Eser sözleşmelerinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklemekte; yüklenici, finansı sağlayan arsa malikinin taşınmazı üzerine bina yapma işini üstlenmekte, arsa maliki ise inşa edilecek binadaki bir kısım bağımsız bölümlerin mülkiyetini yükleniciye devretmeyi vaat etmektedir....

Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi, fesih nedenleri ve feshin sonucu, tasfiyenin ileri veya geri etkili olup olmayacağının sonuçları, arsa sahibinden veya yükleniciden bağımsız bölüm satın alan veya kendisine satış vaadinde bulunulan üçüncü kişiyi doğrudan etkiler. Feshin ileriye veya geriye etkili olması ayrımı, yüklenicinin yapımını yüklendiği inşaatı kısmen tamamlaması fakat temerüdü yüzünden teslim edememesi halinde tasfiyenin nasıl yapılacağı ile ilgilidir. Eğer feshin sonuçları geriye etkili olacaksa, sözleşme yokmuşçasına tasfiye edileceğinden, yüklenici inşaattan yapamadığı kısma orantılı arsa payı değil, sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre imal ettiği inşaatın bedelini alabilir. Ancak, fesih ileriye etkili ise imalat oranına paralel arsa payının devri istenebilir. Bu husus 25.01.1984 tarihli ve 3/1 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında ayrıntılı olarak tartışılmıştır....

Kararı, taraf vekilleri temyiz etmiştir. 1)Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir. 2)Davacı vekilinin temyiz istemine gelince; Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı müspet, menfi ve maddi zararların tazmini istemine ilişkindir. Taraflar arasındaki 21.06.2011 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin ikinci sahifesinin “Diğer Hususlar” başlıklı bölümünün dördüncü paragrafı, “mal sahibi inşaat konusu arsayı ve müteahhide ait daireleri inşaat süresince müteahhidin oluru dışında satamaz, .../... S.2. ipotek edemez, rehin veremez, üçüncü bir kişiye kat karşılığı satış vaadinde bulunamaz, buna aykırı hareket sözleşmenin mülk sahibi tarafından haksız feshi sonucunu doğurur ve bu yüzden yüklenicinin uğrayacağı müspet ve menfi zararlardan mülk sahibi sorumlu olacaktır” hükmünü içermektedir....

Davacı vekili; 27.06.2002 tarihinde davalı yüklenici ... ile arsa sahipleri ..., ..., ... ve ... arasında düzenleme şeklinde kat karşılığı inşaat sözleşmesi yapıldığını, dava konusu 36187 ada 5 nolu parselde inşa edilecek binanın 2. normal katında yer alan bir dairenin tamamı ile 1. ... kat kuzey cephede yer alan 1 dairenin 1/2 sinin ...'e verileceğinin kararlaştırıldığını, yüklenicinin kat karşılığı inşaat sözleşmesi gereği kendisine düşen 2. ... 2 nolu bağımsız bölümün 05.03.2004 tarihli düzenleme şeklinde gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi ile satın alındığını, ancak halen tapuda arsa sahibi adına kayıtlı görünen bağımsız bölümün davacı adına tescilini istemiştir. Davalı arsa sahibi ... vekili, kat karşılığı inşaat sözleşmesine göre 10 nolu bağımsız bölümün tamamı ile 4 nolu bağımsız bölümün 1/2 payının davalıya ait olduğunu, ancak kat irtifakı kurulurken 4 nolu dairenin ... kaydının başka bir arsa sahibi adına düzenlendiğini, davalı ...'...

Başka bir deyişle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, yüklenicinin temliki nedeniyle dava açan davacı, tapu iptal tescil talebini sözleşme tarafı olan yüklenici ile tapuda malik görünen arsa maliklerine yöneltebilirken, satış vaadi sözleşmesinin ifa olanağı bulunmaması halinde sözleşemeden kaynaklı zararlar için alacak talebini ancak sözleşmenin tarafı olan kişi ya da kişilere yöneltebilir. O halde mahkemece; davaya konu satış vaadi sözleşmesinin halen geçerli olduğu dikkate alınarak, davacının tapu iptal ve tescil talebi yönünden; dava konusu bağımsız bölümün de yer aldığı Mersin 2....

