Kambiyo senedi vermek suretiyle borç altına giren borçlu "kambiyo Taahhüdü"nde bulunmuş olur. Kambiyo ilişkisinin altında esas itibariyle bir asıl/temel borç ilişkisi vardır. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise, bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır. (YHGK. 12/10/2011 tarih, E.2011/19-473, K.2011/607 sayılı kararı.) Kambiyo senedi olan bono, kanunen emre yazılı bir kıymetli evraktır. Borçluya, borçlu olduğu edayı yerine getirmekten imtina etme yetkisini ifade eden def'iler emre yazılı kıymetli evrakta klasik olarak senet metninden anlaşılan def'iler, senetteki taahhüdün hükümsüzlüğüne ilişkin def'iler ve taraflar arasındaki ilişkiye dayalı şahsi def'iler olarak üç gruba ayrılmaktadır....
Dava senede dayalı ilamsız takip nedeni ile borçlu olmadığının tespiti istemi olup,ciro silsilesinin ... tarafından davaya konu çekin tahsil edildikten sonra kargoda kaybolduğu beyanı ve sonrasında açtığı zayi nedeni ile iptal davası ile anlaşılmıştır. Bu nedenle davacının davayı açmakta hukuki menfaatinin bulunduğu , son hamilin meşru yetkili hamil olmadığı anlaşılmakla ,davaya konu çekten dolayı davacının davalılara borçlu olmadığının tespiti isteminin kabulü gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Dava senede dayalı ilamsız takip nedeni ile borçlu olmadığının tespiti istemi olup,ciro silsilesinin ... tarafından davaya konu çekin tahsil edildikten sonra kargoda kaybolduğu beyanı ve sonrasında açtığı zayi nedeni ile iptal davası ile anlaşılmıştır. Bu nedenle davacının davayı açmakta hukuki menfaatinin bulunduğu , son hamilin meşru yetkili hamil olmadığı anlaşılmakla ,davaya konu çekten dolayı davacının davalılara borçlu olmadığının tespiti isteminin kabulü gerektiği kanaatine varılarak aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Asliye Ticaret Mahkemesi’nce verilen 14/02/2013 tarih ve 2013/98-2013/98 D.İş sayılı kararın Yargıtayca incelenmesi borçlu vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla, Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve tüm belgeler okunup, incelendikten sonra işin gereği görüşülüp, düşünüldü: Borçlu vekili; karara dayanak bononun kambiyo senedi vasfına haiz olmadığı gibi alacağın muaccel olmadığı, ihtiyati haciz isteyen ile dava dışı... arasında alacak – borç ilişkisinden kaynaklı borcun tasfiyesine yönelik 2 ayrı protokol tanzim edildiği, borçlu şirketin ... Elektrik Dağıtım A.Ş.'...
Senette tahrifat yapıldığının sabit olması nedeniyle, senedin tahrifat öncesindeki keşide ve ödeme tarihlerinin gözetilmesi gerekmekte olup, bu durumda senedin 19.01.2011 olan ödeme tarihine göre, takip ve dava tarihi itibariyle TTK'nın 778. maddesi yollamasıyla 749. maddesi hükmü gereği 3 yıllık zaman aşımı süresinin geçtiği ve senedin zaman aşımına uğradığı açıktır. Zaman aşımına uğramış bono ise kambiyo senedi vasfını yitirmiştir. Söz konusu bono kambiyo senetlerine özgü takibe konu edilmiş olup, davacı tarafça da takip nedeniyle borçlu olunmadığının tespiti istenilmiştir. Bu durumda kambiyo senedi niteliğinde olmayan dava konusu bonoya dayalı olarak kambiyo senetlerine özgü takip başlatılması mümkün olmadığından, davanın kabulü ile davacının dava dayanağı icra takibi nedeniyle davalıya borçlu olmadığının tespitine karar verilmelidir (Yargıtay 19 HD'nin 2017/893 esas, 2018/6431 karar sayılı ilamı da aynı yöndedir)....
İcra Dairesi ... sayılı dosyasıyla yapılan kambiyo takibinde dayanak belgenin sahtecilik/dolandırıcılık sonucu kambiyo vasfına büründüğü ve kambiyo vasfını haiz olmadığının belirlenmesi nedeniyle müvekkilin borçlu olmadığının tespitine; Davalı aleyhine %40'dan az olmamak üzere kötüniyet tazminatına hükmedilmesini, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin davalıya tahmiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Mahkemenin nitelendirilmesine göre, uyuşmazlık kambiyo senedi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkin olup, Kooperatifler hukukundan kaynaklanan bir uyuşmazlık bulunmadığı gibi taraflar arasında ortaklık ilişkisi de bulunmamasına göre hükmün temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın, temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 19. Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE 09.03.2011 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Bu durumda, muhatap banka şubenine müzekkere yazılarak, çek hesap sahibi şirket tarafından davalının iddia ettiği gibi şirket yetkilisinin eşi Ahmet Karapür'e çek keşide etme, kambiyo senedi düzenleme konusunda vekaletname verilip verilmediği hususu sorulup araştırılarak, vekaletname verilmiş ve vekaletnamenin kambiyo senedi düzenleme yetkisi içerdiğinin tespiti halinde, bu kişinin de imza örnekleri toplanıp imza incelemesi yapılmalıdır....
Bu nedenle icra takibinin dayanağı kambiyo senedi niteliğinde olması ve davacıyı borçlandırıcı niteliklere haiz olması nedeniyle davacının davalıya kambiyo senetlerine mahsus yol ile başlatılan icra takibi nedeni ile borçlu olduğunun kabul edilmesi gerektiği anlaşılmış, aşağıdaki şekilde davanın reddine dair hüküm oluşturulmuştur....
Dava konusu belgenin, zorunlu unsurlardan olan düzenleyen imzasını taşımaması nedeniyle kambiyo senedi vasfı taşımadığı ortadadır. Bu bakımdan dava, takip nedeniyle borçlu olmadığının tespitine ilişkin olsaydı; takibin kambiyo senetlerine özgü yapılması nedeniyle davanın kabulü gerektiği hususunda bir tereddüt yaşanmayacaktı. Ne var ki davacı takibe dayanak senetten dolayı borçlu olmadığının tespitini talep etmiştir. Bu durumda hakimin tarafların sözleşme anındaki gerecek iradelerini ortaya koyan beyan ve emareleri etraflıca değerlendirmeye tabi tutması pek tabiidir. Nitekim dosyamızda da bu durum özellikle gözetilerek belgenin arkasında yer alan; “kendi rızamla verdim” ibaresi altındaki imzanın davalıya ait olduğundan hareketle davanın reddine karar verilmiştir....
