MÖHUK madde 54 kapsamında yabancı bir mahkeme kararının tenfizi için aranan şartlar belirlenmiştir....

Başka bir deyişle MÖHUK’ta yabancı mahkeme kararının verildiği tarihten itibaren ne kadar süre içerisinde Türk Mahkemeleri önünde tanıma ve tenfiz davasının açılabileceğine ilişkin bir hüküm bulunmamaktadır. Ancak doktrinde tenfizine karar verilecek icrai niteliği haiz hükümler bakımından kararın verildiği ülke hukukunda ilamların icrası için bir süre öngörülmesi durumunda o süre içerisinde yabancı mahkeme kararının Türk mahkemeleri önünde tenfizinin talep edilmesi gerektiği ifade edilmekte (Bkz. KÖLE, Mehmet; “Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanıma ve Tenfizinde Usul”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 21, Sayı: 34, Yıl:2016, s. 84) olup bu hususta herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmadan karar verilmesi doğru değildir. 2) İİK’nın 39. maddesi uyarınca Türk Mahkemeleri’nce verilen bir ilamın icrası için öngörülen zamanaşımı süresi 10 yıldır....

İlişkiler Daire Başkanlığına yazılan teskereye cevap verildiği, 16.12.2020 tarihli cevabi yazı ile; ''...İngiltere ile Ülkemiz arasında yabancı mahkeme kararlarının tanınması ve tenfizi konusunda ikili bir adlî yardımlaşma anlaşması mevcut olmadığı, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun 60 ilâ 63. maddelerinde yabancı hakem kararlarının Türkiye’de tenfizi düzenlenmiştir. Bu kanuna göre, “kesinleşmiş” ve “icra kabiliyeti kazanmış” veya “ taraflar için bağlayıcı olan” yabancı hakem kararları Türkiye’de tenfiz edilebilir (m.60/1). Kanun, yabancı hakem kararlarının tenfiz şartlarını, yabancı mahkeme kararlarının tenfiz şartlarından tamamen farklı olarak mütalâa etmiş ve teferruatlı bir şekilde düzenlemiştir. Yabancı hakem kararları 62. maddedeki şartlardan birini taşıyorsa tenfiz talebinin reddedilmesi zorunludur....

Yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 60-63. maddeleri arasında düzenlenmiştir. Öte yandan “Türkiye’de Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki 10 Haziran 1958 tarihli New York Sözleşmesi” 08.05.1991 tarih ve 3731 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe girmiş olup, yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizinde bu sözleşme hükümlerinin öncelikle uygulanması gerekmektedir. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un "Yabancı Mahkeme ve Hakem Kararlarının Tenfizi ve Tanınması" başlığını taşıyan İkinci Bölümünde yer alan 50....

Dava, yabancı hakem kararının tenfizi istemine ilişkindir. Dava, hukuki niteliği itibariyle 5718 sayılı MÖHUK 60 vd. maddeleri ile New York Konvansiyonu uyarınca, yabancı hakem kararının tenfizi isteğine ilişkindir. 5718 sayılı MÖHUK 60-63.maddelerinde, yabancı hakem kararlarını tenfizi düzenlenmiştir. Buna göre, '' kesinleşmiş'' ve '' icra kabiliyeti kazanmış '' veya '' taraflar için bağlayıcı olan'' yabancı hakem kararlarının tenfiz şartları, yabancı mahkeme kararlarının tenfizi şartlarından ayrı olarak düzenlenmiştir....

Yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizi usul ve şartlar 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunu ve “Türkiye’de Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki 10 Haziran 1958 tarihli New York Sözleşmesinde düzenlenmiş olup bu yasal düzenlemeler gereği yabancı bir hakem kararının ülkemizde tenfizine karar verilebilmesi için aşağıdakki şartların bir arada olması gerekmektedir....

Tanıma, yabancı mahkeme kararına kesin delil veya kesin hüküm vasfını kazandırır (MÖHUK m. 58).Yabancı mahkeme kararının kesin delil veya kesin hüküm olarak kabul edilmesi yabancı ilamın tenfiz şartlarını taşıdığının mahkemece tespitine bağlıdır. (MÖHUK m. 58). Yabancı mahkeme kararının tanınması istemli davada, karşı taraf ancak tenfiz şartlarının mevcut olmadığı öne sürerek isteğe karşı koyabilir (MÖHUK m. 55/2). 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun tenfiz kararı verilebilmesinin koşullarının düzenleyen 54. maddesinin (ç) bendi gereğince; “o yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesinde itiraz etmemiş olması” şarttır....

Yabancı hakem kararlarının tenfizi 5718 Sayılı Milletlerarası Özel Hukuk Ve Usul Hukuku Hakkında Kanun ile Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması ve İcrası Hakkındaki New York Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun ile ülkemiz açısından bağlayıcılık kazanan Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması Ve İcrası Hakkında New York Sözleşmesi'nde düzenlenmiş olup MÖHUK'un 60. maddesinde yer alan; "Kesinleşmiş ve icra kabiliyeti kazanmış veya taraflar için bağlayıcı olan yabancı hakem kararları tenfiz edilebilir." düzenlemesi uyarınca öncelikle tenfizi talep edilen yabancı hakem kararının kesinleşmiş veya taraflar için bağlayıcı olması gerekmektedir. Yabancı Hakem Kararlarının Tanınması Ve İcrası Hakkında New York Sözleşmesi'nin tenfiz talebine eklenecek belgeler ile ilgili dördüncü maddesi MÖHUK'un 61. maddesi ile, tenfiz talebinin red sebeplerini düzenleyen beşinci maddesi ise MÖHUK'un 62. maddesi ile benzer düzenlemeleri içermektedir....

- K A R A R - 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanunun yabancı hakem kararlarının tanınması ve tenfizini düzenleyen 60 .vd. Maddelerinden “dilekçe ve inceleme usulü” başlıklı 61. maddesinde ; “(1) Yabancı bir hakem kararının tenfizini isteyen taraf, dilekçesine aşağıda yazılı belgeleri, karşı tarafın sayısı kadar örnekleriyle birlikte ekler: a) Tahkim sözleşmesi veya şartının, aslı yahut usulüne göre onanmış örneği. b) Hakem kararının usulen kesinleşmiş ve icra kabiliyeti kazanmış veya taraflar için bağlayıcılık kazanmış aslı veya usulüne göre onanmış örneği. c) (a) ve (b) bentlerinde sayılan belgelerin tercüme edilmiş ve usulen onanmış örnekleri. (2)Mahkemece hakem kararlarının tenfizinde 55 inci, 56 ncı ve 57 nci madde hükümleri kıyas yoluyla uygulanır.” denilmektedir....

Buna göre yabancı mahkeme kararının tenfiz edilebilmesi için birinci şart “karşılıklılık” ilkesidir. Bu ilke yabancı mahkeme kararının tanınmasında aranmamaktadır. Yabancı mahkeme kararının Türkiye’de tenfiz edilebilmesi için kararın verildiği devletle Türkiye arasında ya ilamların tenfizine dair bir anlaşma (akdi karşılıklılık) veya o devlette Türk mahkeme kararlarının tenfizine imkân veren kanun hükmünün (hukuki karşılıklılık) ya da fiili uygulamanın (fiili karşılıklılık) bulunması gerekir. Somut olayda hakem kararının verildiği ülke olan Fransa ile ülkemiz arasında karşılıklılık mevcuttur. 5718 sayılı Kanun'un 54/b maddesi gereğince yabancı mahkeme kararlarının tenfizi için aranan şartlardan ikincisi, kararın Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilamın dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmamasıdır....