Gerekçe ve Sonuç Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının uyarlama nedeni olarak ileri sürdüğü ekonomik nedenlere dayalı asgari ücret artışları, sendikal gelişmeler, toplu iş sözleşmesi gibi olgularının ülkemizde hemen hemen her dönemde karşı karşıya kalınan durumlar olup tacir olan davacı tarafından öngörülebilir nedenler olduğu, bu nedenle bu yöndeki gerekli tedbirleri almadan sözleşme yapan davacının akdin devamı sırasında aşırı ifa güçlüğü gerekçesiyle uyarlama talebinde bulunmasının doğru olmadığı, üniversitenin bölünmesi nedeniyle sözleşme kapsamındaki iş azalışının karı azaltacak etkisi olsa da yüklenicinin maliyetini de azalttığı, dolayısıyla uyarlama talebinin sözleşmeye bağlılık ve sözleşme serbestisi ilkelerine uygun olmadığı, somut dosyada uyarlama koşullarının oluşmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir. V. TEMYİZ A....
Temyiz Sebepleri Davacı vekili; davalı idarece tek taraflı kullanım bedeli belirlendiğini, uyarlama koşullarının oluştuğunu, bilirkişi raporu ile kullanım bedelinin fahiş olduğunun belirlendiğini, karşı tarafın tacir ve sözleşmenin ticari sözleşme olmadığını, irtifak hakkı sözleşmesi olduğunu, daha önce aynı konuda açılıp kısmen kabul edilen kesinleşmiş uyarlama davası bulunduğunu, uyarlama davası açılabileceği yönünde kesin delil olduğunu, nisbi vekalet ücretinin fazla hesaplandığını ileri sürerek; kararın bozulmasını talep etmiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, irtifak hakkı kullanım bedelinin uyarlanması istemine ilişkindir. 2. İlgili Hukuk 6098 sayılı Kanun'un 138 inci maddesi 3....
Uyarlama davalarının kabul edilebilmesi için, sözleşmenin kurulduğu tarihten sora geçen süre içinde gerek taşınmazın bulunduğu çevrede gerekçe kira bedellerinde çok büyük değişikliklerin olması gerekir. Kira sözleşmesinin yapılmasından sonra çevrede bu nitelikte olağanüstü bir gelişme olduğu, çevrenin ticari yönden çok geliştiği davacı tarafından kanıtlanamadığı gibi, iktisadi bir krizin olmadığı, 19.2.2007 tarihli bilirkişi raporunu da da belirtildiği gibi doların %5,45 auronun %43,88 kiraların %59,22 oranında arttığı, yani döviz ve yabancı paralarda ve kiralara çok büyük katlanılamayacak değişiklik olmadığı anlaşılmaktadır. Öyle olunca uyarlama şartları gerçekleşmediğinden davanın reddine karar verilmelidir....
DİRENME GEREKÇESİ: TBK nun İfa Güçlüğü” başlıklı 138. maddesinde; “Sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir.... Yukarıda anıldığı gibi, uyarlama kurallarının uygulanması için öngörülmez bir dış olayın meydana gelmesi gerekir....
Bunlar; sözleşmenin yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü durum ortaya çıkması, bu durumun borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkması, yine bu durumun sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirmesi ve borçlunun borcunu henüz ifa etmemiş olması veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olması halidir. Bu dört koşulun birlikte gerçekleşmesi halinde ise borçlunun, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme hakkı bulunmaktadır....
Bilahare dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: K A R A R Davacı, davalının ... ruhsat numaralı 150 hektar büyüklüğündeki maden sahasını 04.07.2004 tarihli sözleşme ile kiraladığını, maden sahasının Taş Ocakları Nizamnamesine tabi iken yapılan değişiklik ile Maden Yasası kapsamına alındığını ve işletme sahasının 50 hektara düşürüldüğünü, ayrıca Kültür ve Tabiat Varlıkları Kurulunca da 5 hektarlık bir eksiltmeye gidildiğini ileri sürerek 04.07.2004 tarihli sözleşmenin küçülme oranında uyarlanmasını ve sözleşmenin feshi halinde ödenmesi gerekli 50.000.00 YTL.nin de aynı oranda indirilmesini istemiştir. Karşı davada, davacı-karşı davalı ... Madencilik Tesis Kimya Ltd. Şti. rödovans bedellerinin süresinde ödenmediğini ileri sürerek 04.07.2004 tarihli sözleşmenin feshi ile ruhsatın iadesini istemiştir. Mahkemece, asıl davanın reddine, karşı davanın kabulü ile 04.07.2004 tarihli sözleşmenin feshine karar verilmiştir. Hüküm, davacı-karşı davalı ......
