Türk Medeni Kanununun Madde 426. maddesinde “Vesayet makamı, aşağıda yazılı olan veya kanunda gösterilen diğer hallerde ilgilisinin isteği üzerine veya resen temsil kayyımı atar”; 431. maddesinde ise, “Vasinin atanması usulüne ilişkin kurallar, kayyım ve yasal danışmanın atanmasında da uygulanır.” hükmü getirilmiştir. Diğer yandan aynı Kanunun 430. maddesine göre, “Yönetim kayyımı, malvarlığının büyük bölümün yönetildiği veya temsil edilen kimsenin payına düşen malların bulunduğu vasayet makamı tarafından atanır” Dosya kapsamına göre talep, davacının açtığı ve derdest olan ortaklığın giderilmesi davasında, dava konusu taşınmazın paydaşlarından biri olan ... Köyü Kalkındırma Kooperatifinin temsilcisi vs bulunmadığı, kooperatife ulaşılamadığı iddiasıyla, Hazine’nin adı geçen kooperatife temsil kayyımı olarak atanması istemine ilşkindir....
Anonim Şirketler TTK'nun 365.maddesi uyarınca Yönetim Kurulu tarafından yönetilir ve temsil olunurlar. Yönetim Kurulunun görevden alınması, seçilmesi TTK'nın 408(2)-b gereği şirketin genel kuruluna tanınmış bir yetkidir. Yönetim Kayyımı atanması istemi aynı zamanda yönetim yetkisinin kaldırılması anlamına gelmektedir. Şirketin uyuşmazlık halinde şirketi organsız bırakmamak amacıyla şirket yöneticilerinin görevine devam edemeyeceği anlaşılırsa, şirkete temsil veya yönetim kayyımı atanması TTK hükümleri uyarınca mümkün olup, yönetim veya denetim kayyımı atanması da geçici bir hukuki koruma tedbiridir. Mahkemece böyle bir geçici hukuki korumaya karar verilebilmesi için, HMK'nın 389. maddesi gereğince somut bir tehlikenin varlığı zorunludur. Böyle bir tehlike olmadıkça ihtiyati tedbir kararı verilemez. Diğer taraftan, şirket yönetiminin genel kurulca seçilmiş yöneticilerle yapılması, zorunluluk olmadıkça şirket yönetimine müdahale edilmemesi esastır....
Kayyım atanması konusunda yetki ise TMK'nın 430. maddesinde temsil kayyımı ve yönetim kayyımı için ayrı ayrı düzenlenmiştir. Temsil kayyımı atanmasında yetkili mahkeme TMK'nın 430/1. maddesinde; "Temsil kayyımı, kendisine kayyım atanacak kimsenin yerleşim yeri vesayet makamı tarafından atanır" şeklinde belirtilmiştir. Yönetim kayyımlığında yetkili mahkeme ise TMK'nın 430/2. maddesinde " Yönetim kayyımı, malvarlığının büyük bölümünün yönetildiği veya temsil edilen kimsenin payına düşen malların bulunduğu yer vesayet makamı tarafından atanır." şeklinde düzenleme konusu yapılmıştır. Kayyım atanmasına ilişkin davada kesin yetki söz konusu olup, bu yön kamu düzenine ilişkindir.(Yargıtay 5....
Maddesinin açık hükmü gözetilerek dosya kapsamında ---------- yönetim kurulu başkanı olarak kooperatifi aleyhine iş ve işlemler yapma ve kooperatif yerine oğlunun yetkilisi olduğu şirketin menfaatlerini gözetme ihtimalinin gerçekçi olduğunu kabul etmek gerekir. Organ boşluğu olmadığı ve doğrudan yerindelik denetimi yapılamayacağı için yönetim kayyımı atanması talebi yerinde değilse de, çoğun içinde azı vardır genel hukuk kurula gereğince genel kurul kararlarının iptali davası neticeleninceye kadar denetim kayyımı atanması uygun görülmüş, aşağıdaki şekilde karar verilmiştir....
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ: Davacılar vekili, dava ve talep dilekçesinde özetle; şirketin zarara uğratıldığını, müvekkillerinin pay bedellerinin tespitinin yaptırılmak istenmediğini, pay bedellerinin düşük çıkmasının istendiği ve özellikle sermaye artırımı yapılmak suretiyle müvekkillerinin pay bedellerinin düşük çıkmasının istendiğini, kötü niyetli davranıldığını, buna göre müvekkillerin hak kaybına uğramamaları için şirkete yönetim kayyımı atanması talebinin zorunlu olduğundan bahisle müvekkillerinin ortağı olduğu davalı şirketin daha fazla zarara uğramaması için dava sonuçlanıncaya kadar şirket yönetim ve temsil hakkının kaldırılarak davalı şirkete yönetim kayyımı atanması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini, işbu talepleri kabul edilmemesi halinde müvekkillerinin ortağı olduğu davalı şirketin daha fazla zarara uğramaması için dava sonuçlanıncaya kadar şirkete denetim kayyımı atanması yönünde ihtiyati tedbir kararı verilmesini talep etmiştir....
