İhtiyati haciz, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda düzenlenen "Geçici Hukuki Koruma" kavramının bir türüdür.İhtiyati haciz her ne kadar 2004 sayılı İcra İflas Kanunu'nda düzenlenmiş ise de; 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun ihtiyati tedbire ilişkin hükümleri genel hüküm niteliğinde olduğundan ihtiyati hacze ilişkin taleplerde de uygulanır. HMK'nun 341/1 maddesi gereğince ilk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir, ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılacak itiraz üzerine verilecek kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir....
Dava, ihtiyati tedbir talepli davacının karaciğer kanser hastalığı tedavisinde kullanması gereken ilacın kurum tarafından karşılanması talebine ilişkindir. 22/07/2020 tarihinde yürürlüğe giren 7251 sayılı yasanın 34.maddesiyle değişik 6100 sayılı HMK'nun 341. maddesi uyarınca ilk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyadi tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. 22/07/2020 tarihinde yürürlüğe giren 7251 sayılı yasanın 40.maddesiyle değişik 6100 sayılı HMK'nun 391.maddesi 3.fıkrasında ihtiyati tedbir talebinin reddi kararının gerekçeli olarak verileceği ve bu karara karşı kanun yoluna başvurulabileceği düzenlemesi yapılmıştır....
Bu maddenin 1. fıkrasına göre, ilk derece mahkemelerinden verilen nihai kararlar ile ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilir. Somut olayda, davacı ... vekilinin talebi üzerine Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin 09/12/2019 tarih, ... D.iş Esas ve ... D.iş Karar sayılı kararı ile ihtiyati haciz kararı verildiği, bu karara davalı ... Ltd. Şti. vekilinin itiraz etmesi üzerine, asıl yargılamanın yapıldığı Denizli Asliye Ticaret Mahkemesinin ... Esas sayılı dosyasından verilen 14/09/2020 tarih ara kararı ile ihtiyati haczin kaldırılması talebinin reddine karar verildiği, bu kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin 31/12/2020 tarih, ... Esas ......
İhtiyati tedbirin talep etme koşulları, talep biçimleri, uygulanması vs. belirlendikten sonra 394. M. İle “…Karşı taraf dinlenmeden verilmiş olan ihtiyati tedbir kararlarına itiraz…” edilebileceği, “…karşı tarafın ihtiyati tedbirin şartlarına, mahkemenin yetkisine ve teminata ilişkin olarak, kararı veren mahkemeye itiraz…” edebileceği, itirazın dilekçe ile yapılabileceği belirtilmiştir. Aynı maddenin son fıkrasında ise “İtiraz hakkında verilen karara karşı, kanun yoluna başvurulabilir. Bu başvuru öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. Kanun yoluna başvurulmuş olması, tedbirin uygulanmasını durdurmaz.”, denilmektedir. Şu durumda İhtiyati Tedbir kararlarına karşı ilkin “itiraz” kanun yolu işletilecektir. Bu yöntem 1086 sayılı mülga yasamızdan beri uygulanan kanun yolu sistemidir. İkinci olarak anılan madde metninde itiraz üzerine verilen kararlara karşı gidilebilecek bir kanun yolu açıkça belirtilmiştir....
İhtiyati haciz talebinin reddine ilişkin karara karşı başvurulacak kanun yolu İİK'nın 258/3. maddesinde, kabulüne ilişkin kararlara karşı başvurulacak kanun yolları ise aynı kanunun 265. maddesinde düzenlenmiş olup kanunda ihtiyati haciz kararının kaldırılması, değiştirilmesi ve düzeltilmesi halinde hangi yasa yoluna müracaat edileceği gösterilmemiştir. İhtiyati haciz, ihtiyati tedbir gibi geçici bir hukuki koruma tedbiridir. Bu nedenle ihtiyati haciz ile ilgili olarak hüküm bulunmayan hallerde niteliğine aykırı düşmedikçe 6100 sayılı HMK’nın 389. ve devamı maddelerinde düzenlenmiş bulunan ihtiyati tedbir kurumuna ilişkin yasa maddelerinin kıyasen uygulanması gerekir. HMK'nın 391/3.maddesinde, ihtiyati tedbir talebinin reddi üzerine verilen karara karşı ve HMK'nın 394/5.maddesinde ise yokluğunda ihtiyati tedbir kararı verilen kişinin itirazı üzerine verilen karara karşı istinaf yasa yoluna başvurulabileceği düzenlenmiştir....
