"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine dayanan kamulaştırma konusu mülkiyet ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın ve irtifak hakkının davacı idare adına tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davacı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine dayanan kamulaştırma konusu mülkiyet ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın ve irtifak hakkının davacı idare adına tescili istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine dayanan kamulaştırma konusu mülkiyet ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın ve irtifak hakkının davacı idare adına tescili davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davacı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, 4650 sayılı Kanunla değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 10. maddesine dayanan kamulaştırma konusu mülkiyet ve geçici irtifak hakkı bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın ve irtifak hakkının davacı idare adına tescili istemine ilişkindir....
DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde; Kocaeli ili, ... ilçesi, ... köyü, ... mevkii, 968 ada, 8 parsel sayılı 255 m² yüz ölçümlü ve aynı yer 6 parsel sayılı 403 m² yüzölçümlü arsa nitelikli taşınmazların maliki olduğunu, dava konusu her iki taşınmaz yönünden taşınmazlar üzerinde TEK lehine irtifak hakkı tesis edildiğini, çok uzun yıllardır fiilen irtifak hakkının kullanılmadığını, ayrıca dava konusu 968 ada, 8 parsel sayılı taşınmaz içinde davalı kurum adına kayıtlı 29 parsel olarak 16 m² alan bulunduğunu, söz konusu yer üzerinde davalı kurum tarafından herhangi bir yapı tesis edilmediğini, taşınmazın davalı kurum tarafından kullanılmadığını, söz konusu yer için mahkemece belirlenecek bedelin bloke edileceğini belirterek, Kocaeli ili, ... ilçesi, ... Köyü, ... mevkii, 968 ada, 7 ve 8 parsel sayılı taşınmazlar üzerine davalı kurum lehine tesis edilen irtifak hakkının terkinine, maliki olduğu Kocaeli ili, ... ilçesi, ......
Dava, İİK'nın 16. maddesi uyarınca 3218 Sayılı Kanun uyarınca üst yapı devir hakkı ve üst yapı devir hakkı bedeline haciz konulmasına ilişkin icra memur işlemini şikayet isteğidir. İzmir 21. İcra Müdürlüğünün 2017/8255 Esas sayılı takip dosyasının incelenmesinde, T3 A.Ş. tarafından borçlu KNK Makine Dış Tic. Paz. A.Ş. aleyhinde toplam 10.079,00 USD alacağın tahsili için ilamsız icra takibine başlandığı, 7 örnek ödeme emrinin 30/06/2017 tarihinde borçluya tebliğ edildiği, alacaklı vekilinin talebi üzerine 14/03/2018 tarihli karar ile takip borçlusunun T3ndeki üst devir hakkı ve üst devir hakkı bedelinin haczine karar verildiği, şikayetin niteliği gereği süresiz şikayete tabi olduğu anlaşılmıştır. Üst hakkı, 4271 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 826. maddesinde düzenlenmiş olan ve sahibine “bir arazinin altında veya üstünde yapı yapmak veya mevcut bir yapıyı muhafaza etmek” hakkını veren, kapsamı kanunla belirlenmiş bir irtifak hakkıdır....
Dosya kapsamındaki fen bilirkişisinin 29/04/2017 tarihli raporuna göre 49 yıllık müstakil ve daimi üst hakkı tesis edilecek alan krokide mavi renk ile gösterilen alan 1072,41m2, 3 yıllık geçici irtifak hakkı tesis edilecek alan krokide sarı renk ile gösterilen alan 1341,23m2, 49 yıllık ENH daimi üst hakkı tesis edilecek alan krokide yeşil renk ile gösterilen 547,49 m2'lik alan olduğu belirlenmiştir....
