Hukuk Dairesinin 21.05.2012 gün ve 2012/9774 E., 2012/8740 K. sayılı kararı ile; "...Sigortalılığa ilişkin “hizmet tespiti” davaları, Sosyal Güvenlik hakkına ilişkin olarak ortaya çıkan davalardır. Yasal dayanağını 506 sayılı Yasanın 6. ve 79/10. (5510 sayılı yasa açısından ise 86/9. ) maddelerinden almaktadır. Sözü edilen 6.madde de, çalıştırılanların, işe alınmaları ile kendiliğinden sigortalı olacakları, sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamayacağı ve vazgeçilemeyeceği belirtilmiştir. Anılan yasanın 79/10. maddesinde ise, sigortalıların, çalışmalarının tespiti ile ilgili dava açabilecekleri hükme bağlanmıştır. Bu bakımdan, hizmet tespitine ilişkin davalar sosyal güvenlik hakkı ve kamu düzeni ile ilgili olup, kişi iradesi belirleyici etkiye sahip değildir. İçerisinde bulunduğu yasal statünün belirlediği durum doğrudan dikkate alınır. Bu nedenle hakim, kendiliğinden araştırma yapma yetkisine sahiptir....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 01/11/2021 NUMARASI : 2021/547 ESAS - 2021/713 KARAR DAVA KONUSU : Tespit (Sosyal Güvenlik Hukuku İle İlgili Tespit Davaları) KARAR : Yukarıda mahkemesi ile esas ve karar numarası yazılı dosya üzerinden verilen karara karşı istinaf başvurusunda bulunulmakla yapılan inceleme sonunda; GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ : İDDİA: Davacı taraf dava dilekçesinde özet olarak; T2 01/12/2020 tarihinde yaşlı bakım görevlisi olarak çalışmaya başladığını, iş yerindeki bazı hastaların Covid-19 hastası olduğunu, ilk işe girdiğinde iş yerinde Covid-19 testi yapıldığını, kendisinin sonucunun negatif olduğunu, diğer çalışan arkadaşlarının ise pozitif olduğunu, bazı hastaların ise Covid-19 hastası olduğunu, bunların kendisine bildirilmediğini, hasta ve pozitif vakalar ile aynı odada çalıştırıldığını, diğer çalışan ve hastaların Covid-19 hastası olduğunu duyduğunda tekrar test yaptırmak için hastaneye gittiğini, 07/12/2020 tarihinde test sonucunun pozitif çıktığını, bundan dolayı evde karantina...
Anayasa'nın 17. maddesinde "yaşama hakkı" güvence altına alınmış, bu yasal güvencenin yaşama geçirilmesinde, iş ve sosyal güvenlik mevzuatında da işçilerin korunması, işin düzenlenmesi, iş güvenliği, sosyal düzen ve adaletin sağlanması düşüncesi ile koruyucu birtakım hükümler getirilmiştir. Kamu düzeni düşüncesi ile oluşturulan işçi sağlığı ve iş güvenliği mevzuat hükümleri; işyerleri ve eklerinde bulunması gereken sağlık şartlarını, kullanılacak alet, makineler ve hammaddeler yüzünden çıkabilecek hastalıklara engel olarak alınacak tedbirleri, aynı şekilde işyerinde iş kazalarını önlemek üzere bulundurulması gerekli araçların ve alınacak güvenlik tedbirlerinin neler olduğunu belirtmektedir. Burada amaçlanan, yapılmakta olan iş nedeniyle işçinin vücut tamlığı ve yaşama hakkının önündeki tüm engellerin giderilmesidir....
Açılan hizmet tespit davasında ilk derece mahkemesi davanın reddine karar verilirken, davacının istinaf etmesi üzerine bölge Adliye Mahkemesince işe giriş bildirgesi verilmesi nedeni ile bir gün sigortalılık ile sigorta başlangıcının tespitine karar verilmiştir. 2. Kararın feri müdahil kurum tarafından temyizi üzerine ise fiili çalışmanın varlığı yönünde araştırmaya yönelik bozma kararı verilirken, davacı tarafça hükmün temyiz edilmemesi nedeni ile usulü kazanılmış hakkın gözetilmesi gerektiği vurgulanmıştır. 3. Belirtmek gerekir ki sosyal güvenlik hakkı, bu anlamda sigortalılık vazgeçilmez bir temel hak olup kamu düzenindendir. Sosyal güvenlik hakkı ile ilgili yükümlülükler tarafların iradesine bağlı değildir. Kanunun zorlaması söz konusudur. Bu sosyal sigorta sisteminde zorunluluk ilkesine dayanmaktadır....
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; Sosyal güvenlik mevzuatı kapsamında kurum aleyhine açılan tespit davaları sonucu verilen hüküm ve kararların istinaf incelemesinin Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi ilgili Hukuk Dairesi tarafından yapılması gerektiğinden Dairemizin GÖREVSİZLİĞİNE, Dosyanın bu tür davalara bakmakla görevli Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, Dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda 14.09.2023 tarihinde oy birliği ile karar verildi....
