Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 818 sayılı Mülga Borçlar Kanunu'nun 355 vd., 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 470 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin Tüketici Kanunu’nda 3/k maddesindeki tüketici tanımına uymadığı açıktır. .../... S.2 Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin 6502 sayılı Kanun’da tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır....
Hukuk Dairesi’nce değiştirilerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi nedeniyle tapu kaydının iptâli ve tescil kararı verilmesi gerektiği belirtilmiş ise de; dava konusu olayda bir inşaat yapımına başlanmamıştır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi sonrasında arsa payının devredilmesi, aradan 10 yıllık bir zaman geçtikten sonra da diğer davalıya devri söz konusudur. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, arsa sahibinin borcu inşaat yapılacak arsayı yükleniciye devretmek, yüklenicinin borcu ise inşaatı yaparak kararlaştırılan taşınmazların arsa sahibine devretmek şeklinde karşılıklı iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme söz konusudur. Sözleşmenin feshi halinde, iki taraf da aldıklarını iade edeceklerdir. Yükleniciden taşınmaz satın alan kişilerin de devir yükümlülüğü doğmaktadır....
Birleşen davada davacılar vekili, müvekkilleri ile davalı yükleniciler arasında ... tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca tevhit işlemi yapıldıktan sonra üç ay içerisinde ruhsata müracaat etmeleri ve temel üstü ruhsat tarihinden itibaren ...ay içerisinde inşaatın tamamlanması gerektiğini, sözleşmenin imzalanmasından itibaren yedi yıl geçmesine rağmen davalıların hiçbir işlem yapmadığını ileri sürerek, ... tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin müvekkilleri yönünden iptalini talep ve dava etmiştir. Asıl ve birleşen davada davalı ...vekili ile davalı ..., davanın reddini istemiştir....
Mahkemece, iddia, savunma ve tüm dosya kapsamına göre; feshi istenen arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesini mal sahipleri olarak Ş.. K.. ve C.. K.. ile yüklenici olarak İ.. T..'ın imzaladığı, sözleşmenin feshi için sadece Ş.. K..'nın dava açtığı, C.. K..'nın sözleşmenin feshi yönünde davasının bulunmadığı, bu nedenle de sözleşmenin feshi davası ile ilgili aktif husumetin gerçekleşmediği gerekçesiyle, davanın aktif husumet eksikliği nedeni ile reddine karar verilmiştir. Kararı, davacı vekili temyiz etmiştir. 1-Dava, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili feshi istemine ilişkindir. Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri eser ve satış vaadi sözleşmelerinden oluşan karma nitelikli akitlerden olup, satış vaadini (arsa payının devrini) de içerdiğinden, tek taraflı irade beyanı ile feshi mümkün değildir....
Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir. ...)Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi ve menfi zararın tazmini istemine ilişkindir. Kural olarak eser sözleşmelerinin geçerliliği hiçbir şekle bağlı olmadığı için bu sözleşmelerden dönmek isteyen taraf, dönme iradesini karşı tarafa bildirdiği an, bozucu yenilik doğuran bu hak (sözleşmeden dönme hakkı) kendiliğinden hükmünü ... eder. Dönmenin haklı olup olmadığı, ayrıca açılacak tazminat davasında (eda davası) tartışılır. Eser sözleşmelerinin bir türü olan “Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri” uygulamadaki adıyla “Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmeleri” bedel olarak taşınmaz mal mülkiyetinin geçirimi borcunu içerdiğinden TMK’nın 706, Borçlar Kanunu’nun 213, Noterlik Kanunu’nun 60 ve Tapu Kanunu’nun ....maddeleri uyarınca resmi şekle bağlı tutulmuştur. Başka bir anlatımla, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin geçerliliği, bu sözleşmelerin noterde “düzenleme” şeklinde yapılmasına bağlıdır....