Yönetim kayyımlığı ise aynı yasanın 427. maddesinde düzenlenmiş olup amaç, gerekli olan yönetimden yoksun kalan ve yönetimi başkaca yollarla sağlanamayan malvarlığının yönetilmesidir. Bir kimse uzun süreden beri bulunamaz ve oturduğu yerde bilinemezse bu kişinin mallarının yönetimi için yönetim kayyımı atanır. Yönetim kayyımı atanmasını gerektiren diğer haller ise madde de dört bent halinde sayılmıştır, bu hallerden birinin mevcut olması halinde de yine vesayet makamı tarafından kişiye yönetim kayyımı atanacaktır. 3561 Sayılı Mal Memurlarının Kayyım Tayin Edilmesine Dair Kanun'un 1 maddesinde, "Bu kanunun amacı bir kimsenin uzun süreden beri bulunamaması veya oturduğu yerin bilinememesi nedeniyle malvarlıkları üzerinde hazine menfaatinin korunmasını sağlamak üzere mahallin en büyük mal memurunun kayyım olarak atanması.... esaslarını düzenlemektir." hükmüne yer verilmiştir....
Bu nedenle şirket yönetimi için pay sahipleri tarafından yeni bir yönetim organı seçilene kadar şirkete mahkeme tarafından 4721 sayılı TMK m. 427 gereği yönetim kayyımı olarak mirasçılardan ...'ın atanmasına karar verilmesi gerekmektedir. Tüm müvekkillerin ...'ın, mümkün değilse ...'ın eşi müteveffanın damadı ...'ın resmi anlamda şirketi yönetmesi konusunda muvafakatleri bulunduğunu, bu sebeplerle Bursa Ticaret Sicili'ne kayıtlı ... GAYRİMENKUL YATIRIM DANIŞMANLIK OFİS MOBİLYA SAN. Ve TİC. LTD. ŞTİ.'nin yönetimi için, pay sahipleri tarafından yeni yönetim organı oluşturulana kadar ...'ın yönetim işlerini düzenlemek amacıyla kayyım atanmasını talep etmişlerdir. TMK 427/4 maddesinde, bir tüzel kişi gerekli organlardan yoksun kalmış ve yönetimi başka yoldan sağlanamamışsa şirkete yönetim kayyumu atanacağı düzenlenmiştir. Dava, dava dışı şirkete kayyım atanması talebine ilişkin olup, mahkemece, yukarıda anılan gerekçe dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiştir....
(bkz Yargıtay 1 HD 2021/9471 E 2022/2142 K) Olayımızda Defterdarlığın 3561 sayılı yasa uyarınca yönetim kayyımı talebi bulunduğundan, mahkemece ilgili hissenin idaresi için yönetim kayyımı atanması gerekirken yanılgılı gerekçe ile temsil kayyımı şeklinde çelişkili olarak yönetim kayyımı atanmasının isabetsiz olduğu gibi, hükmün ikinci bendinde hakkında ek karar verilen kayyım tayin edilen kişilerin isimlerin yanlış yazılmasının da hatalı olduğu, ancak bu yanılgının giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HMK'nın 353/1- b-2 maddesi gereği hükmün 2. Bendi tamamen çıkarılarak, yerine 2....
Bu yolda gitmeyerek anılan gerekçelerle mahkemeden şirkete yönetim kayyımı atanmasını istemek mümkün değildir." (Prof. Dr. Ersin Çamoğlu, Anonim Ortaklığa Yönetim Kayyımı Atanması, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 91, Sayı 5, Yıl 2017, sahife 17,24 ve 25). Somut olayda, davacı vekili yönetim organlarının "nisap yokluğu" sebebiyle devamlı ve hukuken geçerli bir şekilde çalışamadığından bahisle davalı şirkete kayyım atanmasını talep etmiş ise de, davalı şirketin organlardan yoksun kalmadığı ve yönetim boşluğu olmadığı anlaşılmaktadır. TK'nun 411 ve 412.maddeleri birlikte değerlendirildiğinde, TTK'nun 410/2 maddesinde yönetim kurulunun, devamlı olarak toplanamaması, toplantı nisabının oluşmasına imkân bulunmaması veya mevcut olmaması durumlarında, mahkemenin izniyle tek bir pay sahibinin genel kurulu toplantıya çağırabileceği düzenlenmiştir. Madde gerekçesinde de belirtildiği üzere 2.fıkra hükmü genel kurulun bazı olağanüstü durumlarda toplantıya çağrılmayı sağlamak amacıyla öngörülmüştür....
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: TTK'nda yönetim kayyımı atanmasına ilişkin düzenleme mevcut değildir, talebin TMK'nda yer alan kayyıma ilişkin hükümlere göre değerlendirilmesi gerekir.. TMk'nun 403/2. Maddesinde kayyımın, belirli işleri görmek veya malvarlığını yönetmek için atanacağı, 426. Maddesine vesayet makamının, maddede yazılı olan veya kanunda gösterilen diğer hallerde ilgilisinin isteği üzerine veya resen temsil kayyımı atayacağı, 427. Maddesinde ise hangi hallerde yönetim kayyımı atanacağı düzenlenmiştir, TMK 427/4. Maddesinde bir tüzel kişi gerekli organlardan yoksun kalmış ve yönetimi başka yoldan sağlanamamışsa, yönetim kayyımı atanabileceği öngörülmüştür. Buna göre yönetim kayyımı atanabilmesi için şirketin yönetim kurulunun bir şekilde oluşturulmasının mümkün olmaması ve bu boşluğun başkaca hukuki yollarla giderilmemiş olması şarttır. Buna karşılık TMK'nun 612....
