göre cezai şart talebinde bulunamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, hükme karşı davacı vekilince istinaf kanun yoluna başvurulmuştur....
Somut olayda ; cezai şart alacağı yönünden yapılan değerlendirmeye göre Cezai şart, borçlunun alacaklıya karşı mevcut bir borcu hiç veya gereği gibi ifa etmemesi halinde ödemeyi vaad ettiği, hukuki işlem ile belirlenmiş ekonomik değeri olan bir edimdir. Cezai şartın amacı, borçluyu borca uygun davranmaya sevketmektir. Cezai şart, asıl alacağı kuvvetlendirme amacı güder. Bu bakımdan cezai şart, kuvvetlendirilecek asıl borcun mevcut olmasını gerektirir. Asıl borç yoksa cezai şart da söz konusu olamaz. Bu niteliği itibariyle cezai şart asıl borca bağlı fer'i bir borçtur. Asıl borç, mevcut ve geçerli ise, cezai şart da borç doğurur. Asıl borç sona ermiş ya da geçersiz doğmuşsa, cezai şart bağımsız bir borç oluşturamaz. Cezai şart, asıl borcun bağlı olduğu şekle tabidir. Asıl borç bir geçerlilik şekline bağlanmışsa, cezai şartın borç doğurabilmesi aynı şekilde kararlaştırılmış bulunmasına bağlıdır....
Davacının gecikme cezası talebine yönelik istinaf sebeplerinin incelenmesinde ; 6098 sayılı TBK nun 179.ve devamı maddelerinde düzenlenen cezai şart, sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi halinde borçlunun belirli bir miktar para ödeme taahhüdüdür. Anılan maddenin 1. fıkrasında seçimlik cezai şart, 2. fıkrasında ise ifaya eklenen cezai şart düzenlenmiştir. Seçimiik cezai şartın düzenlendiği Borçlar Kanunu'nun 179. maddesinin 1. fıkrasında, "Bir sözleşmenin hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi durumu için bir cezai şart kararlaştırılmışsa,aksi sözleşmeden anlaşılmadıkça alacaklı,ya borcun ya da cezanın ifasını isteyebilir.." hükmü mevcut olup, madde metninden de açıkça anlaşıldığı üzere sözleşme gereği hiç ya da gereği gibi yerine getirilmediği takdirde aksine kararlaştırma yoksa alacaklı ya edimin ifasını ya da cezai şartın ödenmesini isteyebilir. İkisini birarada talep etmesi mümkün değildir....
-TL.cezai şart hakkı doğduğu gibi, yine 27. maddeye göre sözleşmeye aykırı davranış nedeniyle 40 tüp LPG’nin ana depo satış fiyatı üzerinden 53.339.517.760.-TL. cezai şart olarak talep hakkı doğduğunu, sözleşmenin 26. maddesinde yazılı kâr kaybından dolayı alacak hakkı saklı kalmak kaydıyla toplam cezai şart miktarının 63.634.517.760.-TL. olduğunu, davalıdan irad kaydedilen ve davalıdan alınan depozito tüp bedelinin toplam cezai şarttan tenzili ile 61.014.651.260.-TL. cezai şartın tahsili talep hakkı doğduğunu belirterek, fazlaya dair hak saklı kalmak üzere şimdilik 15.000.000.000.-TL.nin fesih tarihinden itibaren reeskont haddi üzerinden gecikme faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Böyle bir cezai şart hükmü, Borçlar Kanunun 325 inci maddesine göre talep konusu yapılabilecek olan sözleşmenin kalan süresine ait ücret isteğinden farklıdır. Bu durum, konuya dair yasal düzenlemenin tekrarı mahiyetinde de değildir. Gerçekten tarafların iradesi özel biçimde cezai şart düzenlemesi yönünde ortaya çıkmış olmakla, iradeye değer verilmeli ve cezai şart hükümlerine göre çözüme gidilmelidir. İşçinin bakiye süre ücreti ölçüt alınarak kararlaştırılmış olan cezai şarttan başka, sözleşmenin kalan süresine ait ücretlerin de Borçlar Kanununun 325 inci maddesine göre talep edilip edilemeyeceği sorununa değinmek gerekir ki, koşulların varlığı halinde sözleşmenin kalan süresine ait ücretlerin ayrıca talep edilebileceği kabul edilmelidir. Gerçekten, Borçlar Kanununun 158/II maddesine göre, borcun belli zaman ve yerde ifa edilmemesi hali için cezai şart kararlaştırılmışsa, alacaklı hem ifa hem de cezai şartı talep edebilecektir....
