Kanun koyucu, yetkinin kesin olmadığı hâllerde, taraflara, somut hukukî ilişki tipi ile sınırlı bir biçimde işlerlik kazanacak kanunen yetkili olmayan bir yargı yerini, anlaşmak suretiyle yetkili hâle getirme olanağı tanımış ve aksine bir vurgu da yapılmamışsa, kararlaştırılan yargı yerini, tek yetkili yargı yeri statüsüne kavuşturmuştur. Bu çerçevede, tarafların iradelerine itibar edilmesi, yetkinin kesinlik niteliğinin, kanundan kaynaklanmadığı şeklinde, yorumlanıp değerlendirilemez. Yapılan bu tespitler çerçevesinde, olumsuz yetki sözleşmesinin varlığı hâlinde, davanın, somut hukukî ilişki tipinden kaynaklanan uyuşmazlıkla ilgili davalar bağlamında, kesin bir yetki kuralının ihdası nedeniyle, sadece yetki sözleşmesinde belirtilmiş olan yer mahkemesinde açılması gerekir; kanunen yetkili konumda bulunan genel yetkili mahkeme ile özel yetkili mahkemelerin yetkisi ise tümüyle ortadan kalkar....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :İş Mahkemesi Taraflar arasındaki “yetki tespitinin iptali” davasından dolayı yapılan yargılama sonunda; Bursa 5. İş Mahkemesince davanın kabulüne dair verilen 19.11.2014 tarih ve 2014/729 E., 2014/680 K. sayılı direnme kararının incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmesi üzerine, Hukuk Genel Kurulunun 29.11.2017 tarih ve 2015/(7)9-2387 E., 2017/1457 K. sayılı ilamı ile karar bozulmuş, yeniden yapılan yargılama sonunda, mahkemece bozmaya uyularak karar verilmiş ve dosya tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir. HUKUK GENEL KURULU KARARI Hukuk Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılan ön inceleme sonunda gereği görüşüldü: Dava, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 29.04.2013 tarih ve 75014829/103.02/7479 sayılı yetki tespiti kararının iptaline ilişkindir....
Somut uyuşmazlıkta Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının 26/01/2017 tarih ve 5307 sayılı yetki tespit kararı ile davacı işverene ait dört işyerinden oluşan işletmede başvuru tarihi olan 19/01/2017 tarihi itibariyle 256 işçinin çalıştığı ve davalı sendika üyesi sayısının da 104 olduğu gerekçesiyle davalı sendikanın toplu iş sözleşmesi yapabilmek için % 40 çoğunluğu sağladığı tespit edilmiştir. İşveren tarafından yetki tespitinin iptali gerekçesi olarak ileri sürülen temel itiraz, işyerlerinin kurulu bulunduğu işkolu ile sendikanın kurulu bulunduğu işkolunun farklı olduğu hususudur. Dosya içeriğine göre tespit konusu dört işyeri de ilk kuruluş aşamasında 5210 (Depolama ve Ambarlama) işkolu kodu ile “Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk” işkolunda tescil edilmiştir. Belirtmek gerekir ki, davalı sendika da “Gemi yapımı ve deniz taşımacılığı, ardiye ve antrepoculuk” işkolunda kuruludur....
Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir. İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir....
Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir. İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir....
Güvenlik Bakanlığı'na müracaatla müvekkiline ait ....numaralı işyerinde toplu iş sözleşmesi yapmak için 31/07/2015 tarihinde yetki tespiti isteminde bulunduğunu, davalı Bakanlığa bağlı Çalışma Genel Müdürlüğünün, davalı sendikanın yasanın aradığı çoğunluğu sağladığını tespit ettiğini, söz konusu yetki tespiti kararının müvekkiline 04/09/2015 tarihinde tebliğ edildiğini, ancak davalı bakanlığın yetki tespitine ilişkin kararının hatalı olduğunu, davalı sendikanın toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkisinin bulunmadığını, dava dilekçesinde açıkladıkları nedenlerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü'nün .... sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. B) Davalılar Cevabının özeti: Davalılara dava dilekçesi tebliğ edilmemiştir. C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti: Mahkemece, davacı işyerinin....'...
ne ait iş yerinde toplu iş sözleşmesi yapma yetkisi için 22.05.2015 tarih 2015/703 sayılı başvuruda bulunduğunu, davalı Bakanlığın olumsuz yetki tespiti yazısında “Bakanlığımız kayıtlarında yapılan inceleme sonucunda 1343453.034 SGK sicil numarası ile işlem gören iş yerinin, iş kolları yönetmeliğinin 20 sıra numaralı genel işler iş kolunda yer aldığı anlaşılmıştır....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 22/01/2020 NUMARASI : 2019/464 ESAS - 2020/8 KARAR DAVA KONUSU : İş (Sendika Yetkisinin Tespiti İstemli) KARAR : GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin sendikanın başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazla üyesi bulunmaması, müvekkili şirket sendikanın kurulu bulunduğu iş kolunda faaliyet göstermemesi ve fabrika işyerine bağlı İstanbul Merkez ofisi bulunduğundan yetki tespiti tarihi itibariyle 6356 Sayılı Sendikala ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu uyarınca yetki şartlarına haiz olmadığını, bu nedenle davalı kurumun T5 aleyhine verdiği, 20/11/2019 tarih ve 74038328- 553.02- Esas 2939936 sayılı Yetki Tespitinin iptalini talep etmiştir. CEVAP: Davalı T5 vekili cevap dilekçesinde özetle; kesin yetki kuralı gereği HMK 114/1- Ç ve HMK 115/2 maddeleri uyarınca yetkisizlik kararı verilmesi gerektiği, bu mümkün olmaz ise davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir....
TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMALARININ ÖZETİ : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; T4 Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından 22/03/2017 gün 23961 sayılı yetki tespit yazısının 27/03/2017 tarihinde şirkete tebliğ edildiğini, öncelikle sendikanın şirket nezdinde çalışan ve sendika üyesi olan çalışanların bir listesini Noterlik kanalı ile şirkete tebliğ etme zorunluluğu bulunduğunu, şirkete tebliğ edilen yetki tespitinin yasanın aradığı şartları taşımadığını, %50 yasal çoğunluğun sağlanmadığını, Bakanlık tarafından yeterli ve doğru araştırma yapılmaksızın yetki tespiti yapıldığını ileri sürerek T4 Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından 22/03/2017 gün 23961 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesi talep etmiştir....
Eksik inceleme ile hüküm tesis edilmesi hatalıdır. 2- Davacı tarafça, yetki tespiti başvuru tarihinden önce davacı işyerinden ayrılıp da, işe iade davası açan ve mahkemece haklarında işe iade kararı verilen işçilerin olduğu, bu işçilerin de yetki tespiti başvuru tarihi itibariyle çalışan işçi sayısı içinde sayılması gerektiği iddia edilmiş, mahkemece bu iddia araştırılmamıştır. Somut uyuşmazlıkta mahkemece, sözü edilen araştırma yapılmalı ve yetki tespit başvuru tarihi itibariyle, işe iade davalarındaki hak düşürücü 10 günlük süre içerisinde işe iadesi için davacı işyerine başvuruda bulunmuş işçilerin tespiti halinde, bu işçiler de işyerinde yetki tespit tarihinde çalışan işçi sayısının ve davalı sendikaya üye işçi sayısının belirlenmesinde sayıya dahil edilmelidir. Eksik inceleme ile hüküm tesisi hatalı olup bozmayı gerektirmiştir....