Şti tarafından 158.881,27 TL'lik imalat yapıldığını, müvekkili tarafından davalı şirkete ihtarname gönderilerek 04.01.1999 tarihli konut inşaatı sözleşmesinin 13.12.2001 tarihinden itibaren feshedildiğinin bildirilerek fazladan yapılan ödemelerin iadesinin istendiğini, davalı şirketçe fesih kararının kabul edilmesine rağmen ödeme yapılmadığını ileri sürerek, Sincan ilçesi, 2183 ada, 1 parselde kayıtlı arsa üzerine inşa edilecek A,C,D ve E bloklarda müvekkili kooperatife isabet eden 46 adet dairenin arsa payları ile birlikte tapularının iptali ile müvekkili adına tapuya kayıt ve tesciline, 98.118,73 TL fark alacağının faizi ile birlikte tahsiline, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine aykırı olarak düzenlenen konut inşaat sözleşmesinin feshine, müvekkiline inşaatların yapımı için yetki verilmesine, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin 4. maddesinin iptaline, aynı sözleşmenin 6.maddesinin günümüz koşullarına uyarlanmasına, sözleşmede kararlaştırılan tüm cezai şartların kaldırılmasına...

Davalı Aydın Kalender vekili istinaf dilekçesinde özetle, davacı ile davalılardan Doğan Acar Yapı arasında 23/09/2016 tarihinde arsa Payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, söz konusu sözleşme ile satıcı Doğan Acar Yapı Sivas ili Merkez ilçesi Alibaba Mahallesi 1261 ada 22 parselde bulunan ana taşınmazın 1 nolu bağımsız bölümünü 14/08/2018 tarihinde satın aldığını, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bir tür inşaat sözleşmesi olup, TBK'nun 470 ve devamı maddelerinde düzenlendiğini, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinde kural olarak yüklenici yapacağı inşaattan bir kısım bağımsız bölümü arsa sahibine vermeyi, arsa sahibi ise arsanın bir miktar hissesinin tapusunu yükleniciye devretmeyi üstleneceğini, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, edimin yerine getirilmesiyle borcun sona ermesi aynı anda gerçekleşeceğini, bu tür sözleşmelerde taşınmaz satımı ve eser sözleşmesinin bir arada bulunmakta olduğunu, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerden...

Noterliğince doğrudan düzenlenen 25.10.1996 tarih ve “Düzenleme Şeklinde Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi ve Satış Vaadi Senedi” başlıklı sözleşmeyi arsa sahiplerinden olan davacı ve diğer tüm paydaşlar ile yüklenici davalı şirket imzalamışlardır. Bu sözleşme, hukuksal niteliğince, Borçlar Kanunu’nun 355. maddesinde tanımlanan eser sözleşmesinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesidir. Yüklenici davalı şirket, sözleşme konusu 143 parsel sayılı olarak tapuya kayıtlı taşınmaza, sözleşmedeki koşullarla inşaat yapımını ve arsa sahiplerine ait bağımsız bölümlerin kat irtifakının kurulduğu tarihten itibaren 30 ay içinde teslimini yüklenmiştir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, karşılıklı hak ve borçları içeren tam iki yanlı sözleşmelerdendir....

Noterliği tarafından düzenlenen 28/04/2017 tarih ve 03731 yevmiye numaralı kat karşılığı inşaat sözleşmesinin düzenlendiği, buna göre davalı şirket ile tüm arsa sahipleri arasında kat karşılığı inşaat sözleşmelerinin yapıldığı belirlenmiştir. Hal böyle iken; mahkemece "arsa sahibi Vehbi Esen ile sözleşme yapılmaması nedeniyle mevcut sözleşmenin geçersiz olduğunun tespiti" yönündeki gerekçe ve karar doğru olmamıştır. Davada; yüklenicinin sözleşme edimini yerine getirmediği gerekçesi ile fesih ve tazminat isteğinde bulunulmuş olmakla, sözleşmenin feshi isteminde tüm arsa sahiplerinin davada yer almaları gerektiğinin, diğer bir ifade ile davanın niteliği gereği arsa sahipleri arasında bu anlamda "zorunlu dava arkadaşlığı" bulunduğunun mahkemece gözetilmemesi de usule, yasaya ve içtihatlara aykırıdır. Diğer taraftan; sözleşmenin feshi isteği ile ilgili olarak sözleşme bedelleri üzerinden hesaplanacak nispi peşin harcın ikmal ettirilmemesi de doğru değildir....

- KARAR - Davacı yüklenici şirket vekili, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca müvekkilinin inşaatları tamamlayarak kat irtifakı kurduğunu, 26.03.2014 tarihinde iskan ruhsatlarını aldığını, sözleşme gereği tapuların iskan aşamasında devri gerekirken, davalının tapu devrine yanaşmadığını, satış sezonunun geçmesi nedeniyle zarara uğradıklarını, vergi, harç ve masraflar, inşaatın maliyet bedeli ve yüklenici kârı ile KDV'nin davalıdan tahsili gerektiğini ileri sürerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, şimdilik 1.230.000,00 TL'nin %18 KDV'si ve %30 yüklenici kârı ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesini istemiştir....