Kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davasının kabulü halinde irtifak tesis ve tesciline ilişkin hükmün özetinin İİK'nın 28.maddesine göre Mahkemece tapu sicil müdürlüğüne gönderilip tapu kaydına işleneceği, kararın kesinleşmesi sonrasında ise tesis edilen irtifak hakkı tapuya tescil edileceği ve somut olayda da Adıyaman 4.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/728 esas sayılı dosyasında 03/09/2020 tarihinde kesin olarak verilen kararla davacı yararına tazminata hükmolunup idare yararına irtifak hakkı tesis edilip tapu kaydına da işlendiği halde, davalı idare tarafından tapuda 31/b şerhi tesis ettirilmesinin yasal dayanağı bulunmayıp, bu işlem davacının mülkiyet hakkının engellenmesi mahiyetindedir....
Somut olayda, sadece irtifak hakkı tesisi amacıyla kamulaştırma yapıldığı dikkate alınarak, davaya konu irtifak hakkının Botaş A.Ş. adına tapuya tesciline karar vermek gerekirken, kullanım hakkı davacıya ait olmak üzere irtifak hakkının Hazine adına tesciline karar verilmesi doğru değilse de bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılamayı gerektirmediğinden, gerekçeli kararın hüküm fıkrasının 2 numaralı bendinde yer alan “4646 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununun 12/A maddesi gereğince, kullanım hakkının davacı idareye, irtifak hakkının Hazineye ait olmak üzere, Maliye Hazinesi adına tapuya TESCİLİNE” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “irtifak hakkının davacı Botaş A.Ş. adına tapuya tesciline” ibaresinin eklenmesi suretiyle hükmün düzeltilmesine ve düzeltilmiş bu şekli ile ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye onama harcının temyiz edene yükletilmesine, 16.02.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 09/07/2019 gün ve 2018/337 E ve 2019/355 K sayılı kararı ile, açılan davanın kabulüne, taşınmazın irtifak kamulaştırması bedelinin 14.898,75 TL olarak tespitine ve taşınmaz üzerinde kurulan irtifak hakkının davacı kurum lehine tapuya tesciline karar verildiği, gerekçeli karar taraflara tebliğ edilerek süresi içinde davacı kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvuru dilekçesi sunulduğu , Dairemizin 22/09/2020 tarih, 2020/133 Esas ve 2020/1792 Karar sayılı istinaf başvurusunun reddi kararını müteakip, davacının daimi irtifak hakkı kurulan alana ilişkin tavzih talebinin reddine ilişkin 15/06/2022 tarih, 2020/133 E ve 2020/1792 karar sayılı kararına davacı idare vekilince istinaf başvurusunda bulunulduğu görülmüştür....
Davalılar kaldırılması istenilen şerhin yanlar arasında açılıp kesinleşen yargı kararı ile konulduğu, kesin hüküm bulunduğu ve irtifak hakkının kaldırılması için gerekli olan yasal koşulların oluşmadığı gibi kamusal amacın da devam ettiğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır. Davanın kabulüne dair verilen karar davalıların temyizi üzerine Dairemizin 25.04.2006 tarihli kararı ile özetle; “irtifak hakkının konuluş amacına göre sağladığı kamusal yararın devam edip etmediği ve manzara kapatmama gibi bir nedene dayanıyorsa, TMK.nun 737 ve devamı maddesi uyarınca uzman bilirkişiler görüşü de alınmak suretiyle oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerektiği” belirtilerek bozulmuş, davacının taşınmazda paydaş olduğu, diğer paydaşlar tarafından usulünce açılmış bir dava olmadığı halde şerhin tüm taşınmazı kapsayacak şekilde konulmasının doğru olmadığına da işaret edilmiştir....
D A N I Ş T A Y DOKUZUNCU DAİRE Esas No : 2001/116 Karar No: 2004/707 Temyiz İsteminde Bulunan : Kazım Karabekir Vergi Dairesi Müdürlüğü - ERZURUM Karşı Taraf : … Vekili : … İstemin Özeti : Hazinenin mülkiyetinde bulunan gayrimenkul üzerinde yükümlü şirket adına tesis edilen irtifak hakkının yıllık bedeli üzerinden 2000 yılı için tahakkuk ettirilip tahsil edilen katma değer vergisinin ret ve iadesi istemiyle açılan davayı; 743 sayılı Türk Medeni Kanununun 703. maddesinde irtifak hakkının özelliğinin açıklandığı, 751. maddesinde üçüncü kişiye gayrimenkulün altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek yetkisini veren üst hakkı şeklinde bir irtifak hakkı kurulabileceği hükmünün yer aldığı, hazine adına kayıtlı gayrimenkul üzerinde üst hakkı şeklinde bir irtifak hakkı tesis edildiği, irtifak hakkı tesisinin müzayede mahallinde satış şeklinde değerlendirilerek katma değer vergisi tahsili yoluna gidilmişse de, irtifak hakkı tesisinde...
