nun 72. maddesinde düzenlenen menfi tespit ve istirdat davalarına ilişkin düzenleme ilamsız takip bölümünde yer almaktadır.Yargıtay 3.Hukuk Dairesi'nin 28.11.2011 tarih 2011/12985- 18922 E:K sayılı ilamda da kısmen açıklandığı üzere ilamlı takipte icranın geri bırakılması için İcra Mahkemesine başvurmamış olan borçlu, borcunu icra dairesine ödemek zorundadır. Fakat borçlu, hükmün verildiği tarihten sonraki dönemde borcun itfa edilmiş veya zamanaşımına uğramış olduğu için borçlu olmadığı parayı ödemek zorunda kaldığı iddiasında ise İİK.nun 72.maddesi gereğince istirdat davası açarak paranın iadesini isteyebilir (İİK.md.33/4). Her ne kadar İİK.nun 33/4.maddesinde sadece istirdat davası açabileceği belirtilmiş ise de bundan menfi tespit davası da açabileceği sonucunu çıkarmak gerekir. Zira İİK.nun 41.maddesindeki genel yollama 72.maddenin tümünü de kapsar. Menfi tespit davası, bir eda davası olan istirdat davasının öncüsüdür....
dosyasında verilen teminat mektubunun iadesine karar verilmesi gerektiğini, Bu nedenlerle ilk derece mahkemesinin istinafa konu kararının usul ve yasaya aykırı olduğunu belirterek, kararın kaldırılarak davanın talepleri doğrultusunda menfi tespit ve istirdat olarak kabulüne karar verilmesini istemiştir....
İİK'nın 72/VI. maddesi uyarınca borçlunun menfi tespit davası zımnında tedbir kararı almamış veya uygulanmamış olması ve bu yüzden sonuçta borcun ödenmiş olması halinde davaya mahkemece kendiliğinden istirdat davası olarak devam edilmesi gerekmektedir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :İş Mahkemesi Dava, aylığın kesilmesine ilişkin kurum işleminin iptali ve kesilen miktarların iadesi istemine ilişkindir. Mahkemece, bozma kararından sonra davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir....
Mahkemece, davalının çeki kaybetttiğini, ödemeden men kararı verildiğini davacıya bildirdiği, davacınında çekten kaynaklanan borcunu ortadan kaldırmak amacıyla davalıya çek bedelini ödediği, davalının ise çeki kaybettiği iddiasıyla çek iptali davası açtığı, ancak davacıdan çek bedelini tahsil ettikten sonra ortaya çıkan dava dışı ...' ya istirdat davası açmadığı, davalının açtığı çek iptali davasının ise reddine karar verildiği , çek keşide eden davacının çek iptali davası açma hakkı olmadığı gibi, çekin hamili olan dava dışı ... aleyhine menfi tespit ya da istirdat davası da açamayacağı, istirdat davası açmayarak davacıyı ikinci kez ödeme yapmak zorunda bırakan davalının davacıya karşı sorumlu olduğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, davalının Kadıköy 7....
Bu durumda, gerekçe ile hüküm fıkrası arasında çelişki yaratıldığı gibi, süresinde istirdat davası açıldığına göre, yasa gereği ödeme yasağı kararının kaldırılmaması gerekirken, aksi yönde karar verilmesi de doğru görülmemiş, kararın bu nedenlerle bozulması gerekmiştir. " görüşüne yer verilmiştir. Davacı tarafından iptali istenen çeklerin takas sistemi aracılığıyla bankaya ibraz edildiği davacı tarafça menfi tespit davasının açıldığı ve davanın konusuz kaldığı anlaşıldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Dava konusu çekin muhatap bankaya ibraz edildiğine yönelik gelen müzekkere cevabı doğrultusunda çeki ibraz edene karşı istirdat davası açmak üzere davacı vekiline süre verildiği ve ancak dava ikame edilmediği görülmekle dava konusu çekin zayi olmadığı anlaşılmış olup davanın reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm tesis edilmiştir....
Şti yönünden davacının menfi tespit ve istirdat isteminin kabulüne, menfi tespit davasının devamı sırasında ödenen 40.000TL bedel yönünden İİK'nun 72/7. maddesi uyarınca davanın istirdat davasına dönüşeceği gözetilerek 40.000 TL'nin davalı .... Şti. 'den alınarak davacıya verilmesine, diğer davalılar.... Ve San. Ltd. Şti. ile davalı ... açısından ise menfi tespit ve istirdat isteminin reddine,davalı ... açısından tazminat talebi ile ilgili olarak çek icra takibine konulmadığından ve icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verilmediğinden koşulları oluşmayan tazminat talebinin İİK'nın 72. maddesi uyarınca reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Takipten önce açılan menfi tespit davalarında genel yetki kuralları uygulanır. Davaya konu çekin keşide yeri ile muhatap bankanın bulunduğu yer Çorum olduğundan, Çorum mahkemesi de kanunen yetkilidir (Bkz. Çavdar, S. İtirazın İptali Borçtan Kurtulma Menfi Tespit ve İstirdat Davaları, Ankara 2007, s.911, 912) . Yetki sözleşmesinin kanunen yetkili kılınan mahkemelerin yetkisini kaldırmayacağı ve davacının birden fazla yetkili olan mahkemelerden birini seçme hakkı olduğu gözetilmeden yetkisizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile kararın BOZULMASINA, peşin harcın istek hâlinde iadesine, 24.11.2009 gününde oybirliği ile karar verildi....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/1423 ESAS KARAR NO : 2022/1027 DAVA : Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan), İstirdat DAVA TARİHİ : 30/11/2018 KARAR TARİHİ : 13/12/2022 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kıymetli Evraktan Kaynaklanan), İstirdat davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle ; davacı müvekkilinin ciro ve imza etmediği---- soruşturma dosyası ve ---istenen adli rapor imza incelemesi ile sabit çek hakkında yapılan kambiyo takibinin tüm ferileriyle iptalini ve teminatsız takibin durdurulmasını, ihtiyati tedbir kararı verilmesini, icra dosyasında yapılan haksız haciz ile kendisinden alınan tüm ödemelerin (dava öncesi ve dava sonrası da dahil olmak üzere karar tarihine değin) yasal faizi ile kendisine iadesi hakkında karar oluşturulmasını ve bu konuya ilişkin istirdat (alacak) talebinin gününde ödenmeyen ------- konulduğunu ve keşideci gözünen---- cirantalar adına kambiyo takibi...
