Düzenleme şeklinde gayrimenkul satış vaadi ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinde yüklenici yapımını üstlendiği eseri sözleşmeye, fen ve sanat kurallarına ve amaca uygun olarak imâl edip arsa malikine teslim etmekle arsa maliki de sözleşme uyarınca kararlaştırılan payın tapuda devrini yapmakla mükelleftirler. Bu durumda bir tarafta inşaat yapım işi diğer yanda tapuda resmi devir temlik işlemi bulunmaktadır. Anılan bu özelliği itibariyle bir karma akit sözkonusu olmaktadır. Dava konusu somut olayda İstanbul ili, Kağıthane ilçesi tapunun ada no:4785 parsel no 7’de kayıtlı 94 m2 tutarındaki taşınmaz arsanın 78/94 hissesi davacı ... ’a geri kalan 16/94 payı Kağıthane Belediyesi’ne aittir. Taraflar arasında Beyoğlu 43. Noterliği’nde 13.09.2006 tarih ve 26591 sayılı Düzenleme Şeklinde Gayrimenkul Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi düzenlenmiştir....

Davalı yüklenici Kooperatifin istemi ile arsa sahibi tarafından davalı Kooperatife 22.04.1999 tarihli ... bir vekaletname verilmiştir. Davacı arsa sahibi 24.10.2001 tarihli azilname ile davalı Kooperatife 22.04.1999 tarihli vekaletnamede verdiği bazı yetkilerini geri almıştır. Bunun üzerine davalı yüklenici tarafından 06.12.2001 tarihli ihbarname ile 11.10.1995 tarihli arsa karşılığı inşaat sözleşmesinin feshedildiği davacı arsa sahibine bildirilmiştir. Davacı arsa sahibi tarafından 11.01.2001 tarihli dilekçe ile Gölbaşı Asliye Hukuk Mahkemesi’ne dava açılmış, bu davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi üzerine de bu dava açılmıştır. Kat karşılığı yapılan inşaat sözleşmelerinin ... taraflı irade beyanı ile feshedilmeleri mümkün değildir. Davacı arsa sahibi 24.10.2001 tarihli azilname ile yüklenici kooperatife verdiği bazı yetkileri ortadan kaldırmıştır. Davacı arsa sahibinin kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi konusunda bir beyanı ve davası bulunmamaktadır....

Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmâl edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu işin gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Asıl dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı imalât bedeli alacağının tahsili ve kâr kaybı zararının tazmini; karşı dava ise arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshedildiğinin tespiti, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi şerhinin terkini ve menfi zararın tazmini istemlerine ilişkindir. Davacı-karşı davalı yüklenici, davalılar-bir kısım karşı davacılar ise arsa sahipleridir. Davacı-karşı davalı vekili, taraflar arasında 05.10.2006 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ve 16.02.2007 tarihli tadil sözleşmesi akdedildiğini, sözleşmeye konu taşınmazın, arsa sahiplerince ifraz edilerek ... ada ... ve ... parsel olarak ikiye ayrıldığını, ... parselin ... Beldesi'nde, ... parselin ......

-K A R A R- Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi istemiyle açılmış, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş ve karar davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. ...-Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi istemine ilişkindir. Dava konusu ....02.2011 tarihli sözleşme, dava dışı... adına da vekaleten imzalanmış olup bu kişi aynı zamanda sözleşme konusu işin yapılacağı taşınmazda, tapu maliki olan.....'ın mirasçısı sıfatıyla pay sahibidir. Türk Medeni Kanunu'nun 692. maddesi hükmünce, paylı malın tamamı üzerinde tasarruf işlemlerinin yapılması, oybirliğiyle aksi kararlaştırılmış olmadıkça, bütün paydaşların kabulüne bağlıdır. Sözleşmenin tarafı ve taşınmazda pay sahibi olan ...'ün ne dava dilekçesinde ve ne de mahkeme karar başlığında adı geçmektedir. Davada sözleşmenin feshi istenilmiş olmakla çekişme konusu taşınmazla ilgili olarak yüklenici ile arsa payı karşılığı sözleşme imzalayan tüm paydaşların mevcut davada yer alması zorunludur....

Resmi senet içeriği incelendiğinde dava dışı belediyenin taşınmazdaki payını satış yoluyla davalıya devrettiği görülmekte ise de dava dışı belediye ile davalı arasında harici bir kat karşılığı inşaat sözleşmesi olup olmadığı net bir şekilde anlaşılamamaktadır. Temlikin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yapıldığının tespiti halinde sözleşmenin feshi davası TMK 692 anlamında "olağanüstü tasarruf" niteliğinde olduğundan ve sözleşmelerden birinin feshi halinde tüm parsel maliklerinin hukuki durumları bu fesihten etkileneceğinden, mahkemece öncelikle bu husus ilgili belediye başkanlığından sorularak belediye ile davalı arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunup bulunmadığı tespit edilmeli, şayet böyle bir durum tespit edilirse hukuki durumu bu fesihten etkileneceğinden önceki arsa malikinin davaya katılımı sağlanmalıdır. (bknz. Yargıtay 6. Hukuk Dairesi 2021/1262 E. 2022/3436 K....

