O zaman davalıdan tercihi sorulmalı ve 11.11.1994 günlü 4/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı uyarınca süratle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın, karar tarihindeki rayice göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak naktin ödetilmesine karar verilmelidir. 5.9. Somut olayda ise; mahkemece yukarıda belirtilen tenkis ilkeleri gözönünde bulundurulmadan ve bozma ilamına uyulmasına karşın bozma gerekleri yerine getirilmeden, terekenin aktifi ve pasifi ile değerleri tespit edilmeden hüküm kurulduğu anlaşılmaktadır. Tenkis davalarında tereke mevcudunun (temlik içi-temlik dışı) mahkemece resen araştırılması zorunludur. 5.10....
KARAR Davacı, 10.07.2003 tarihinde vefat eden eşinin düzenlediği vasiyetname ile dava dışı oğlu İsmail' in saklı payı dışında kalan mallarını davalı oğulları ile dava dışı oğlu Muharreme bırakması üzerine vasiyetname yönünden tasarrufun iptali ve tenkis davası açtığını, o davanın devamı sırasında davalıların saklı payına karşılık olarak ev alınması ve bu süreye kadar da kiraları ile aylık 500.00.TL geçim giderinin davalılar tarafından ödeneceği hususların da kapsayan sulh anlaşması imzaladıklarını ve bu anlaşmaya dayalı olarak ta açtığı davadan feragat etmesine rağmen davalıların vaat ettikleri evi almadıklarını ve kira bedeli ile geçim giderini ödemediklerini belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı tutarak daire bedeli olarak 5.000.00.TL ve geçim gideri ile kira bedeli olarak 5.000.00.TL' nın davalılardan tahsiline karar verilmesini, yargılama sırasında 22.12.2010 tarihinde verdiği ıslah dilekçesi ile de daire bedeli olarak 110.000.00.TL, geçim gideri olarak 29.750.00.TL ile kira bedeli...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL Taraflar arasında görülen tapu iptal ve tescil davası sonunda, yerel mahkemece davanın kabulüne ilişkin olarak verilen karar davalı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...’in raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı pay oranında tapu iptali ve tescil istekli olarak açılmış sonradan tenkise dönüştürülmüştür....
Direnme yolu ile Hukuk Genel Kurulu önüne gelen uyuşmazlık; davanın açıldığı tarihte yürürlükte bulunan BK’nın 18. maddesinde düzenlenen biçimi ile dava konusu işlemin muvazaalı yapıldığı iddiasına dayalı iptali istemine mi yoksa İİK’nın 277 vd. maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali istemine mi ilişkin olduğu, davanın İİK’nın 277 vd. maddelerinde düzenlenen tasarrufun iptali istemine ilişkin olduğunun kabulü hâlinde İİK’nın 284. maddesinde öngörülen hak düşürücü sürenin geçip geçmediği noktalarında toplanmaktadır. III. GEREKÇE 13. Dava; mahkemece, İİK’nın 277 vd. maddelerine dayalı olarak açılan tasarrufun iptali davası olarak nitelendirilmiştir. Özel Daire ise, davanın, BK’nın 18. maddesinde düzenlenen biçimi ile muvazaa iddiasına dayalı tasarrufun iptali istemine ilişkin olduğunu ve bu tür davalarda hak düşürücü sürenin söz konusu olmadığı belirtmiştir....
HUKUK DAİRESİ DAVA TÜRÜ : TAPU İPTALİ VE TESCİL -TENKİS -KARAR- Dava, Türk Borçlar Kanununun 19. maddesi ve devamında düzenlenen genel muvazaa iddiasına dayalı tapu iptali ve tescil isteğine ilişkindir. Yargıtay Birinci Başkanlık Kurulunun 02/07/2021 tarihli ve 211 sayılı kararı ile aynen kabul edilen ve 09/07/2021 günü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren hukuk dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca bu davanın temyiz incelemesi görevi Yargıtay 4. Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Hâl böyle olunca, 2797 sayılı Yargıtay Kanunu'nun 23.07.2016 tarihinde yürürlüğe giren 6723 sayılı Kanun'un 21. maddesi ile değişik 60/3. maddesi gereğince dosyanın Yargıtay 4. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 07/10/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
Hukuk Dairesi 2012/8010 Esas, 2013/935 Karar sayılı ilamında; "...Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı, tapu iptali ve tescili, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkin olup, Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Dosya içeriğinden ve toplanan delillerden;tarafların ortak miras bırakanı Mehmet Kaymaz tarafından çekişmeli 423 parsel sayılı taşınmazın 15.4.2002 tarihinde satış suretiyle davalı Şerif'e temlik edildiği; diğer çekişmeli 424, 627, 889, ( Husunlu köyünde kain ) 397 ve 932 parsel sayılı taşınmazların ise, öncesinde miras bırakana ait iken, 1984 yılında yapılan genel kadastro uygulaması sırasında, miras bırkanın, kadastro tespit tutanaklarına düşürülen ve imzasıyla tevsik edilen muvafakat beyanına dayalı olarak oğulları olan davalılar Mustafa ve Şerif adına tespitin yapıldığı ve sicil kayıtlarının oluşturulduğu anlaşılmaktadır....
