünde veya mutlak butlanla batıl olduğu şeklindeki ilk derece mahkemesi kararı yasaya uygun bulunmamıştır....
Dava, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunun 83. maddesi kapsamında dernek genel kurul kararlarının iptali istemine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 83. maddesinde, toplantıda hazır bulunan ve kanuna veya tüzüğe aykırı olarak alınan genel kurul kararlarına katılmayan her üyenin, karar tarihinden başlayarak bir ay içinde; toplantıda hazır bulunmayan her üyenin ise kararı öğrenmesinden başlayarak bir ay içinde ve her halde karar tarihinden başlayarak üç ay içinde mahkemeye başvurmak suretiyle kararın iptalini isteyebileceği diğer organların kararlarına karşı dernek içi denetim yolları tüketilmedikçe iptal davası açılamayacağı, genel kurul kararlarının yok veya mutlak butlanla hükümsüz sayıldığı durumların saklı olduğu hükme bağlanmıştır. Bir kararının yokluğu başlangıçtan itibaren mevcut olmadığını ifade eder....
Temsil görevine istinaden daha önce 18.05.2006 tarihinde imzalanan ve genel kurul tarafından geçerliliği kabul edilen sözleşmeden sonra Yönetim Kurulu tarafından 22.04.2009 tarihli yeni bir sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu sözleşme ile sözleşme süresinin 2015 yılı Kasım ayına kadar uzatılması da kararlaştırılmıştır. İmzalanan kira sözleşmesinin geçerliliği kiraya veren derneğin genel kurulunun onaylanması şartına bağlanmamıştır. Dernek Genel Kurulunun tek taraflı olarak sözleşmenin iptali konusunda aldığı karar yönetimin sorumluluğa ilişkin olup, kiracı yönünden bağlayıcı değildir. Bu nedenle Genel Kurul Kararının iptaline ilişkin açılan davanın dava şartının bulunmaması nedeniyle redle sonuçlanmış ve kararın kesinleşmiş olması da, Genel Kurul Kararının kiracı yönünden bağlayıcı olması sonucunu doğurmaz....
Bu değişiklikten sonra, dernek genel kurul toplantılarının iptalinin, Cumhuriyet Savcıları tarafından talep ve dava hakkı sona ermiştir. Dernek genel kurulu, derneğin en üst organı olarak tüzüklerinde gösterilen sürelerde ve en geç üç yılda bir toplanmak zorunda oldukları ve dernek üyelerinin serbestçe karar aldıkları toplantılardır. Bu kararlara muhalif kalan üyelerin bir ve üç aylık hak düşürücü süreler içinde kararın iptalini mahkemelerden isteme hakkı bulunmaktadır. Dernek genel kurul toplantılarının iptali veya yok hükmünde olduğunun tespitini isteme hakkı yalnızca dernek üyelerine tanınmış hak ve yetkidir. Bu yetkinin üyeler dışında bir kişi veya organca kullanılması dernek kurma özgürlüğünün ihlali anlamına gelmektedir. Hal böyle olunca, davacı ...'nın dava açma ehliyeti bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken, işin esasına girilerek yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir....
K A R A R Davacılar vekili dava dilekçesinde, davalı Derneğin 15.03.2014-16.03.2014 tarihlerinde yapılan olağanüstü genel kurul toplantılarında, dernek üyelerinin “bir yönetim kurulu kararına dayanmayan gündemle”, sırf gazete ilanı ile toplandığı, genel kurulun toplantıya katılma hakkı olmayan üyelerle gerçekleştirilen genel kurulda, toplantı ve karar nisaplarına uyulmadığı, genel kurul sürecinde Dernek Tüzüğü, Dernekler Kanunu ve Medeni Kanun'un ilgili hükümlerinin ihlal edildiği iddia edilerek, 15.03.2014-16.03.2014 tarihli genel kurul toplantılarında alınan bütün kararların iptali talep edilmiş; Mahkemece, "Davalı derneğin 08/01/2014 tarih, bir numaralı yönetim kurulu kararında olağanüstü genel kurul gündemini belirleyen bir karar olmadığı, yönetim kurulu tarafından olağanüstü genel kurulun gündemi belirlenmeden yapıldığı, olağanüstü genel kurulun öncelikle Dernek Tüzüğü, ayrıca Dernekler Yönetmeliği, Dernekler Kanunu ve Türk Medeni Kanunu'na aykırı olduğu" gerekçesiyle, iptali...
Bu kişiler ve dernek üyesi olmayanlar, ayrı bir bölümde genel kurul toplantısını izleyebilirler." hükümleri yer almaktadır. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 32.maddesinin (b) bendinde; genel kurul toplantılarını kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak veya dernek merkezinin bulunduğu veya tüzüğünde belirtilen yer dışında yapan dernek yöneticilerinin idari para cezası ile cezalandırılacağı, mahkemece, kanun ve tüzük hükümlerine aykırı olarak yapılan genel kurul toplantılarının iptaline de karar verilebileceği düzenlenmiştir....
