Zira zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir. Banka çek hesabı sahibi olduğu ve çeklerin boş olduğu hususları dikkate alınarak gerek çek hesabı sahibinin kıymetli evrakın iptalini talep edemeyeceğini gereksiz tedavüle çıkması çek hakkında iptal talebinde bulunulmasına hukuki yarar olmadığından çek iptali davasının dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Ticaret Mahkemesi Taraflar arasındaki menfi tespit- çek iptali davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. - K A R A R - Davacı vekili, taraflar arasındaki ticari ilişki nedeniyle müvekkilince davalıya 31.12.2006 vadeli ve 7.775 YTL’lik çekin düzenlenerek verildiğini, çekin vadesinde ödenememesi nedeniyle çekin yazdırıldığını, müvekkilince 05.01.2007 tarihinde havale yapılmak suretiyle çek bedelinin ödendiğini, davalının imzaladığı belge ile de bu hususun sabit olduğunu, ancak davalının çeki postayla gönderdiğini beyan etmesine rağmen çekin müvekkiline ulaşmadığını, çekin yazılması ve aslının bankaya ibraz edilememesi nedeniyle müvekkilinin sorunlar yaşadığını belirterek çek bedelinin ödendiğinin tespiti ile çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir....
Maddesinde nama yazılı senetlerin iptali, 661 vd. Maddelerinde hamiline yazılı senetlerin iptali düzenlenmiştir. TTK'nın 818/1-S maddesinde çekler için, 778/1-I maddesinde de bonolar için, TTK'nın poliçeye ilişkin 757 vd. maddelerine atıf yapılmıştır.TTK'nın 651/2, 757 ilâ 763 ve 764. maddesi kapsamında zayi nedeniyle çek iptali davasını açma yetkisinin yetkili çek hamilinde olup, keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali davası açma hakkı yoktur....
Davacının keşidecisi sıfatıyla bu davayı açtığı ve keşideci olduğunun davacının kendi kabulünde olduğu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığı, ancak keşidecinin zayi nedeniyle çek iptali isteme hakkı bulunmadığı, zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkının 6102 sayılı TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişinin senede bağlı alacak hakkı olan yetkili hamil de olduğu, keşidecinin (hesap sahibinin) iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, dava konusu çeklerin davacının çek hesabına ait oldukları, TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818-(1)s) maddesi yollamasıyla aynı kanunun 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptali davası açabileceği, esasen zayi olmuş çek hakkında keşidecinin, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabileceği veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açması mümkün olduğu ve dolayısıyla bu halde...
Şahıslarda kullanılamayacağı hususlarında anlaşma sağlandığını, müvekkil firmanın yükümlülüğünü yerine getirdiği halde çek lehtarının anlaşmaya konu ürünleri teslim etmediğini, edimini ifa etmemesi sebebiyle çeklerin bedelsiz hale geldiğini, bedelsiz hale gelen çeklerin iptali, müvekkili firmanın borçlu olmadığının tespiti için .... Asliye Ticaret mahkemesinin ... esas sayılı dosyasıyla tedbir talepli istirdat, Menfi Tespit, Çek iptali davası açıldığını, davaya konu çeklerin bedelinin ödenmemesi için ... tarihinde ihtiyati tedbir kararı verildiğini, hakkında ödeme yasağı bulunan ... keşide tarihli 49.000,00 TL bedelli çekin ... tarihinde ciro yoluyla çek hamili ...Faktoring A.ş tarafından takasta bankaya ibraz edildiğini, ancak yazılmayarak geri çekildiğini, tedbir kararının uygulanmadığını, müvekkili şirket yetkilisince talep edilmesi üzerine banka tarafından çek görüntüsünün müvekkiline verildiğini, ibraz edenin ......
Şahıslarda kullanılamayacağı hususlarında anlaşma sağlandığını, müvekkil firmanın yükümlülüğünü yerine getirdiği halde çek lehtarının anlaşmaya konu ürünleri teslim etmediğini, edimini ifa etmemesi sebebiyle çeklerin bedelsiz hale geldiğini, bedelsiz hale gelen çeklerin iptali, müvekkili firmanın borçlu olmadığının tespiti için .... Asliye Ticaret mahkemesinin ... esas sayılı dosyasıyla tedbir talepli istirdat, Menfi Tespit, Çek iptali davası açıldığını, davaya konu çeklerin bedelinin ödenmemesi için ... tarihinde ihtiyati tedbir kararı verildiğini, hakkında ödeme yasağı bulunan ... keşide tarihli 46.000,00 TL bedelli çekin ... tarihinde ciro yoluyla çek hamili ... Faktoring A.ş tarafından takasta bankaya ibraz edildiğini, ancak yazılmayarak geri çekildiğini, tedbir kararının uygulanmadığını, müvekkili şirket yetkilisince talep edilmesi üzerine banka tarafından çek görüntüsünün müvekkiline verildiğini, ibraz edenin ......
Tüm dosya kapsamı ve davacının iddiası ile dava konusu çekin davacının çek hesabına ait olduğu ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı anlaşılmıştır. Mahkememizce de benimsenen birçok --------- kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
İNCELEME ve GEREKÇE: Dava, TTK'nın 818/1-s 757-765. madde hükümlerine göre açılmış zayi nedeniyle çekin iptali istemine ilişkindir.Türk Ticaret Kanununun 651–653. maddelerinde kıymetli evrakın genel olarak zayi nedeniyle iptali, TTK nun 657. maddesinde nama yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali, TTK nun 661–669. maddelerinde hamile yazılı senetlerin zayi nedeniyle iptali düzenlenmiştir.Tüm dosya kapsamı ve davacının iddiası ile dava konusu çekin davacının çek hesabına ait olduğu ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı anlaşılmıştır (hamil sıfatı ile açmadığı anlaşılmıştır). Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır....
Tüm dosya kapsamı ve davacının iddiası ile dava konusu çekin davacının çek hesabına ait olduğu ve davacının işbu davayı keşideci (hesap sahibi) sıfatı ile açtığı, dava konusu çeklerin boş çek koçanları olduğu anlaşılmıştır. Mahkememizce de benimsenen birçok yerleşik Yargıtay kararında belirtildiği gibi TTK nun 651. maddesinde genel hüküm ve özel hüküm niteliğindeki TTK. nun 818/s maddesi yollamasıyla 757. maddesi uyarınca ancak yetkili hamilin zayi nedeniyle çek iptal davası açabileceği ve keşideci olan davacının dava açma (aktif husumet) ehliyeti olmadığı anlaşılmıştır. Zira zayi olmuş çek hakkında keşideci, ibraz süresi geçtikten sonra çekten cayabilir veya çekte imzası yoksa her zaman muhatap banka şubesini çekteki imzanın kendisine ait olmadığı yönünde uyarabilir veyahut hamile karşı menfi tespit davası veyahut da lehtara karşı menfi tespit ve/veya istirdat davası açabilir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2018/132 Esas KARAR NO : 2021/703 DAVA : Menfi Tespit DAVA TARİHİ : 01/02/2018 KARAR TARİHİ : 22/06/2021 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA:Davacı vekili dava dilekçesinde----- ibraz edildiğini, takip konusu çek zayi olduğundan, müvekkili tarafından----------- açıldığını, ardından çek zayii/iptali talepli İstanbul Anadolu --------. Asliye Ticaret Mahkemesi,----- sayılı dosya ile ----------- tarihinde ikame edildiğini, müvekkilinin şikayette yer verilen bir kısım çekleri çaldırmış/kaybetmiş olduğundan o günden bu yana hukuk mücadelesi verdiğini, İstanbul Anadolu ----....