Temyiz Sebepleri Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü itirazlara ek olarak davaya tenkis davası olarak devam etiklerini, nitekim 10.06.2019 tarihli beyan dilekçelerinde davaya tenkis davası olarak devam edeceklerini bildirdiklerini, Bölge Adliye Mahkemesinin gerekçesinin yerinde olmadığını, tenkis davası için hak düşürücü sürenin geçmediğini, tenkis koşullarının oluştuğunu ileri sürerek kararı temyiz etmiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, muris muvazaasına dayalı tapu iptal ve tescil olmadığı takdirde tenkis istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, Türk Medeni Kanunu'nun 560 ve 559 uncu maddeleri, 3. Değerlendirme 1.Bölge Adliye Mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür. 2....
Bu bakımdan, gerek resmi gerek sözlü vasiyet tanıklarında TMK'nun 536. maddesinde sayılan nicelik ve niteliklerin aranması yeterlidir. Ölüme bağlı tasarrufun iptali TMK' nın 557- 559.maddeleri arasında düzenlenmiş olup, buna göre tasarruf miras bırakanın tasarruf ehliyeti bulunmadığı bir sırada yapıldıysa, tasarruf, yanılma, aldatma, korkutma veya zorlama sonucunda yapılmışsa, tasarrufun içeriği, bağlandığı koşullar veya yüklemeler, hukuka ve ahlaka aykırı ise, tasarruf kanunda öngörülen şekillere uyulmadan yapılmış ise, bu sınırlı sebeplere dayalı olarak vasiyetnamenin iptalini talep edilebileceği belirtilmiştir. Ölüme bağlı tasarrufun iptal sebepleri esasa ilişkin ve şekle ilişkin iptal sebepleri olarak iki bölümde incelenebilir. Ölüme bağlı tasarrufun esasa ilişkin iptal sebepleri ehliyetsizlik, irade sakatlığı, hukuka aykırılık ve ahlaka aykırılıktır....
Öte yandan, bir davada; iddia edilen maddi vakıaları ve olguları açıklamak tarafların, hukuki nitelendirme yapmak, uygulanacak kanun maddelerini arayıp bulmak ve uygulamak ise hakime ait bir görevdir. Davacılar dilekçelerinde, vasiyetname düzenlenmesinde "diğer mirasçıların mirastan mahrum edilmesine bir sebep bulunmadığını" belirterek, aslında tenkis istemini de dile getirmişlerdir. Vasiyetnamenin iptali istemi reddedildiği takdirde, tenkis talebinin de incelenmesi gerektiğinin düşürülmemesi de doğru görülmemiştir. Kabul şekline göre de; murisin, davacılar dışında başkaca mirasçıları bulunduğu gözetilmeli, vasiyetnamenin tümden iptali yerine davacıların hisseleri dikkate alınarak kısmen iptaline karar verilmelidir....
Asliye Hukuk ve .... Kadastro Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: -K A R A R- Dava, bağış ve vasiyetname senedinin iptali ve tenkis istemine ilişkin olup, tenkis istemine ilişkin olarak karşılıklı görevsizlik kararı verilmiştir. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce, dava sırasında, dava konusu taşınmazların kadastro tespit tutanaklarının düzenlendiği gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiştir Kadastro Mahkemesi ise, dava konusu uyuşmazlığın yenilik doğurucu hüküm almayı gerektirdiği gerekçesiyle, görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. Dosya kapsamından, davacının, tapudaki satışların muris muvazası olduğu iddiası ile taşımazların tapularının iptali ile tenkis talebine yönelik, yenilik doğurucu hüküm almayı gerektiren dava olduğu anlaşılmıştır....