HMK'nın 355. maddesi uyarınca istinaf itirazları ve kamu düzenine ilişkin hususlarla sınırlı olarak yapılan inceleme sonunda; 6100 sayılı HMK'nın 7251 sayılı Kanun'un m. 34 hükmü ile değişik m. 341(1) hükmü uyarınca, ilk derece mahkemelerinin ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlara karşı istinaf yoluna başvurulabilecektir....
HMK’nın 341/1- b maddesinde ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlar bakımından istinaf kanun yoluna başvurulabileceği düzenlenmiş olup tarafların gıyabında ara karar ile tedbir talebi kabul edilmekle söz konusu karara karşı kararı veren mahkemeye HMK’nın 394. maddesine göre itiraz yolu açıktır....
Bu başvurular öncelikle incelenir ve kesin olarak karara bağlanır. 7251 sayılı Kanun’un 29. maddesi ile değişik 6100 sayılı Kanun’un 341/1-b bendi gereğince, ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlar hakkında istinaf yoluna başvurulabilir. Her ne kadar İlk Derece Mahkemesince verilen 06.07.2020 tarihli ara karara karşı temyiz yoluna başvurulmuş ve incelenmek üzere dosya Dairemize gönderilmişse de; İlk Derece Mahkemesi ara kararının yukarıda değinilen kanun hükümleri ve Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kararı ışığında Dairemizce incelenemeyeceği anlaşılmakla; istinaf kanun yolu incelemesi için Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmek üzere dosyanın İlk Derece Mahkemesine iadesine karar vermek gerekmiştir....
Bilindiği üzere 6100 sayılı HMK'nin 341. maddesinde istinaf yoluna başvurulabilen kararlar belirtilmiş, “İhtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi kararları, karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları, karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itiraz üzerine verilen kararlar.” hükmüne yer verilmiş, 391/3. maddesinde ihtiyati tedbir talebinin reddi kararlarına karşı kanun yoluna başvurulabileceği, 394/5. maddesinde de ihtiyati tedbir talebinin kabulü kararlarına karşı yapılmış olan itiraz hakkındaki kararlara karşı kanun yoluna başvurulabileceği belirtilmiştir. Anılan Kanun'un açık düzenlemelerinden de anlaşılacağı üzere ihtiyati tedbir hakkındaki tüm kararlara karşı kanun yolu düzenlenmemiş, bir kısım kararların yalnız itiraza tâbi olduğu, bir kısmı yönünden de ancak itiraz üzerine verilecek kararlara karşı kanun yoluna başvurulabileceği belirtilmiştir....
Dairemiz önüne gelen uyuşmazlık ise mahkemece verilen 14/12/2023 tarihli ihtiyati tedbir kararına yöneliktir. HMK'nın 341/1 maddesi gereğince ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz taleplerinin reddi ile karşı tarafın yüzüne karşı verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararları ile karşı tarafın yokluğunda verilen ihtiyati tedbir ve ihtiyati haciz kararlarına karşı yapılan itirazlar üzerine verilen kararlar istinafa tabidir Somut olayda mahkemece verilen 14/12/2023 tarihli ihtiyati tedbir kararı dosya üzerinden verilmiştir. Bir başka ifade ile karşı tarafın yani davalı tarafın yokluğunda verilmiştir. Dolayısıyla söz konusu karar istinafa tabi olmayıp HMK'nın 394/1.maddesi uyarıca itiraza tabi kararlardandır....
