"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ Taraflar arasındaki alacak davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Y A R G I T A Y K A R A R I Dava, rödövans sözleşmesinden kaynaklanan alacak talebine ilişkin olup; mahkemece, davanın reddine karar verilmiş, karar davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Hüküm, davacı vekili tarafından temyiz edilmiş ise de, bilahare davacı asil tarafından dosyaya ibraz edilen 28.04.2017 tarihli dilekçe ile "...davadan feragat ettikleri" yönünde talepte bulunulduğu anlaşılmaktadır. Feragat, HMK. nun 307. maddesinde; davacının, talep sonucundan kısmen veya tamamen vazgeçmesi olarak tanımlanmıştır....

"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Şırnak Asliye Hukuk Mahkemesi TARİHİ : 04/12/2014 NUMARASI : 2012/23-2014/553 Taraflar arasındaki uyuşmazlık rödövans karşılığı kira sözleşmesine dayalı takipten kaynaklanan itirazın iptali isteğine ilişkin bulunduğuna göre, Yargıtay Başkanlar Kurulu'nun 19.01.2015 tarih 2015/8 sayılı Kararı ile hazırlanıp, 22.01.2015 tarih ve 29244 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Hukuk Dairelerine ilişkin iş bölümü uyarınca, hükme yöneltilen temyiz itirazlarının incelenmesi Yargıtay (13.) Hukuk Dairesi'nin görevi cümlesinden bulunmakla, gereği için dosyanın anılan Daire Başkanlığı'na GÖNDERİLMESİNE, 06.03.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....

Taraflar arasındaki uyuşmazlık 20.10.1997 – 15.04.2001 dönemini kapsayan tarihsiz ve adi yazılı hasılat kira sözleşmesinin bir türü olan rödövans sözleşmesinden kaynaklanmıştır.. Anılan sözleşmenin taraf iradesi ile 31.05.2001 tarihinde fesh edildiği çekişmesizdir. Yine tarafların üzerinde uyuşmazlık çıkarmadıkları sözleşmenin 3.maddesine göre “rödövanscı yaptığı üretimin %20.sini ruhsat sahibine teslim edecek, mütebaki %80’ini üretim hizmetine karşılık olarak kendisi alacaktır”, sözleşmenin “tesisatlar” başlıklı 4.maddesinde ise “rödövanscı üretim için gerekli olan yol, elektrik, su, galeri gibi alt yapı tesislerini bir yıl içinde tamamlayacak, sözleşmenin 2.yılından itibaren ruhsat sahibine düşecek %20 miktarı müteakip seneler için 2.000 tondan aşağı olmayacaktır, daha açık bir ifade ile 2.yıldan itibaren yıllık üretim 10.000 tondan aşağı olmayacaktır. Aksi halde ruhsat sahibi mukaveleyi fesih ihbar etmekle yetkili olacaktır” hükmüne yer verilmiştir....

Dolayısıyla rödövans sözleşmesi rödövansçının bağımsızlığını ve inisiyatifini tamamen ortadan kaldıracak şekilde düzenlenemez. Rödövans sözleşmesinde, asgari üretim miktarı ile ton başına verilecek ücretin belirlenmesi hukuki ilişkiyi rödövans olmaktan çıkarmaz. Rödövans sözleşmesinde rödövansçı istediği kadar işçi alıp çıkartabilir, kanunlara aykırı olmamak şartıyla üretim sürecini istediği gibi yönetebilir, vardiyalar oluşturabilir, çalışma şartlarını belirleyebilir. Rödövansta önemli olan belirli nitelikte ve miktardaki madenin belirli zaman dilimleri içinde çıkartılarak istenilen yerlere sevkini yapmaktır....

Maddesine göre mevcut rödövans sözleşmeleri "Mevcut rödövans sözlesmelerinin, bu maddenin yürürlüge girdigi tarihten itibaren üç ay içinde Genel Müdürlüğe verilmesi zorunludur. Aksi takdirde rödövans sözlesmesi ile yapılan madencilik faaliyetleri durdurulur. Kamu kurum ve kuruluşları ile istirakleri hariç olmak üzere, yer altı kömür madenciliğine dair rödövans sözlesmeleri sona erdirilmeyen ruhsat sahalarının süre uzatım talepleri kabul edilmez." hükmüne amir bulunduğu, bozma ilamı doğrultusunda rödövans sözleşmesi yönünden davalı şirketler arasında (2009-2012) yılları arasında yapılmış bir rödövans sözleşmesi bulunup bulunmadığı, maden siciline kaydedilip kaydedilmediği Enerji ve Tabii kaynaklar Bakanlığı'ndan sorulduğu ancak verilen cevabi yazıda ... ile ......

