"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen tapu iptali ve tescil-tazminat-tenkis davası sonunda yerel mahkemece yetkisizlik nedeniyle davanın usulden reddine ilişkin olarak verilen karar davalılar vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi,Tetkik Hâkimi ...’un raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, tazminat, olmazsa tenkis isteklerine ilişkindir. Davacı, mirasbırakan babası ...’ın maliki olduğu ... ili ......
-KARAR- Dosya içeriğine, toplanan delillere, hükmün dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına ve özellikle, muris muvazaası iddiasının hukuki dayanağını oluşturan 1/4/1974 tarih ½ sayılı İBK’nın mirasbırakanın aslında amacı bağış olduğu halde, tapu memuru önünde iradesini satış şeklinde gerçekleştirdiği işlemler bakımından uygulanabileceği, bağış geçerli işlemlerden olduğundan, bağış suretiyle yapılan temlikler bakımından ancak tenkis istenebileceği, eldeki davada mirasbırakan ... tarafından davalıya yapılan temlik bakımından muvazaa iddiasında bulunulduğu, işlem bağış olduğundan 01.04.1974 tarih, 1/2 sayılı İnançları Birleştirme Kararının uygulama yerinin bulunmadığı, tenkis de istenmediği, ... 1....
Somut olayda, yukarıda açıklandığı şekilde muris tarafından davalılara yapılan tapuda bir temlik bulunmadığından davaya konu taşınmazlar yönünden muris muvazaası hukuki nedenine dayalı olarak açılan davanın dinlenebilirliği bulunmamaktadır....
Gerekçe ve Sonuç: HMK'nın 355. maddesi gereği, kamu düzenine aykırılık teşkil eden hususlar hariç tutularak, istinaf neden ve gerekçeleri ile sınırlı olmak üzere yapılan incelemede; Dava, muris muvazaası nedeniyle tapu iptali tescil talebine ilişkindir. 1.4.1974 gün ve 1/2 sayılı İBK’nda sözü edilen muris muvazaasında, mirasbırakan ile sözleşmenin karşı tarafı malın temliki hususunda anlaşmakta, ancak görünüşteki sözleşmenin niteliğinin değiştirilmektedir. Dolayısıyla muris muvazaası aynı zamanda tam muvazaa niteliğindedir. Muris muvazaasında mirasbırakan ile karşı taraf arasında yapılan muvazaa anlaşması mevcut olup, amaç mirasçıları aldatmaktır. Bu muvazaa türünün bünyesinde iki farklı sözleşmenin yer alması nedeniyle nisbi muvazaa niteliğindedir. Çeşitli şekillerde ortaya çıkar; gerçekte bağış olan işlemi satım sözleşmesi gibi, gerçekte bağışlamasına karşın ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi....
Miras bırakanın yaptığı temliki tasarruflardan zarar gören mirasçılar, tenkis davası ile birlikte kademeli olarak veya tenkis davası açtıktan sonra ayrı bir dilekçe ile muris muvazaası nedenine dayalı iptal ve tescil davası açabilirler (22.5.1987 tarih ve 4/5 sayılı İBK).Muris muvazaasına dayalı tapu iptal tescil davalarında murisin kayden malik olduğu bir taşınmazı mirasçılarından mal kaçırmak gayesi ile tapuda muvazaalı işlemle devretmiş olması gerekmektedir. Muris muvazaasına ilişkin belirlenen yukarıdaki ilkelere göre miras bırakanın kayden hiç malik olmadığı taşınmaz bakımından muris muvazaası hükümleri uygulanamaz.(Y.1.HD 2014/7816- 17199 sayılı kararı).Muris muvazaasından söz edilebilmesi için murisin tapuda adına kayıtlı taşınmazı mirasçılardan mal kaçırmak kastı ile muvazaalı işlemle devretmiş olması gerekmektedir....
