TMK’nın 669. maddesi gereğince “Yasal mirasçılar, mirasbırakandan miras paylarına mahsuben elde ettikleri sağlararası karşılıksız kazandırmaları, denleştirmeyi sağlamak için terekeye geri vermekle birbirlerine karşı yükümlüdürler. Murisin sağlığında karşılıksız olarak yaptığı kazanımı elde eden yasal mirasçılara karşı dava açılabilir. Denkleştirme, denkleştirme anındaki değere göre yapılır. Denkleştirmede sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. Islah olmadıkça ya da terditli dava açılmamışsa kendiliğinden tenkis davasına dönüşmez. Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (tebberru) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul;miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : MİRASTA DENKLEŞTİRME, TENKİS Taraflar arasında görülen tapu iptali tescil - tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davacılar tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, denkleştirme (4721 sayılı TMK'nun 669 – 675. maddeleri) hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil olmazsa tenkis istemine ilişkindir. Davacılar, ortak mirasbırakanları ...'...
Hukuk Dairesi Taraflar arasındaki mirasta denkleştirme, ikinci kademede tenkis davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın denkleştirme talebi yönünden reddine, tenkis talebi yönünden hak düşürücü süre geçmiş olduğundan reddine karar verilmiştir. Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü: I. DAVA Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin babası ...'...
(TMK md. 669-675) Mirasta iade davasının açılabilmesi için terekenin paylaşılmış olması mecburiyeti bulunmamaktadır. Paylaşmadan önce, paylaşma sırasında veya paylaşmadan sonra mirasta iade davası açılabilir. Mirasta denkleştirme istemi mirasın paylaşılması tamamlanana kadar gerçekleştirilebilir. Başka bir anlatımla mirasta denkleştirme istemi miras paylaşılmadığı sürece zamanaşımına uğramaz. Mirasın taksimi halinde ise taksimin yapılmasından itibaren on yıllık zamanaşımı süresi içinde mirasta denkleştirmenin istenmesi gerekir.Yukarıdaki açıklamalar ışığında dava konusu olaya bakıldığında; tarafların ortak murisi olan ...’un 28.12.2005 tarihinde öldüğü, davacılar tarafından 27.12.2006 tarihinde bu davanın açıldığı, bu davadan önce ve sonra murisin terekesinin taksimine yönelik ortaklığın giderilmesi davalarının ikame edildiği, yani iş bu dava tarihi itibariyle murisin terekesinin henüz paylaşılmadığına göre zamanaşımı süresinin dolmadığı anlaşılmaktadır....
Dava konusu olayda davacının talebi mirasta denkleştirme, bu mümkün olmadığı takdirde tenkise ilişkindir. Mirasta denkleştirme (iade) Türk Medeni Kanununun 669-675. maddelerinde hükme bağlanmıştır. Mirasta denkleştirme (iade), murisin sağlararası bir karşılıksız kazandırma ile bir mirasçısına miras hissesine mahsuben mirasın açılması halinde bu tasarruftan yararlanan kişinin miras hakkı ile denkleştirmeye tabi olmak üzere yaptığı bir tasarruf için söz konusu olabilir. Muris karşılıksız bir sağlararası tasarrufta bulunmakta ancak bu tasarrufun ileride miras açıldığında bundan yararlanan kişinin miras hakkı yönünden nazara alınmasını öngörmektedir. Somut olayda muris alacağını tahsil etmek üzere oğlu davalıyı göndermiştir. Bu tasarrufundan oğlu davalı ... yararlandığından denkleştirmenin koşullarının bulunup bulunmadığı Türk Medeni Kanununun 669/2. maddesi hükmüne göre değerlendirilmelidir....
HUKUK DAİRESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL - TENKİS - İADE Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil, tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine karar verilmiş, davacının istinafı üzerine, Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1. Hukuk Dairesince; 6100 Sayılı HMK'nun 353/1-a-6 maddesi gereğince hükmün ortadan kaldırılmasına, eksikliklerin giderilerek daire kararına uygun şekilde yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın ilk derece mahkemesine gönderilmesine karar verilmiş, mahkemece, murisinin davaya konu taşınmazı davalıya tapu dairesinde bağışlama işlemi ile yaptığı, bilirkişi raporu doğrultusunda davacının saklı payının ihlal edilmediği ve denkleştirme koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle davanın reddine dair kararın Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 1....
Islah olmadıkça ya da terditli dava açılmamışsa, mirasta denkleştirme davası kendiliğinden tenkis davasına dönüşmez. (Yargıtay 14 hukuk 2016/15900E-2019/5589K) Somut olayda, davacı mirasta denkleştirme talebinde bulunmuş olup, Türk Medeni Kanununun 669. maddesi uyarınca mirasta denkleştirme istemi mirasın paylaşılması tamamalanana kadar gerçekleştirlebilir. Başka bir anlatımla mirasta denkleştirme, mirasın paylaşılmadığı süre boyunca zamanaşımına uğramaz. Mahkemece davacının Türk Medeni Kanununun 565. maddesine göre tenkis isteği olmamasına rağmen, bu itibarla hak düşürücü süre nedeniyle tenkis isteminin reddine karar verilmesi doğru görülmemiştir. Ayrıca mahkemece TMK 669 maddesi gereği mirasta denkleştirme şartları oluşmadığından bu istemde red olmuştur. Dairemizce daha önceki kaldırma kararında terekeye iade istemi olduğundan terekeye temsilci atanmak üzere davanın görülmesi gerektiğine işaret edilmiştir. Mahkemece davacıya süre verilmiş Samsun 1....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 07/01/2009 gününde verilen dilekçe ile tenkis, ıslahla davalıların birlikte hareket ettikleri iddiası ile mirasta denkleştirme ve istihkak nedenine dayalı alacak istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda, davanın kabulüne dair verilen 10/09/2013 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar vekili tarafından istenilmekle; süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, tenkis, ıslahla davalıların birlikte hareket ettikleri iddiası ile mirasta denkleştirme ve istihkak nedenine dayalı alacak isteğine ilişkindir....
Bu düzenlemeye göre, mirasta denkleştirme için; mirasbırakanın sağlararası kazandırması olmalıdır, bu kazandırmanın karşılıksız ve yasal mirasçılara yapılması gerekir, yine bu kazandırmanın miras paylarına mahsuben yapılmış olması gerekmektedir. Yasa maddesinde de anlaşılacağı gibi, mirasta denkleştirme davası ile mirasbırakanın sağlığında yasal mirasçılarına yaptığı karşılıksız kazandırmaların belirli koşullar gerçekleştiğinde geri verilmesi öngörülmüştür. Bu durumda, mirasbırakanın, altsoyuna sağlığında yapmış olduğu kazandırmaların denkleştirmeye tabi olması için bunların çeyiz, kuruluş sermayesi, borçtan kurtarmak, malvarlığını devretmek ve nitelik itibariyle bu kabilden yapılmış bir menfaat kapsamında olması gerekir. Altsoya sağlıkta yapılan kazandırmalar yasanın 669/2. maddesinde gösterilen nitelikte ise, kural olarak bunların miras hissesine mahsuben yapıldığı, karine olarak kabul edilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacı vekili tarafından, davalılar aleyhine 28/04/2009 gününde verilen dilekçe ile mirasta denkleştirme olmadığı takdirde tenkis talebi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın reddine dair verilen 20/01/2015 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davacı vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne, duruşma talebinin değerden reddine karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Dava, mirasta denkleştirme istemine ilişkindir. Davacı vekili; tarafların ortak murisi olan babaları ...'...
