İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ: İlk derece mahkemesince, yapılıp bitirilen yargılama neticesinde; "...Dava, derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti isteminden ibarettir. Dernek tüzüğünün 7. maddesine göre; derneğin 3 yılda bir Aralık ayında yapılacağı kararlaştırılmasına rağmen en son genel kurulun 09/12/2006 tarihinde yapıldığı, bu tarihten sonra davalı dernek genel kurulunun toplanmadığı" gerekçesiyle; Davanın KABULÜNE, Samsun Sanayi Siteleri Sanayici Ve T3nin TMK87/5 maddesi gereğince kendiliğinden sona erdiğinin tespitine, dair karar verilmiştir. İSTİNAF SEBEP VE GEREKÇESİ : Davalı dernek vekili istinaf başvuru dilekçesinde özetle; "Samsun Valiliği İl Dernekler Müdürlüğü'nün 1.6.2018 tarih, 79150965- 450- E.10553 sayılı yazısı doğrultusunda müvekkil dernek hakkında, TMK 87/5 hükmü gereğince "kendiliğinden sona ermenin tespiti" davası açılmıştır, yerel mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir....
KARAR Davacı, 15.06.2004 tarihli, Dernek şube başkanının sipariş yazısı üzerine, bedeli 55 gün sonra ödenmek kaydıyla davalıya 14.7.2004 tarihinde 6 adet otomobil lastiğini teslim ettiklerini, ancak bedelinin ödenmediğini, alacağın tahsili için başlatılan icra takibine de itiraz edildiğini ileri sürerek, itirazın iptaline, %40 icra inkar tazminatının ödetilmesine karar verilmesini istemiştir, Davalı, dava konusu lastik alımı ile ilgili dernek kayıtlarında sipariş ve teslimine ilişkin bir kaydın olmadığını, ileri sürerek davanın reddini dilemiştir. Mahkemece, icra takibine dayanak yapılan 1.09.2004 tarihli faturanın açık fatura olduğu, davacı şirketin defterlerinde kayıtlı olmakla beraber davalı derneğin kayıtlarında yazılı bulunmadığını, 15.06.2004 sipariş yazısı ve lastiklerin teslimine dair 15.7.2004 tarihli yazıların her zaman düzenlenebileceği gerekçe gösterilerek ispatlanamayan davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafça temyiz edilmiştir....
Davalı idare tarafından hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülerek anılan idare mahkemesi kararının temyizen incelenip bozulması istenilmektedir. 2908 sayılı Dernekler Kanunu'nun kamu yararına çalışma niteliğini belirleyen 58. maddesinde, "Bir derneğin kamu yararına çalışan derneklerden sayılabilmesi için Derneğin enaz bir yıldan beri faaliyette bulunması, Derneğin amacı ve bu amacı gerçekleştirmek için giriştiği faaliyetlerin ülke çapında yararlı sonuçlar verecek nitelik ve ölçüde olması şarttır."...
E)DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava, davalı derneğin 13/04/2014 tarihli genel kurul toplantısının iptali istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiş, karar davalı dernek vekili tarafından istinaf edilmiştir....
olduğu sonucuna ulaşılmış olup, davacının 2.590.453,95-TL tutarındaki hasılatını kayıt ve beyan dışı bıraktığından bahisle 2013/12 dönemi için davacı adına yapılan üç kat vergi ziyaı cezalı katma değer vergisi tarhiyatında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır....
ın davalı dernekten işçilik haklarına dair alacağının tahsili kapsamında açmış olduğu tasarrufun iptali davasında verilen yetkiye istinaden, 23.05.2011 tarihli Genel Kurul kararı ile feshedilen deneğin ihyası istenilmiş; mahkemece, dernek ve valilik yönünden davanın husumetten reddine, derneğin ihyası yönünden ise davanın kabulüne karar verilmesi üzerine hüküm, davalılardan .... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. 1. Dosya muhtevasına, dava evrakı ile yargılama tutanakları münderecatına ve mahkemece bozma gereklerine uygun biçimde hüküm verildiğine göre, davalı ... ve diğerleri vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2. Somut uyuşmazlıkta davalı derneğin tüzel kişiliğinin ihyası için mahkemece süre vermesi üzerine davanın açıldığı belirtilerek, ... 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/262 Esas sayılı dosyasına münhasır olmak üzere ... ......
Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.", 69. maddesinde "Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır, üye, oyunu şahsen kullanmak zorundadır.", 73. maddesinde "Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.", 78. maddesinde de "Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hâllerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz.” düzenlemeleri mevcuttur. Dernekler Yönetmeliğinin 14. maddesinde ise; “Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini düzenler....
Başvurusu kabul edilen üye, bu amaçla tutulacak deftere kaydedilir.", 69. maddesinde "Her üyenin genel kurulda bir oy hakkı vardır, üye, oyunu şahsen kullanmak zorundadır.", 73. maddesinde "Genel kurul, derneğin en yetkili karar organı olup; derneğe kayıtlı üyelerden oluşur.", 78. maddesinde de "Genel kurul, katılma hakkı bulunan üyelerin salt çoğunluğunun, tüzük değişikliği ve derneğin feshi hâllerinde üçte ikisinin katılımıyla toplanır; çoğunluğun sağlanamaması sebebiyle toplantının ertelenmesi durumunda ikinci toplantıda çoğunluk aranmaz.” düzenlemeleri mevcuttur. Dernekler Yönetmeliğinin 14. maddesinde ise; “Yönetim kurulu, dernek tüzüğüne göre genel kurula katılma hakkı bulunan üyelerin listesini düzenler....
Somut olaya gelince, dosya içeriğinde toplanan delillerden davacı derneğin çalışanı Mustafa Okutan’ın kullandığı 59 KC 516 plakalı araçta dernek defterlerinin çalındığına dair zabıtaca tutanak tutulduğu anlaşılmaktadır. Usul kurallarına göre ispat yükü olumsuzu iddia edene değil olumluyu iddia edene düşer. Dosya içeriğinde davacı dernek yöneticilerinin gerekli dikkat ve özeni göstermediği veya defteri kasten kaybettiklerine ilişkin herhangi bir delil ve belge bulunmamaktadır. Davacı dernek tacir olmadığından yöneticilerinin basiretli bir tacir gibi davranma yükümlülükleri de bulunmamaktadır....
DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE : Dava; asıl dosyada dernek gene kurul toplantısının iptali, birleşen dosyada ise dernek içi yolsuzlukların tespiti istemine ilişkindir. Dosya kapsamından; davalı dernek tüzüğüne göre dernek genel merkezinin Ankara'da olduğu, eldeki davanın T7 genel kurul toplantısının iptaline yönelik olduğu anlaşılmıştır. Hüküm tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı HMK'nın 14. maddesi hükmünde derneklerin kendi işlerine ilişkin olmak üzere üyeleri aleyhine ve üyenin bu sıfatla dernek aleyhine açacakları davaların derneğin yerleşim yeri sayılan yer mahkemesinde bakılacağı açıklanmıştır. Bu yetki kesin yetki olup, kamu düzenine ilişkindir ve mahkemece yargılamanın her aşamasında re'sen gözönüne alınması gerekir. Derneklerin yerleşim yerinin dernek merkezinin bulunduğu yer olduğu kuşkusuzdur. Dosya içeriğine göre davalı derneğin merkezinin Ankara ili olduğu anlaşılmaktadır....