Özetle açıklanan bu hukuksal çerçeve dahilinde; yanlar arasındaki sözleşmelerin hukuksal nitelikleri değerlendirildiğinde: Her iki sözleşmenin de, niteliğince ”arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi” olmadıkları; bu sözleşmelerin “arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapma vaadi” niteliğinde birer “ön sözleşme” oldukları ve zorunlu şekil koşuluna da uygun şekilde yaptıkları sonucuna varılmaktadır. Çünkü, 10.01.1995 günlü sözleşmenin 2. ve 3. maddeleri; 27.09.1995 tarihli sözleşmenin 2. ve 9. maddeleri hükümlerinde: İmar durumları belli olduktan sonra proje aşamasında taraflarca “inşaat sözleşmesinin” yapılacağı kararlaştırılmıştır. Bu sözleşme ise, yukarıda da açıklandığı üzere, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin içerdiği iki sözleşmeden birisidir. Yüklenici davalının karşı edimini oluşturan “inşaat yapma” borcunu içerir “inşaat sözleşmesi” yapılmamıştır....
-K A R A R- Davacı vekili, müvekkili ile arsa sahibi davalı ... arasında imzalanan 19.10.2006 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin 17.05.2010 tarihinde feshedilmesinin ardından, davalıların dava dışı ... A.Ş. ile arsanın yarısında yeni bir arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi yapmak istemesi üzerine, müvekkilinin taşınmazın tamamı üzerinde yaptığı hafriyat, inşaat, proje, harç gibi masrafların kendisine iade edilmesi şartıyla anlaşmayı kabul ettiğini, 04.06.2010 tarihinde, taraflar arasında yapılan protokol ile ... İnşaat A.Ş.'nin bu ödemeyi nasıl ve ne miktar üzerinden yapacağını karar altına aldıklarını, akabinde müvekkili ile davalılar arasında 11.02.2011 tarihinde arsanın diğer yarısı için arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, müvekkilinin yaptığı masrafları ... İnşaat A.Ş.'den tahsil edemediğini, bunun üzerine inşaatın başladığı ilk günden beri yapılan masrafların %50' sinden ... İnşaat A.Ş, ile birlikte davalılar ...'ın ve ...'...
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, davacıların isteminin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshini de kapsadığı, taraflar arasındaki sözleşmede işin 24 aylık sürede teslim edileceğinin kararlaştırıldığı, teslim için öngörülen sürenin sona erdiği, bu haliyle sözleşmenin feshi için gerekli koşulların oluştuğu, buna bağlı olarak, davacıların diğer istemlerinde de haklı oldukları gerekçesiyle, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshine, tapudaki sözleşme şerhinin terkinine ve davalının parsellere yönelik müdahalesinin men’ine karar verilmiştir. Kararı, davalı vekili temyiz etmiştir. Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davalı vekilinin temyiz itirazları yerinde görülmemiştir....
Mahkemece, iddia, savunma, benimsenen bilirkişi raporu ve dosya kapsamına göre, davacılar ile davalı yüklenici ... arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiği, davacı arsa sahiplerinin iradesi fesada uğratılarak, sözleşmeye konu taşınmazın önce davalı ... ........’a, ondan davalı ...’a, ondan da en son davalı ...’e devredildiği, tapuda satış yoluyla yapılan bu devirlerin, gerçek satış işlemi niteliğinde olmadığı, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı olarak ve yüklenici ...’ın isteği üzerine bedelsiz olarak gerçekleştirildiği, keza taşınmazın gerçek değeri ile tapuda gösterilen satış bedeli arasında fahiş fark bulunduğu, tapuda düzenlenen resmi satış senedinde yazılı bedelin ödendiğine ilişkin herhangi bir delil de sunulmadığı, bu itibarla devir işlemlerinin muvazaalı olduğu gerekçesiyle, davanın kabulü ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, dava konusu taşınmazın tapu kaydının iptal ile hisseleri oranında davacılar...
- KARAR - Davacı vekili, davalı arsa maliki ... ile müvekkili yüklenici şirket arasında 15.08.2008 tarihinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, çevre parsellerle tevhit işlemi yapılabilmesi için müvekkilline yetki verildiğini, işlemlerin yapılması aşamasında davalı arsa malikinin sözleşmeyi feshettiğine dair ihtar yolladığını, müvekkili yüklenicinin feshi kabul etmediğini, davalılar arasında daha sonra ayrı bir arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini ileri sürerek, arsa maliki olan davalının taşınmazı üzerindeki diğer davalı yüklenici lehine olan şerhin kaldırılması ile davalılar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti ile iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiş, yargılama sırasında talebini yoksun kalınan kâr ve yapılan giderler için toplam 30.000,00 TL tazminatın tahsili olarak ıslah etmiştir. Davalılar vekili, davanın reddini istemiştir....