Davacının işin yapılacağı yer zeminin yapısının ihale aşamasında tespit edilenden farklı olması sonucu maliyet artısından kaynaklanan talebi, sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı BK 365/II, 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı TBK'nın 480/II. maddesinde düzenlenen sözleşmenin uyarlanması istemi niteliğindedir. Dava dilekçesi içeriği ve dosya kapsamından davadan önce davacı tarafından işin tamamlanarak teslim edildiği ve davacının edimin ifası sırasında sözleşmenin değişen koşullara uyarlanmasını talep etmediği ve ihtirâzi kayıt ileri sürmediği anlaşılmaktadır....
etmediğini, davalı idareye uyarlama başvurusunda ya da sözleşmenin %80'inin tamamlanacağı hususu göz önüne alınarak cezai şartsız olarak sözleşmenin feshedilmesi talep edilmiş ise de bu talebin reddedildiği, öte yandan, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'nun "Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi" başlıklı 24.maddesinde, sözleşme bedelinin %80'inden bahsedilmesine karşın davalı idarece %80 hususunun sözleşme bedeli üzerinden değil de her bir kalem açısından %80 hususunun aranılacağının ifade edildiğini bildirerek, sözleşmenin 1/2 ve 2 litrelik kısmı yönünden, sözleşme bedelinin %80 oranına ulaşması için gerekli olan 14.160,00 TL tutarındaki teslimatın yukarıda açıklandığı 1/2 ve 2 litrelik kutular yerine 1 ve 4 litrelik kutularla yapılmasına karar verilmek üzere sözleşmenin uyarlanmasına, eğer bu uygun görülmezse sözleşmenin cezai şartsız ve teminatın irat kaydına karar verilmeksizin feshine karar verilmesi talep ve dava etmiştir....
HUKUK DAİRESİ DOSYA NO : 2023/3035 KARAR NO : 2023/2578 T Ü R K M İ L L E T İ A D I N A İ S T İ N A F K A R A R I İNCELENEN KARARIN MAHKEMESİ : TURHAL SULH HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 09/06/2023 NUMARASI : 2022/799 E 2023/620 K DAVA KONUSU : Kira (Uyarlama İstemli) KARAR : DAVA DİLEKÇESİNİN ÖZETİ: Davacı vekilinin 08/09/2022 tarihli dava dilekçesinde özetle; Müvekkili Mustafa Erçiftçi'nin maliki olduğu Tokat ili Turhal İlçesi Müftü Mahallesi 8 parselde kayıtlı bulunan 11 ve 12 nolu, 2 adet dükkan nitelikli bağımsız bölümün, taraflar arasında imzalanan ve ekte sundukları kira sözleşmesi ile davalıya kiraya verildiğini, kira sözleşmesinin 2. maddesine göre kira sözleşmesinin başlangıç tarihi 05.11.2010 olup, süresinin 20 yıl olduğunu, yine aynı sözleşmenin 3. maddesine göre kira bedelinde ki artış oranı her yıl için % 10 olarak belirlendiğini, davalı olan kiracının, sözleşmede aylık kira bedeli olarak belirlenen net 500 tl kira ödemesini kira süresi içerisinde düzenli...
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasındaki asıl davada uyarlama, birleşen davalarda tazminat ve sözleşmenin iptali davalarının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, asıl davanın reddine, birleşen alacak davasının kısmen kabulü ve sözleşmenin iptali davasının kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı-birleşen dosyada davacı ......