Mahkemece, arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin 50. maddesi uyarınca yükleniciye bırakılan bağımsız bölümler mülkiyeti arsa sahibine geçtiğinden, sözleşmenin 49/f bendi gereğince de alınması gereken iskan raporu alınmadığından, 2003/792 esasa kayıtlı davada mükerrer bir dava olduğundan, açılan davaların reddine karar verilmiştir. Hükmü, taraflar temyiz etmiştir. 1-Dosyada bulunan bilirkişilerin 22.12.2003 günlü raporlarında, inşaatın tamamlandığı fiziki seviye 99.78 olarak saptanmıştır. İnşaattaki eksik işler karşılığı ise 1.356.64 YTL’den ibarettir. Kısaca ifade etmek gerekirse, yapı eksik işler karşılığının arsa sahibine ödenmesi koşuluyla tamamlanmış, 09.03.1999 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesi yüklenici yönünden ifa ile bitirilmiştir. Gerçekten, 09.03.1999 tarihli arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmesinin 50. maddesinde aynen “…binanın yapım süresi ruhsat tarihinden itibaren 22 (yirmiiki) aydır....

“Arsa Payı Karşılığı İnşaat Yapım Sözleşmeleri” , arsa sahibi veya sahipleri ile yüklenici arasında yapılan ve eser sözleşmelerinin bir türü olan sözleşme tipidir; arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri; yüklenicinin finansı kendisi tarafından sağlanarak arsa malikinin arsası üzerine bina yapım işini üstlendiği, arsa malikinin ise, bedel olarak binadaki bir kısım bağımsız bölüm mülkiyetini yükleniciye geçirmeyi vaat ettiği sözleşmelerdir. Bu sözleşmelerin konusu, arsa sahibinin maliki olduğu arsa üzerine yapılacak bina inşaatıdır. İnşaat; maddi nitelikte eseri ifade eder. İnşaat yapım sözleşmelerinde yüklenicinin ana borçları; bir inşaat (eser) meydana getirme ve bu eseri iş sahibine teslim etme borçlarıdır....

Şti. vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir. 2-Asıl davada davalı ... vekilinin temyiz itirazları yönünden yapılan incelemede; Asıl dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tapu iptal ve tescil, birleşen dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili fesih istemine ilişkindir. TBK'nın 470. vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmesinin bir türü olan “arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi” satış vaadini (arsa payının devrini) de içerdiğinden, tek taraflı irade beyanı ile feshi mümkün değildir. Dairemizin kararlılık gösteren içtihatlarında bu tip sözleşmelerin tarafların fesih iradelerinin birleşmesi halinde ya da haklı sebeplerin bulunması durumunda mahkemenin vereceği fesih kararı ile sona ereceği kabul edilmektedir. Sözleşme ilişkisinin sona ermesinden sonra da tarafların sözleşmenin yükümlerinden kurtulmaları, başka bir anlatımla, sözleşme ilişkisinin tasfiyesi gerekir....

. - KARAR - Davacı vekili, müvekkili ile davalı arasında düzenlenen arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi gereğince, müvekkiline hissesi karşılığı daire verilmesinin kararlaştırıldığını, hisse değerinin 35.000,00 TL olduğu hususunda anlaşıldığını, sözleşmeye göre müvekkiline isabet eden yerin, davalıya verilen vekaletin kötüye kullanılması sonucu 3. kişiye satıldığını, daha sonra da davalı tarafından, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tasfiyesi için belge imzalatıldığını, bu belgede arsa bedelinin 17.000,00 TL olarak gösterildiğini, müvekkiline 500,00 TL elden ödendiği halde hile ile 1.500,00 TL ödenmiş gibi belge düzenlendiğini ileri sürerek, 24.500,00 TL'nin tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, müvekkiline verilmiş bir vekaletname olmadığını, dava konusu taşınmazın satılmadığını, davacının iddialarının haksız olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir....

Bir kısım davalılar vekilinin adli yardım talebini içeren dilekçesi ve dosya kapsamındaki belge ve bilgiler birlikte değerlendirildiğinde; davalıların, kendisi ve ailesinin geçimini önemli ölçüde zor duruma düşürmeksizin, gereken kanun yoluna başvuru giderlerini kısmen veya tamamen ödeme gücünden yoksun oldukları kanaatine varıldığından adli yardım talebinin kabulüne karar vermek gerekmiştir. 2) Temyiz itirazlarına gelince; Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi, tapu iptali ve tescil ile kal istemine ilişkindir. Davacı arsa sahibi tarafından; 06.09.1996 tarihinde imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine göre yapılıp 1999 yılında teslim edilen binaya yönelik olarak, Aralık 2014 tarihinde tanzim edilen rapor uyarınca riskli yapı tespitinde bulunulması nedeniyle, sözleşmenin feshi ile tapu iptali ve tescil ayrıca riskli yapının yıkımı talep edilmiştir....