Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile, taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı ise; hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle kurulabilir(TMK.m.795). İntifa hakkı; bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü veya tüzelkişi ise tüzel kişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle, harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer(TMK.m.796-797). Ancak, terkini istenen intifa hakkında olduğu gibi uygulamada genellikle intifa hakkı akaryakıt bayilik sözleşmesi nedeniyle tesis edilmektedir....
Uyuşmazlık, ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuki nedenlerine dayalı intifa hakkının terkini isteğine ilişkindir. TMK’nın 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı taşınır ve taşınmaz ya da haklar ve bir mal varlığı üzerinde tesisi mümkün olan, hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı veren bir irtifak türüdür. Taşınmaz mallar üzerindeki intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı, hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle tesis edilir. (TMK.m.795) TMK’nın 796.maddesi gereği intifa hakkı, bir süreyle sınırlı olarak kurulmuşsa sürenin dolması veya bu süreden önce intifa hakkı sahibinin hakkından vazgeçmesi, intifa hakkı sahibinin ölümü yada tüzelkişi ise tüzelkişiliğin sona ermesi, konusu olan şeyin bütünüyle harap olması sebebiyle artık ondan yararlanma olanağının kalmaması durumlarında sona erer....
"İçtihat Metni"Asliye Hukuk Mahkemesi Taraflar arasındaki kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazdaki enerji nakil hattının sökülmesi nedeniyle, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini davasından dolayı yapılan yargılama sonunda: Davanın kabulüne dair verilen yukarıda gün ve sayıları yazılı hükmün Yargıtay'ca incelenmesi, davalı idare vekilince verilen dilekçe ile istenilmiş olmakla, dosyadaki belgeler okunup uyuşmazlık anlaşıldıktan sonra gereği görüşülüp düşünüldü: - K A R A R – Dava, kamulaştırılarak üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazdaki enerji nakil hattının sökülmesi nedeniyle, taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi (Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla) Taraflar arasındaki sözleşmenin feshi - intifa hakkının terkini davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasında düzenlenen Bayilik Sözleşmesinin çekilmez hal aldığını, davalının başka mahkemede açmış olduğu dava nedeniyle karşılıklı güven ilişkisinin de kalmadığını belirterek sözleşmenin feshi ile intifa hakkının kaldırılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini istemiştir. Mahkemece, iddia, savunma, taraflar arasında imzalanan Bayilik ve İntifa Hakkı Sözleşmeleri kapsamı, toplanan delillere göre davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir....
Köyündeki dava konusu taşınmazların kaydında davalı şirket lehine konulan intifa ve irtifak hakkı şerhlerinin iptalini talep etmiştir. Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm kısmında ise davalı taşınmazların bulunduğu yerin ... Köyü olarak yazılması doğru değildir. Diğer taraftan; 1601 parsel sayılı taşınmazda ... lehine yazılı bulunan irtifak hakkı şerhinin Hazine adına yazılmasına ilişkin bir karar verilmemiş olması bozma nedeni ise de bu hususlar yeniden yargılamayı gerektirmediğinden HUMK 438/VII gereğince düzeltilerek onanması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda yazılı nedenlerle hüküm fıkrasının 1. parağraf 1. satırında yer alanın "... ili ... İlçesi ... Köyü ..." yazısının hükümden çıkarılarak yerine "... İli ... İlçesi, ......
ın vekili sıfatıyla babası ... tarafından 05.05.2009 tarihli resmi akitle ... lehine 64.000,00 TL bedelle intifa hakkı tesis edildiği anlaşılmaktadır. 3. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesinin tapu iptali tescil olmaz ise tazminat ve intifa hakkı şerhinin terkini davasının reddi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, inanç sözleşmesinin ispatlanamadığı anlaşılmakla; davalı ve mirasçı ... vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiş temyiz isteminin reddine karar vermek gerekmiştir. 4. Davalı ... vekilinin temyizine gelince; davacı ...'ın dava konusu muhdesatın üzerinde bulunduğu 2850 parsel sayılı taşınmazda pay sahibi olmadığı, dolayısıyla muhdesatın aidiyetinin tespiti davası açmakta hukuki yararının bulunmadığı görülmektedir....
nedeniyle taşınmazın tapu kaydındaki irtifak hakkı şerhinin terkini istemine ilişkindir....
Az yukarıda da değinildiği gibi intifa hakkı da taşınmaz üzerinde tesis edilen ve ondan yararlanma hakkı tanıyan bir irtifak türü olup, bu haktan kaynaklanan davaların dahi taşınmazın bulunduğu yer mahkemesinde açılması gerekir. Dava konusu somut olayda da dava İstanbul ili, Beşiktaş ilçesi, Cihannüma Mahallesi, 267 ada, 33 parsel 7 bağımsız bölüm nolu taşınmaz üzerinde davalı lehine mevcut intifa hakkının iptali ve terkini istemiyle Bakırköy 8. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılmıştır. Dava konusu taşınmaz İstanbul İli Beşiktaş İlçesi tapu siciline kayıtlı olup, yetkili mahkeme İstanbul Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Davacının taşınmaz üzerindeki intifa hakkının terkini istemi, intifa hakkı sahibinin şahsına bağlı irtifak haklarından olduğundan HMK.nun 12/2. maddesi gereğince irtifak hakkı iddialarına dair davaların irtifak hakkının bulunduğu yer mahkemesinde görülmesi gerekir....
Hükmü, davacı temyiz etmiştir. 1-İntifa hakkının yazılması ya da terkini davalarında hakkın çekişmeli olması durumunda husumetin bu haktan etkilenecek kişiye yöneltilmesi gerektiği, bu nedenle de Tapu Sicil Müdürlüğünün davada pasif husumet ehliyetinin bulunmaması karşısında Tapu Sicil Müdürlüğü aleyhine açılan davanın reddinde usul ve yasaya aykırı bir yön görülmemiştir. 2-Dava, yasal intifa hakkının tapuya yazılması isteğine ilişkindir. Bilindiği gibi intifa hakkı Türk Medeni Kanununun 794.maddesindeki tanıma göre, taşınır ve taşınmazlar, haklar ve bir mal varlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı sağlayan bir irtifak türüdür....
Öte yandan, Türk Medeni Kanununun 794. maddesindeki tanıma göre intifa hakkı taşınırlar, taşınmazlar hatta haklar veya bir malvarlığı üzerinde tesisi mümkün olan ve hak sahibine konusu olan şeyden yararlanma hakkı veren bir irtifak türüdür. Türk Medeni Kanununda müşterek mülkiyette paydaş olan kişinin intifa hakkının özelliği gereği payı üzerinde intifa hakkı kurabileceği kabul edilmiştir. Taşınmaz mallar üzerinde intifa hakkı, resmi senedin düzenlenerek tapuya tescili ile, taşınırlar üzerinde ise taşınır eşya zilyetliğinin intifa hakkı sahibine geçirilmesiyle kurulur. Alacaklar üzerinde intifa hakkı ise; hakkın temliki, kıymetli evrakın teslimi suretiyle kurulabilir....