Rödövans sözleşmesinde, asgari üretim miktarı ile ton başına verilecek ücretin belirlenmesi hukuki ilişkiyi rödövans olmaktan çıkarmaz. Rödövans sözleşmesinde rödövansçı istediği kadar işçi alıp çıkartabilir, kanunlara aykırı olmamak şartıyla üretim sürecini istediği gibi yönetebilir, vardiyalar oluşturabilir, çalışma şartlarını belirleyebilir. Rödövansta önemli olan belirli nitelikte ve miktardaki madenin belirli zaman dilimleri içinde çıkartılarak istenilen yerlere sevkini yapmaktır. Rödövans sözleşmesinin muvazaalı yahut geçersiz olduğunu ispat yükü davacıdadır. TTK ile Arılar Madencilik arasında 16 nolu kömür sahasının işletilmesi hususunda rödovans sözleşmesi bulunduğu anlaşılmıştır....

İSTİNAF BAŞVURUSU: Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; -Müvekkilinin çalıştığı şirketler arasında işyeri devri ve organik bağ bulunduğunu, -Bilirkişi tarafından müvekkilinin hesaplamalara esas ücretinin ve hizmet süresinin eksik hesaplandığını, -Kararın infaz kabiliyeti bulunmadığını, -TTK yönünden reddin usul ve yasaya aykırı olduğunu, -3.Kişilere karşı geçerli rödövans sözleşmelerinin sonuçlarının uygulanmasının mümkün olmadığını, -Yapılan sözleşmelerin rödövans sözleşmelerinde aranan özelliklere sahip olmadığını, -Yapılan sözleşmenin Maden Kanunu 5....

Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği'ne göre, maden işletme ruhsat sahiplerinin, ruhsat sahalarının bir kısmı veya tamamı için üçüncü kişilerle yapmış oldukları rödövans sözleşmeleri ve bu sözleşmelerde yapılan değişiklikler, tarafların talebi halinde devir ve intikal işlemlerinde bilgilendirme amacıyla maden siciline şerh edilir. Tarafların birlikte rödövans sözleşmesinin iptalini talep etmeleri halinde de bu kayıtlar terkin edilir. Maden İşleri Genel Müdürlüğü hiçbir şekilde rödövans sözleşmelerine taraf değildir. Rödövans verenin borcu maden işletme iznini rödövansçıya belli bir süre için devretmektir. Maden işletme hakkına sahip olan kişiden belirli bir süreliğine işletme iznini alan rödövansçı da bunun karşılığında rödövans bedeli denen bir payı işletme iznini devreden kişiye vermektedir. Rödövans karşılığı kömür veya diğer cevherlerin üretimini yapan maden işletmelerinde ruhsat sahibine ödenen rödövans paylarının, çeşitli ödeme biçimleri söz konusu olabilmektedir....

Gerek asıl, gerekse birleştirilen davalardaki istemin dayanağı, taraflar arasında düzenlenen 06.03.2006 tarihli rödövans sözleşmesidir. Rödövans sözleşmeleri, mahiyeti itibariyle Borçlar Kanununun 270 vd maddelerinde düzenlenen hasılat kira sözleşmelerinin bir türüdür. Tarafların ticari bir şirket olduğu, rödövans işletme alanının da ticari işletmenin bir parçası halinde bulunduğu kuşkusuzdur. Türk Ticaret Kanununun 3.maddesine göre bir ticarethane veya fabrika, yahut ticari bir şekilde işletilen diğer bir müesseseyi ilgilendiren bütün muamele, fiil ve işler ticari işlerdendir. Aynı yasanın 5.maddesine göre de bir yerde ticaret mahkemesi varsa, ticari davalara bakmak ticaret mahkemesinin iş sahası içerisindedir. Dolayısıyla, gerek asıl gerekse birleştirilen davaların çözüm yeri mahkemenin saptadığı gibi sulh hukuk mahkemesi değil, ticaret mahkemesidir....

DAVACININ İDDİALARI : Ruhsat sahibi şirket ile 1989 yılından beri süregelen rödövans sözleşmesinin güncellenerek 23.10.2002 tarihli rödövans sözleşmesinin akdedildiği, rödövans sözleşmesinde "Sözleşmenin, işletme ruhsatı süresince, yeniden alınacak ve temdit olunacak ruhsat süresince bu alanda mevcut taş ve maden rezervinin bitmesine kadar devam edecektir..." şeklinde maddenin yer aldığı, rödövans sözleşmesinin yanı sıra ruhsat süresinin idarece 10.03.2035 yılına kadar uzatılmasına karar verildiği, ruhsat sahibi ile imzalanan rödövans sözleşmesinin, 7020 sayılı Kanun ve Maden Bölgelerine ve Ruhsatların Taşınmasına ilişkin Yönetmelik ile iptal edildiği, Maden Bölgelerine ve Ruhsatların Taşınmasına ilişkin Yönetmeliğine göre varolan ruhsatın iptal edilerek 06.11.2018 tarihi itibariyle "... Mad. San. Tic. A.Ş.'...