Yargıtay 5.HD'nin emsal niteliğindeki 2009/11639- 2009/12182 E-K, 2010/12314- 2010/19634 E-K, 2010/6215- 12195 E-K sayılı kararlarındaki belirlemeler de gözönüne alındığında taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle davalı idare lehine irtifak hakkı tesis edilmesi halinde, tesis edilen irtifak hakkının tapuya tescil edilmesi yerine, Kamulaştırma Kanununun 31/b maddesi uyarınca satılamaz şerhinin konulması maddenin düzenleme amacına uygun düşmemektedir. Dava konusu taşınmazla ilgili kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davasının kabulü halinde irtifak tesis ve tesciline ilişkin hükmün özetinin İİK'nın 28.maddesine göre Mahkemece tapu sicil müdürlüğüne gönderilip tapu kaydına işleneceği, kararın kesinleşmesi sonrasında ise tesis edilen irtifak hakkı tapuya tescil edileceği halde, davalı idare tarafından tapuda 31/b şerhi tesis ettirilmesinin yasal dayanağı bulunmayıp, bu işlem davacının mülkiyet hakkının engellenmesi mahiyetindedir....
Yargıtay 5.HD'nin emsal niteliğindeki 2009/11639- 2009/12182 E-K, 2010/12314- 2010/19634 E-K, 2010/6215- 12195 E-K sayılı kararlarındaki belirlemeler de gözönüne alındığında taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle davalı idare lehine irtifak hakkı tesis edilmesi halinde, tesis edilen irtifak hakkının tapuya tescil edilmesi yerine, Kamulaştırma Kanununun 31/b maddesi uyarınca satılamaz şerhinin konulması maddenin düzenleme amacına uygun düşmemektedir....
, şerh tesis ettiren idarenin taşınmaz mal sahibinin malı üzerinde mülkiyet hakkını tümüyle kısıtladığını, taşınmazın tamamı üzerinde "tescilsiz iktisap" hakkı ileri sürdüğünü, bu durumun Anayasada güvence altına alınan mülkiyet hakkının açık ve ağır ihlali olduğunu, davalıya yasa gereği tanınan 31/b şerhi tesis imkanının davalı idarenin keyfince kullanabileceği bir imkan olmadığını, idarenin yasal ve usuli gereklilikleri atlayarak usulsüz ve hatalı bir şekilde 31/b şerh işlemi tesis ettirdiğinden bu şerhin kaldırılması gerektiğini, 31/b şerhinin kamulaştırma kararı kesinleşmiş taşınmazların tapuda şerhler sütununa şerh konulması ile olacağını, enerji nakil hatları nedeniyle açılan kamulaştırmasız el atma davasında mülkiyet hakkının uyuşmazlık konusu olmadığını, istenenin irtifak hakkı bedeli olduğunu, davanın kabulü halinde mahkemenin hükmü ilgili tapu müdürlüğüne gönderdiğini ve tapu müdürlüğünün irtifak hakkını taşınmaz kaydına işlediğini, mülkiyet hakkının özüne belirsiz bir süre...
Dava konusu uyuşmazlık Kamulaştırma Kanununun 22.maddesi uyarınca tarafların anlaşmasıyla vazgeçme ve devir değil, dava konusu taşınmazdan geçen enerji nakil hattının deplase edilmesi nedeniyle söz konusu irtifak hakkının bedeli karşılığı terkini, yani Borçlar Hukuku anlamında bir icap ve kabul ilişkisi temeline dayanmakta olup, irtifak hakkı bedelinin; Kamulaştırma Kanununun değer biçmeye ilişkin 11.maddesinin hükümleri kıyasen uygulanarak belirlenmesi gerektiği tartışmasızdır....
İSTİNAF SEBEPLERİ: 1- Kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davalarında kurum lehine hükmedilen irtifak hakkının davacıların taşınmaz mülkiyetini devri sebebiyle yapılamadığını, irtifak hakkının tapuya tescil edilebilmesi için kararın kesinleşmesi ve tescil tarihinde ilamda adı geçen davacının malik olması gerektiğini, dava açan maliklerin yargılama aşamasında ve hatta karar kesinleştikten sonra mülkiyet devri gerçekleştirebildiklerini, bu halde irtifakın tescilinin mümkün olmadığı gibi kurumun ilamla kendisine yüklenen bedeli ödemesine rağmen bu bedel karşılığı hak kazandığı irtifak hakkının tescil edilemediğini, kamulaştırmasız el atma dosyalarında davalıdır şerhi taleplerinin mahkemeler tarafından kabul edilmediğini, satış yapılması halinde yeni maliklerin aynı taşınmaz ve aynı enerji nakil hattı için dava açabildiğini ve kurumun yeniden kamulaştırma bedeli ödemek durumunda kaldığından kamu zararının oluştuğunu, bu zararın önüne geçebilmek için kurumun elinde bulunan tek imkan...
