Borçlu, belirtilen şekilde takipten önce veya sonra alacaklıya karşı bir menfi tespit davası açar; bu davayı kazanırsa, hakkındaki icra takibi iptal edilir ve borcu ödemekten kurtulur. Ancak, borçlu borcunu icra dairesine ödedikten sonra, artık menfi tespit davası açamaz. Bu halde, borçlunun sırf borçlu olmadığının tespitinde, hukuki bir yararı yoktur. Bundan sonra, ödediği paranın geri alınması için bir dava açması söz konusu olur ki, bu da istirdat davasıdır (Hakan Pencanıtez, Oğuz Atalay, Meral Sungurtekin Özkan, Muhammet Özekes, İcra ve İflas Hukuku, s.156- 164). Bütün mücerret alacaklarda olduğu gibi kambiyo senedi alacağı da kural olarak, uygun bir asıl borç ilişkisine, bir illi ilişkiye dayanır. Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes, bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel teşkil eden bir gayeye ulaşmak istemektedir....
Kaldı ki dava konusu senet takip tarihi itibariyle zamanaşımına uğramış olup kambiyo senedi niteliğini kaybettiğinden kambiyo senetlerine özgü takip yoluyla takibe konulamaz. Belirtilen sebeplerle davacının davasının kabulüne karar vermek gerekmiş olup, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
olmadığının tespiti ile takibin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
-K A R A R- Davacı vekili, müvekkili hakkında başlatılan 2010/94 E sayılı kambiyo senetlerine mahsus takibe konu senetlerin, kambiyo vasfında olmayıp, kefalet ve borç senedi niteliğinde olduğunu, kambiyo senedi niteliğinde kabul edilse dahi davalının alacaklı sıfatı bulunmadığını, takipte talep edilen %27 oranından az olmamak üzere faiz isteminin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek, müvekkilinin kambiyo hukuku gereğince borçlu olmadığının tespitine, talep edilen işlemiş ve işleyecek faiz oranının 3095 sayılı Kanun'un 2/2. maddesindeki hadlere çekilmesine, davalının %40' tan aşağı olmamak üzere tazminata mahkum edilmesine ve takibin durdurulması için tedbir kararı verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, davanın reddini istemiştir....
HMK 106. maddesi tespit davası yoluyla mahkemeden bir hakkın veya hukuki ilişkinin varlığının ya da yokluğunun yahut bir belgenin sahte olup olmadığının belirlenmesi talep edilebilir. 2004 sayılı İİK’nun 72. maddesi “ Borçlu icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir.” 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 4/1- 5.fıkrada "Tüketicinin yapmış olduğu işlemler nedeniyle kıymetli evrak niteliğinde sadece nama yazılı ve her bir taksit ödemesi için ayrı ayrı olacak şekilde senet düzenlenebilir....
Davalı vekilince verilen istinaf dilekçesinde özetle; yapılan yargılama sonucunda ilk derece mahkemesinin, dava konusu kambiyo senedinin 6502 sayılı TKHK'na aykırı olarak emre yazılı olarak düzenlendiğini bu nedenle senedin davacı açısından geçersiz olduğunu gerekçe göstererek davanın kabulüne karar verdiğini , mahkemenin verdiği işbu kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu,davacının davalı lehine bir kambiyo senedi keşide ederek müvekkiline verdiğini, senedin vadesinde ödenmemesi nedeniyle davacı aleyhine kambiyo senetlerine özgü takip yolu ile takibe girişildiği, takip kambiyo senedine dayandığından dolayı borçlunun açacağı menfi tespit davasında borçlu olmadığını ispat yükünün kendi üzerinde olduğu, davacının dava dilekçesinde takibe konu senedin geçersizliğinden bahsedilmediği, bununla beraber mahkemenin gerekçesinde belirttiği TKHK 4/5....
Temel borç ilişkisinden doğan def’iler, temel borç ilişkisi ile kambiyo ilişkisinin taraflarının aynı olması ve bile bile borçlu zararına hareket edilmesi hâlleri dışında, kambiyo ilişkisinde ileri sürülemez. Zira temel borç ilişkisi kendi hukukuna, kambiyo ilişkisi de kendi hukukuna tabidir. Borçlu, kambiyo senedi nedeniyle alacaklıya karşı, genel olarak, ya kambiyo taahhüdünün hükümsüz olduğunu ya da temel borç ilişkisinden dolayı herhangi bir nedenle sorumlu tutulamayacağını ileri sürerek menfi tespit talebinde bulunabilir. Başka bir deyişle borçlunun kambiyo senedi borcundan dolayı sorumlu olmaması, doğrudan doğruya kambiyo senetleri hukukundan doğan nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, temel borç ilişkisine yönelik nedenlere de dayanabilir. Bununla birlikte borçlunun takas def’ini kullanması hâlinde ise, ne temel borç ilişkisine, ne de kambiyo senedi borcuna dayanılmakta, borçlu, kambiyo senedinden doğan borcu ile hamildeki alacağını takas etmektedir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Tarih ve numarası yukarıda yazılı hükmün incelenmesi sırasında Özel Daireler arasında meydana gelen görev uyuşmazlığının giderilmesi istenilmekle, 2797 sayılı Yasa uyarınca toplanan Başkanlar Kurulu'nca dairelerin görevsizlik kararlarıyla dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, kambiyo senedi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın bu niteliği itibariyle hükmün temyiz inceleme görevi Yargıtay 23.Hukuk Dairesine aittir. S O N U Ç : 23.Hukuk Dairesinin görevsizlik kararının KALDIRILMASINA, dosyanın bu Daireye gönderilmesine, 22.05.2013 gününde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi - KARAR - Taraflar arasındaki uyuşmazlık, kambiyo senedi vasfına haiz olmayan belge nedeniyle borçlu olmadığının tespiti isteminden kaynaklanmaktadır. Kararın temyiz incelenmesi görevi Yargıtay Yüksek 13. Hukuk Dairesi'ne ait olup, 6723 sayılı Danıştay Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun'un 21/2. maddesi ile değişik 2797 sayılı Kanun'un 60/3. maddesi gereğince dosyanın anılan Yüksek Daireye gönderilmesi gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın görevli Yargıtay Yüksek 13. Hukuk Dairesi Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 02/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ Taraflar arasındaki uyuşmazlık, kambiyo senedi nedeniyle borçlu olmadığının tespiti istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın niteliğine ve tarafların sıfatına göre, dosyanın temyiz incelemesi Yargıtay 19. Hukuk Dairesi'nin görevine girmektedir. Ancak, bu Dairece dosya Dairemize gönderilmekle iki daire arasındaki iş bölümü sorununun giderilmesi için dosyanın Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu'na gönderilmesi gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, dosyanın işbölümü yönünden bir karar verilmek üzere Hukuk İşbölümü İnceleme Kurulu'na GÖNDERİLMESİNE, 13/10/2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
