İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesince yapılan yargılamada;"...Taraflar arasındaki uyuşmazlık kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı tapu iptal ve tescil olmadığı takdirde tazminat istemine ilişkindir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri arsa sahibi veya sahipleri ile yüklenici arasında yapılan ve eser sözleşmelerinin bir türü olan sözleşmelerdendir. Üzerinde bina yapılacak arsanın birden fazla maliki varsa sözleşmeye arsanın tüm maliklerinin katılması gerekli olup aksi halde sözleşmenin ifa kabiliyeti yoktur. Diğer taraftan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenici bina yapım işini üstlenmekte, yüklenicinin finansını sağlayarak yapacağı bu binaya karşılık arsa sahibi de ona kararlaştırılan arsa payı mülkiyetini geçirmektedir. Bu niteliği itibariyle arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri iki tipli karma bir sözleşmedir....
Davalılar vekili, dava dışı arsa sahipleri ile yapılan --- tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine ek olarak, protokol imzalandığını bu protokolün davacının şirkete ortak olduğu dönemde imzalandığı için davacıyı bağladığını, protokolde teslim süresinin ---- olarak yenilendiğini savunarak davanın reddini istemiştir....
- K A R A R - Davacı vekili, müvekkilinin 279 ada 27 parsel yönünden 24.07.1986 tarihinde arsa malikleri ..., ... ile, 30.04.1986 tarihinde arsa malikleri ... ... ve ...ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 26 parsel yönünden 27.03.1986 tarihinde arsa maliki ve bir kısım davalılar murisi ...ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 28 parsel yönünden 08.04.1986 tarihinde arsa maliki ve bir kısım davalılar murisi ... ve... ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 29 parsel yönünden 08.05.1986 tarihinde arsa maliki ve davalı ... ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, 279 ada 4 parsel yönünden ise 08.08.1986 tarihinde arsa maliki ve bir kısım davalılar murisi ... ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzaladığını, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerine konu parsellerin daha sonra tevhit edilerek 279 ada 47 parsel numarasını aldığını, sözleşmelerin, karşılıklı olarak ya da mahkeme kararı ile...
Bir iş görerek eseri meydana getirmek ve meydana getirilen eseri iş sahibine teslim etmek (arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, binayı sözleşmeye, amacına ve fen ve sanat kurallarına uygun imal ederek arsa sahibine teslim etmek) yüklenicinin ana borcudur. Kural olarak da aslolan sözleşmenin kararlaştırıldığı şekilde eksiksiz ifasıdır. Aksi halde, sözleşmeden beklenen yararlar dengesi bir taraf aleyhine bozulur. Böyle bir durumda da bir taraf edimini yerine getirmiş kabul edilemez. Yukarıda belirtilen ilkeler ve yapılan açıklamaların ışığında somut olayın arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesine gelince; Davalılar ..., ... ve ... murisi ...’nin de aralarında bulunduğu 27515 ada 3 numaralı parsel malikleri ile yüklenici .... Ltd. Şti. arasında 27.05.1998 tarihinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlenmiştir....
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan imalat bedelinin tahsili istemine ilişkindir. Taraflar arasında ... 4. Noterliği'nin 14.07.2010 tarih ve 4488 yevmiye sayılı düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalanmıştır. Davalı arsa sahibi tarafından yaptırılan ve ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin 2013/95 D.İş sayılı tespit dosyasında inşaat mühendisi bilirkişi tarafından düzenlenen 29.07.2013 tarihli tespit bilirkişi raporunda, ....ı'nın 16.07.1985 tarihli ve 85/9707 sayılı kararı ile yürürlüğe giren Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesi gereğince mimarlık ve mühendislik hizmet bedellerinin hesabında kullanılacak 2013 yılı Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri esas alınarak ve inşaatın birim alanı için 650,00 TL/m² bedel üzerinden birim fiyat ile yapılan hesaplamada yüklenicinin yaptığı inşaat imalat bedeli 1.396.001,80 TL olarak hesaplanmıştır....
Bu kere dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Asıl dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı imalât bedeli alacağının tahsili ve kâr kaybı zararının tazmini; karşı dava ise arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshedildiğinin tespiti, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi şerhinin terkini ve menfi zararın tazmini istemlerine ilişkin olup, mahkemece bozma ilamına uyularak yapılan yargılama sonucunda, asıl dava bakımından davanın kısmen kabulü ile 150.000,00 TL'nin bir kısım davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, diğer davalılar yönünden alacak talebinin ve kâr kaybı talebinin reddine; karşı dava bakımından ise davanın kısmen kabulü ile arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinin feshedildiğinin tespitine, şerhin terkinine ve menfi zarar talebinin reddine dair verilen karar, davacı-karşı davalı vekili ile davalılar-bir kısım karşı davacılar vekili tarafından temyiz edilmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 17/01/2023 NUMARASI : 2020/280 ESAS, 2023/27 KARAR DAVA KONUSU : Alacak (Kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklı) KARAR : Samsun 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 17/01/2023 tarih, 2020/280 esas 2023/27 karar sayılı kararına karşı, davalı vekili tarafından süresi içerisinde istinaf kanun yoluna başvurulması üzerine, dosya üzerinde yapılan inceleme neticesinde, TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili arsa sahibi ile davalı arasında Samsun 1. Noterliği'nin 01/04/2016 tarih ve 6630 yevmiye numaralı Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi gereği Samsun İli Merkez İlçesi 2....
Asıl davada taraflar arasındaki adi ortaklık ilişkisi ispat edilemediğinden davanın reddine, birleşen davada ise satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca bağımsız bölümlerin bedellerine ilişkin olarak alacağa hükmedildiği görülmektedir. Asıl dava davacısı ile birleşen dosya davacısı arasında satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ilişkisi sabit olup, bu hususta taraflar arasında uyuşmazlık bulunmamaktadır. Bu sözleşmede asıl davanın davacısı arsa sahibi, birleşen dosyanın davacısı ise yüklenici olarak yer almaktadır. Bu nedenlerle; taraflar arasındaki ihtilafın her iki tarafın kabulünde olan öncelikle satış vaadi ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri uyarınca çözülmesi ve sözleşme hükümlerinin tartışılması gerekmektedir....
Hukuk Dairesi’nce değiştirilerek, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi nedeniyle tapu kaydının iptâli ve tescil kararı verilmesi gerektiği belirtilmiş ise de; dava konusu olayda bir inşaat yapımına başlanmamıştır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi sonrasında arsa payının devredilmesi, aradan 10 yıllık bir zaman geçtikten sonra da diğer davalıya devri söz konusudur. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde, arsa sahibinin borcu inşaat yapılacak arsayı yükleniciye devretmek, yüklenicinin borcu ise inşaatı yaparak kararlaştırılan taşınmazların arsa sahibine devretmek şeklinde karşılıklı iki tarafa borç yükleyen bir sözleşme söz konusudur. Sözleşmenin feshi halinde, iki taraf da aldıklarını iade edeceklerdir. Yükleniciden taşınmaz satın alan kişilerin de devir yükümlülüğü doğmaktadır....
Dava, arsa sahibi ile yüklenici arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca yükleniciye bırakılması kararlaştırılan bağımsız bölümün temlik alındığı iddiasına dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanununun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir....