Somut olayda, davacı kurum lehine tapu kütüğüne tescil edilerek kurulmuş bir irtifak hakkı bulunmadığı gibi, davacı ile 157 ada 15 sayılı parsel maliki arasında sözleşmeyle tesis edilmiş bir irtifak hakkı da mevcut değildir. Hal böyle olunca, davacının irtifak hakkının varlığına dayanarak mülkiyet hakkı sahibine karşı açtığı davanın reddi gerekirken yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiş, bu sebeple kararın bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, peşin yatırılan harcın istek halinde yatırana iadesine, 22.11.2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
İrtifak hakkı, bir taşınmaz malikine mülkiyet hakkının sağladığı bazı yetkileri kullanmaktan kaçınmak veya yararlanan taşınmaz malikinin yüklü taşınmazı belirli bir şekilde kullanmasına katlanma borcu yükler. TMK m.780 göre de irtifak hakkı kurulması için bu hakkın tapu kütüğüne tescili zorunludur. TMK 727. maddesinin son fıkrasında “irtifak hakkı, mecra dışarıdan görülmüyorsa tapu kütüğüne tesciliyle, dışarıdan görülüyorsa noterce düzenlenecek sözleşmeye dayanılarak mecranın yapılmasıyla doğar” hükmüne yer verilmiştir. Eldeki davada, davacı kurum lehine tapu kütüğüne tescil edilerek kurulmuş bir irtifak hakkı bulunmadığı gibi, davacı ile 740 ada 27 sayılı parsel malikleri arasında sözleşmeyle tesis edilmiş bir irtifak hakkı da mevcut değildir. Hal böyle olunca, davacının irtifak hakkının varlığına dayanarak mülkiyet hakkı sahibine karşı açtığı davanın dinlenme olanağı yoktur....
Yargıtay 5.HD'nin emsal niteliğindeki 2009/11639- 2009/12182 E-K, 2010/12314- 2010/19634 E-K, 2010/6215- 12195 E-K sayılı kararlarındaki belirlemeler gözönüne alındığında taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle davalı idare lehine irtifak hakkı tesis edilmesi halinde, tesis edilen irtifak hakkının tapuya tescil edilmesi yerine, Kamulaştırma Kanununun 31/b maddesi uyarınca satılamaz şerhinin konulması maddenin düzenleme amacına uygun düşmemektedir....
Yargıtay 5.HD'nin emsal niteliğindeki 2009/11639- 2009/12182 E-K, 2010/12314- 2010/19634 E-K, 2010/6215- 12195 E-K sayılı kararlarındaki belirlemeler de gözönüne alındığında taşınmazdan kamulaştırma yapılmaksızın geçirilen enerji nakil hattı nedeniyle davalı idare lehine irtifak hakkı tesis edilmesi halinde, tesis edilen irtifak hakkının tapuya tescil edilmesi yerine, Kamulaştırma Kanununun 31/b maddesi uyarınca satılamaz şerhinin konulması maddenin düzenleme amacına uygun düşmemektedir. Dava konusu taşınmazla ilgili kamulaştırmasız el atma nedeniyle açılan tazminat davasının kabulü halinde irtifak tesis ve tesciline ilişkin hükmün özetinin İİK'nın 28.maddesine göre Mahkemece tapu sicil müdürlüğüne gönderilip tapu kaydına işleneceği, kararın kesinleşmesi sonrasında ise tesis edilen irtifak hakkı tapuya tescil edileceği halde, davalı idare tarafından tapuda 31/b şerhi tesis ettirilmesinin yasal dayanağı bulunmayıp, bu işlem davacının mülkiyet hakkının engellenmesi mahiyetindedir....
(TMK m.785) Genel yola bağlantısı bulunmayan taşınmazlar için, yol ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulan geçit hakkı, bu ihtiyacın sona ermesi ile birlikte ya da yüküne oranla çok az yarar sağladığı kanıtlandığı takdirde hukuksal temelini de kaybedeceğinden, böyle bir durumda yükümlü taşınmazın maliki de bedel karşılığında taşınmazı üzerinde kurulan geçit hakkının kaldırılmasını isteyebilir. Geçit hakkının kaldırılması davalarında, davacı tarafından geçit ihtiyacının sona erdiğinin veya kaldırılması istenen geçitin davalının taşınmazına, yüküne oranla çok az yarar sağladığının kanıtlanması gerekir. Somut olaya gelince, asıl dava geçit hakkının kaldırılması isteğine ilişkindir. Davalının maliki olduğu 715 parsel lehine, davacının maliki olduğu 712 parsel aleyhine 21.05.2004 tarihinde geçit irtifakı kurulmuştur. Türk Medeni Kanununun 779. maddesi gereğince irtifak hakkı bir taşınmaz lehine olacak şekilde diğer taşınmaz üzerine kurulur....
