HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2021/1586 KARAR NO : 2022/643 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : SİNANPAŞA ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 11.10.2019 NUMARASI : 2017/421 ESAS - 2019/370 KARAR DAVA KONUSU : Kamulaştırma (Bedel Tespiti Ve Tescil) KARAR : Dava, 4650 Sayılı Kanunla değişik 2942 Sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun 10. maddesine dayanan kamulaştırma konusu irtifak hakkı bedelinin tespiti ve bu hakkın davacı idare adına tescili istemine ilişkindir. TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Ankara - Afyonkarahisar - İzmir Yüksek Hızlı Tren projesinin, Afyonkarahisar - Banaz arasındaki 184,675 kilometrelik bölümü için ihtiyaç duyulan Afyonkarahisar İli Sinanpaşa İlçesi Çalışlar Köyü 101 ada 24 parsel sayılı taşınmazın 21,22 m2'lik kısmı üzerinde irtifak hakkı tesisine ve bu kısmın irtifak hakkının davacı kurum adına tapuya tescilini talep ve dava etmiştir....

İLERİ SÜRÜLEN İSTİNAF SEBEPLERİ : Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; Yerel mahkeme kararının kaldırılması gerektiğini talep ettiği görülmüştür. Davalı EMBA Elektrik Üretim Anonim Şirketi vekili istinafa cevap dilekçesinde özetle; Yerel mahkeme tarafından zilyetliğin korunması şerhinin kaldırılması ile müvekkilinin şirket lehine irtifak hakkının tesisi işlemlerinin usul ve yasaya uygun olduğunu, davacı tarafın kanunda belirtilen süreler içinde dava konusu taşınmazın satın almak üzere gerekli başvuruları yapmadığını, kendisine tanınan hakları kaybettiğini, zilyetliğin korunması şerhinin kaldırılması ve müvekkil şirket lehine irtifak hakkı tesisi işlemi usul ve yasaya uygun olduğunu, davacı tarafça yapılan istinaf başvurusunun reddi gerektiğini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesi gerektiğini talep ettiği görülmüştür....

Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; Dava konusu yere ilişkin irtifak hakkı tesisi bedelinin ödenerek 1988 yılında kurulduğunu, 2008 yılında enerji nakil hattının kaldırılarak kullanımına son verildiğini, irtifak hakkı tesis edilirken bedelinin ödendiğini, yıllar sonra irtifak hakkının kaldırılması durumunda da güncel rayiç bedelinin ödenmesinin gerektiğini bildirerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir....

Mahkemece, tapu sicil müdürlüğü aleyhine açılan davanın pasif dava ehliyeti bulunmadığından, diğer davalılar yönünden ise irtifak hakkı tesisi koşulları oluşmadığından davanın reddine karar verilmiş, hükmü davacı temyiz etmiştir. Dava, yolsuz terkin edilen irtifak hakkının yeniden tescili isteğine ilişkindir. Davacı uygulama öncesi kayıtta bulunan irtifak hakkının imar uygulaması sonucu oluşan kayda işlenmediğini ileri sürmektedir. Görülüyor ki istem irtifak hakkı tesisine yönelik olmayıp, mevcut olan ancak imar uygulaması sırasında işlenmeyen hakkın yeniden tapu kütüğünün hak ve mükellefiyetler sütununa yazılması istemine ilişkindir. Bu davanın irtifak hakkının kayda işlenmesi halinde hukuki durumu etkilenecek olan kayıt maliklerine karşı yöneltilmesi gerekir....

İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri: 1- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, irtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve tescil tarihinde ilamda adı geçen davacının malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığı gibi kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifak hakkının tescil edilemediğini, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, satış yapılması halinde yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiğini ve kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığından kamu zararının oluştuğunu, bu zararın önüne geçebilmek...

İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri: 1- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, irtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve tescil tarihinde ilamda adı geçen davacının malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığı gibi kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifak hakkının tescil edilemediğini, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, satış yapılması halinde yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiğini ve kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığından kamu zararının oluştuğunu, bu zararın önüne geçebilmek...

İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri: 1- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, irtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve tescil tarihinde ilamda adı geçen davacının malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığı gibi kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifak hakkının tescil edilemediğini, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, satış yapılması halinde yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiğini ve kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığından kamu zararının oluştuğunu, bu zararın önüne geçebilmek...

İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri: 1- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, irtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve tescil tarihinde ilamda adı geçen davacının malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığı gibi kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifak hakkının tescil edilemediğini, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, satış yapılması halinde yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiğini ve kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığından kamu zararının oluştuğunu, bu zararın önüne geçebilmek...

İSTİNAF SEBEPLERİ: Davalı idare vekilinin istinaf sebepleri: 1- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, irtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve tescil tarihinde ilamda adı geçen davacının malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığı gibi kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifak hakkının tescil edilemediğini, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, satış yapılması halinde yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiğini ve kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığından kamu zararının oluştuğunu, bu zararın önüne geçebilmek...

Dava, irtifak hakkının terkini istemine ilişkindir. Genel bir anlatımla irtifak hakkı, mülkiyet hakkına tanıdığı yetkilerin mülkiyet hakkından bağımsızlaştırılarak malik tarafından taşınmazın başkasına tahsis edilmesidir. Bu şekilde malik tarafından başkalarına (irtifak hakkı sahibine) bir maldan faydalanma, yararlanma yetkisi veya malike mülkiyet hakkının sağladığı yetkiyi kullanmaktan çekinme borcu yüklenir. Somut olayda da; dava konusu 3450 parsel sayılı taşınmaz üzerine davalı lehine inşaat hakkı tesis edilmiştir. Resmi senet içeriğine dahil edilen ve irtifak hakkının içeriğini ortaya koyan 07.12.1989 tarihli taahhüt senedine göre taşınmaz üzerine yat limanı ve yan üniteleri yapılarak işletmeye açılacaktır. Bu durumda tesis edilen irtifak hakkının Türk Medeni Kanununun 827. maddesinde düzenlenen üst hakkı olduğu kuşkusuzdur....