-K A R A R- Dava, ehliyetsizlik ve muris muvazaası hukuksal nedenlerine dayalı tapu iptali ve terekeye iade, olmazsa tenkis isteğine ilişkindir. Mahkemece, mirasbırakanın temlik tarihinde ehliyetli olduğu, muris muvazaasına ilişkin şekil şartlarının gerçekleşmediği, tenkis ve iade yönünden verilen red Yargıtay'ca kararının onandığı, bu nedenle davalı lehine usulü kazanılmış hak doğduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Hemen belirtilmelidir ki, hükmüne uyulan bozma ilamı doğrultusunda işlem yapılarak temlik tarihinde mirasbırakanın hukuki ehliyetinin bulunduğunun Adli Tıp Kurumu raporu ile tespit edilmek ve taşınmaz mirasbırakan tarafından davalıya bağış suretiyle devredildiği için 01.04.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri olmadığı gözetilerek ehliyetsizlik ve muris muvazaası iddiaları yönünden tapu iptali ve tescil isteği ile ilgili yazılı şekilde karar verilmesi doğrudur....
Dava; ölünceye kadar bakma sözleşmesine dayalı tapu iptali ve tescil, birleşen dava ise ölünceye kadar bakma sözleşmesinin şekil şartlarına uyulmadan akdedildiğinden iptaline olmadığı takdirde muris muvazaası nedeniyle iptaline, iki taşınmazın murisin vefatından önce davalıya satış yapılmak suretiyle devredildiğinden muris muvazaası nedeniyle dava konusu taşınmazların tapu kaydının iptali ile davacılar adına miras payları oranında tesciline olmadığı takdirde tenkis istemine ilişkindir. Hükmü davalılar birleşen dosyada davacılar vekili istinafa getirmiştir. İstinafa konu kılınan istem; muris muvazaası nedeniyle sözleşmenin iptali, tapu iptali ve tescil ile tenkis olduğundan, davanın kabulüne karar verilen asıl davadaki Dairemizin görevine giren uyuşmazlık istinafa getirilmediğinden tüm dosya kapsamı ve mevcut deliller ışığında istinaf incelemesinin Dairemize ait olmayıp HSK'nın 01/07/2022 tarih 1047 sayılı kararının 16....
Dava, muris muvazaası nedenine dayalı tapu iptali ve tescil olmadığı taktirde tenkis istemine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde muris muvazaası yönünden davanın reddine karar verilirken dava konusu her iki parsel açısından terditli olarak ileri sürülen tenkis talebinin kabülüne karar verilmiş, davacı ve davalı tarafça bu karara karşı istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
Maddesi gereği, kamu düzenine aykırılık teşkil eden hususlar hariç tutularak, istinaf neden ve gerekçeleri ile sınırlı olmak üzere yapılan incelemede; Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil ile mümkün olmaz ise tenkis istemine ilişkindir. 1.4.1974 gün ve 1/2 sayılı İBK’nda sözü edilen muris muvazaasında, mirasbırakan ile sözleşmenin karşı tarafı malın temliki hususunda anlaşmakta, ancak görünüşteki sözleşmenin niteliğinin değiştirilmektedir. Dolayısıyla muris muvazaası aynı zamanda tam muvazaa niteliğindedir. Muris muvazaasında mirasbırakan ile karşı taraf arasında yapılan muvazaa anlaşması mevcut olup, amaç mirasçıları aldatmaktır. Bu muvazaa türünün bünyesinde iki farklı sözleşmenin yer alması nedeniyle nisbi muvazaa niteliğindedir. Çeşitli şekillerde ortaya çıkar; gerçekte bağış olan işlemi satım sözleşmesi gibi, gerçekte bağışlamasına karşın ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi....
DAVA TÜRÜ :Tapu İptal ve Tescil-Tenkis Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: 6110 sayılı yasanın 8. maddesi ile değiştirilen 2797 sayılı 14/a. maddesi gereğince görev belirlemesinde mahkemenin davayı nitelendirmesi esas olup, mahkemece dava muris muvazaası nedeniyle tapu iptal ve tescil, olmadığında tenkis istemi olarak vasıflandırıldığından inceleme görevi Yargıtay Büyük Genel Kurulu'nun 21.01.2013 tarihli 2013/1 sayılı iş bölümü kararı gereğince Yargıtay 1. Hukuk Dairesine aittir. Ancak Yargıtay 1. Hukuk Dairesi daha önce görevsizlik kararı verdiğinden Daireler arasındaki görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Hukuk Daireleri Başkanlar Kuruluna gönderilmesine karar vermek gerekmiştir....