Karar davalı-karşı davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı-karşı davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazları yerinde görülmemiş, reddi gerekmiştir. 2- Yanlar arasındaki sözleşmede “Taraflardan herhangi biri yukarıdaki taahhütlerini yerine getirmediği takdirde 20.000,00 TL cezai şart ödemeyi peşinen kabul eder.” şeklinde hüküm bulunmaktadır. Davacı-karşı davalı cezai şarta ilişkin talebini sözleşmenin bu hükmüne dayandırmış, mahkemece davalı-karşı davacının yükümlendiği işleri kararlaştırılan tarihte eksiksiz olarak tamamlayıp teslim edemediği, eksik işlerin sözleşmede kararlaştırılan tarihten sonra tamamlanmış olması nedeniyle davacı-karşı davalının cezai şart alacağına hak kazandığı kabul edilerek talep edilen cezai şart alacağı aynen hüküm altına alınmıştır....
Dava asgari alım taahhüdünün ihlali nedeniyle oluşan cezai şart alacağının tahsili istemine ilişkin olmakla; davalı bayiinin asgari alım taahhüdü taraflar arasında ayrıca düzenlenmiş olan 29.12.2014 tarihli protokolün 8. maddesinde kaleme alınmıştır. Buna göre bayi perakende standart satış fiyatından olmak üzere protokol süresince 800 m3 beyaz ürün, 1.750 ton LPG ve 5 ton madeni yağı satın almayı taahhüt etmiştir. Bu taahhüdün ihlali halinde uygulanacak cezai şart aynı protokolün 9. maddesinde düzenlenmiş olup; bayi satın almadığı beher m3 beyaz ürün için 96 Usd, beher ton LPG için 27 Usd, beher ton madeni yağ için 2.000 Usd cezai şart bedelini ödemeyi taahhüt etmiştir. Protokolün 10. maddesinde ayrıca; asgari alım taahhüdü dışında bayi sözleşmenin diğer hükümlerini ihlal etmesi halinde; bayiinin ...'ye 54.800 Usd cezai şart ödeyeceği düzenlenmiştir. Sözleşmenin bayi tarafından haksız olarak feshi halinde bayiinin cezai şart olarak ...'...
Böyle bir cezai şart hükmü, Borçlar Kanunun 325 inci maddesine göre talep konusu yapılabilecek olan sözleşmenin kalan süresine ait ücret isteğinden farklıdır. Bu durum, konuya dair yasal düzenlemenin tekrarı mahiyetinde de değildir. Gerçekten tarafların iradesi özel biçimde cezai şart düzenlemesi yönünde ortaya çıkmış olmakla, iradeye değer verilmeli ve cezai şart hükümlerine göre çözüme gidilmelidir. İşçinin bakiye süre ücreti ölçüt alınarak kararlaştırılmış olan cezai şarttan başka, sözleşmenin kalan süresine ait ücretlerin de Borçlar Kanununun 325 inci maddesine göre talep edilip edilemeyeceği sorununa değinmek gerekir ki, koşulların varlığı halinde sözleşmenin kalan süresine ait ücretlerin ayrıca talep edilebileceği kabul edilmelidir. Gerçekten, Borçlar Kanununun 158/II maddesine göre, borcun belli zaman ve yerde ifa edilmemesi hali için cezai şart kararlaştırılmışsa, alacaklı hem ifa hem de cezai şartı talep edebilecektir....
Davacı tarafça iki ayrı cezai şart alacağı talebinde bulunulmuş olup, toplam cezai şart alacağı miktarı 104.180,00-USD(393.550,37-TL)'dir. Cezai şart alacağı miktarının davalı tarafın ekonomik olarak mahvına sebebiyet verip vermeyeceği hususu düşünülebilirse de, davalı tarafça davaya cevap verilmemesi, bu yönde araştırma yapılmasına elverir herhangi bir delil sunulmaması, bu anlamda davalı tarafın ekonomik durumunun tespit edilmesine imkan bulunmaması dikkate alınarak, cezai şart miktarından indirim yoluna gidilmemiştir. Ayrıca tahsiline karar verilen alacağın, dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalı taraftan tahsiline karar verilmiştir. Tüm bu nedenlerle aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur. HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere; 1-Davacı tarafça açılan davanın KABULÜ ile; toplam 1.056.458,37-TL alacağın (davalı ...'...
Mahkemece toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, davacı tarafından sözleşmenin yürürlükte olduğu dönemde davalının Bayilik Sözleşmesi’nin 6. ve 8. maddelerine aykırı davranışı nedeniyle cezai şart talep etmiş ise de, belirtilen cezai şartlar ifaya ekli cezai şart niteliğinde olup, B.K.nun 158/2. maddesi uyarınca akdi fesh eden alacaklının ifaya ekli bu cezai şartları talep edemeyeceği, ayrıca sözleşmenin diğer şartlar bölümünün 5. ve 6. maddelerindeki cezai şartlara yönelik talebin de ispatlanamadığı gerekçesiyle, davanın reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dava, sözleşmeye aykırılık nedeniyle cezai şart ve tazminat talebine ilişkindir. Mahkemece alınan ilk raporda, talep edilen tazminat ve cezai şart ile ilgili kesin bir kanaat oluşmadığı belirtilmiştir....