TÜRK MİLLETİ ADINA Karar veren Danıştay Onuncu Dairesince, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca Tetkik Hakiminin raporu ve sözlü açıklamaları dinlendikten sonra, gereği görüşüldü: Dava; davacı tarafından, 5510 sayılı Kanun'un 102. maddesinin 1. fıkrasının (i) bendi uyarınca 8.887,00 TL idari para cezası verilmesine ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı İstanbul Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü Başakşehir Sosyal Güvenlik Merkezinin …tarih ve …sayılı işlemi ile bu işleme yapılan itirazın reddine ilişkin …tarih ve E.…sayılı Başakşehir Sosyal Güvenlik Merkezi İPC İtirazı Komisyon Kararı'nın iptali istemiyle açılmıştır....
Somut olayda iş kazası olduğu iddia olunan olayın Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmediği anlaşılmaktadır. Kurumca hak sahibine gelir bağlanabilmesi için öncelikle zararlandırıcı olayın iş kazası niteliğince olup olmadığının tespiti ön sorundur. İş kazasının tespiti ile ilgili ihtilaf Sosyal Güvenlik Kurumunun hak alanının doğrudan ilgilendirmekte olup tazminat davasında kurum taraf değildir. Yapılacak iş; davacılara iş kazasını Sosyal Güvenlik Kurumuna ihbarda bulunmak, olayın Kurumca iş kazası olarak kabul edilmemesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumuna ve hak alanını etkileyeceğinden işveren aleyhine “iş kazasının tespiti” davası açması için önel vermek, tespit davasını bu dava için bekletici sorun yaparak çıkacak sonuca göre, olayın Kurumca iş kazası olduğunun kabul edilmesi halinde ise davacılara Kuruma müracaat ederek iş kazası sigorta kolundan ölüm geliri bağlanması için önel vermek ve çıkacak sonuca göre bir karar vermektir....
İş kazasının tespiti ile ilgili ihtilaf Sosyal Güvenlik Kurumunun hak alanının doğrudan ilgilendirmekte olup tazminat davasında kurum taraf değildir. Yapılacak iş; davacıya iş kazasını Sosyal Güvenlik Kurumuna ihbarda bulunmak, olayın Kurumca iş kazası olarak kabul edilmemesi halinde Sosyal Güvenlik Kurumuna ve hak alanını etkileyeceğinden işveren aleyhine “iş kazasının tespiti” davası açması için önel vermek, tespit davasını bu dava için bekletici sorun yaparak çıkacak sonuca göre, olayın Kurumca iş kazası olduğunun kabul edilmesi halinde ise davacıya Kuruma müracaat ederek sürekli iş göremezlik oranının belirlenmesi giderek iş kazası sigorta kolundan sürekli iş göremezlik geliri bağlanması için önel vermek ve çıkacak sonuca göre bir karar vermektedir. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular dikkate alınmaksızın eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olduğundan bozmayı gerektirmektedir....
DAVA KONUSU : Tespit (Sosyal Güvenlik Hukuku İle İlgili Tespit Davaları) KARAR : İDDİANIN ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacı müvekkilinin T3 bünyesinde 30/08/1999 tarihinden beri kesintisiz çalıştığın bir kısım çalışmaların SGK'ya bildirilmediğini belirterek, 30/08/1999- 31/05/2005 tarihleri arasında bildirilmeyen toplam 5 yıl, 9 ay, 1 gün toplam 2071 gün hizmetinin ve sigortalılığının tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. SAVUNMANIN ÖZETİ: Davalı T3 vekili cevap dilekçesinde özetle; Keksik bildirim bulunmadığını belirterek, davanın reddini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacının üzerinde bırakılmasını talep etmiştir. Fer'i Müdahil kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; kurum işleminde hata bulunmadığını, davanın reddi gerektiğini, yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davacı üzerinde bırakılmasını talep etmiştir....
DAVA KONUSU : Tespit (Sosyal Güvenlik Hukuku İle İlgili Tespit Davaları) KARAR : GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ : İDDİANIN ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının Mustafa Kemal Demir'e ait Bahçeli Lokanta isimli işyerinde 02/03/1989 tarihinde çalışmaya başladığını, işe giriş bildirgesinin kuruma verildiğini belirterek, davacının sigorta başlangıç tarihinin 02/03/1989 olduğuna, 02/03/1989 tarihinde bir günlük sigortalı sayılmasına karar verilmesini talep etmiştir. SAVUNMANIN ÖZETİ: Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığını ve haksız olduğunu belirterek, açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ: İlk derece mahkemesince; "1- Davacının davasının KABULÜ ile, Davacı Serkan Akın'ın 285 2001 1373.63.01 sicil nolu işyerinde 02/03/1989 tarihinden itibaren 1 gün süre ile çalıştığının TESPİTİNE," karar verilmiştir....
