İcra takibinden önce açılan menfi tespit davasına bakan mahkeme, talep üzerine alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat mukabilinde, icra takibinin durdurulması hakkında ihtiyati tedbir kararı verebilir. İcra takibinden sonra açılan menfi tespit davasında ise ihtiyati tedbir yolu ile takibin durdurulmasına karar verilemez. Ancak, borçlu gecikmeden doğan zararları karşılamak ve alacağın yüzde onbeşinden aşağı olmamak üzere göstereceği teminat karşılığında, mahkemeden ihtiyati tedbir yoluyla icra veznesindeki paranın alacaklıya verilmemesini isteyebilir. Olayımıza gelince, davacı kiracının haklılığının yargılamayı gerektirdiği, davaya konu icra takibinin davadan önce açıldığı, mahkemece bu durumda icra takibinden sonra açılmış bulunan menfi tespit davasında; icra takibinin ve talebin haklılığın yargılama gerektirmesi nedeniyle tedbir talebplerinin reddi doğru olmuştur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/436 Esas KARAR NO : 2022/723 DAVA : Menfi Tespit (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 09/05/2022 KARAR TARİHİ : 14/09/2022 KARARIN YAZILMA TARİHİ : 15/09/2022 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Hizmet Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili tarafından sunulan dava dilekçesinde ÖZETLE; icra takibinde davalı taraf icra takibinde ödeme emri müvekkiline tebliğ edildiğini yasal süresi içinde icra takibine itiraz edildiği, takibin durdurulduğu, müvekkilinin ticaret erbabı olduğu hakkında açık icra takibi olduğu sürece özellikle bankalar nezdinde borçlu durumunda gözüktüğünü ve ilgisi olmayan bir borçtan dolayı sicili bozulduğu, bu nedenle davayı açtıklarını, icra takibinden haberdar olan müvekkili davalı tarafla yaptığı harici görüşmede ..... cad. No:..... D:.......
Sayılı kesin kararı ile müvekkillerin dosya kapsamında yapmış oldukları ödemenin huzurdaki davanın davacısından alınarak müvekkillere ödenmesine kesin olarak karar verildiğini, müvekkillerin huzurdaki davanın davacısına icra tehdidi altında ödemiş oldukları paranın iadesi için mezkur ilam taraflarınca ilamlı icra takibine konu edildiğini, mezkur icra dosyasının dayanağı İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 16. Hukuk Dairesi'nin 2019/1642 E. 2022/99 K. Sayılı ilamı olduğunu, ilgili kararın kesin olarak verildiğini, kesinleşmiş ilama dayalı olan ilamlı icra takiplerine karşı da menfi tespit davası açılamayacağını, Yargıtay 19. Hukuk Dairesi 2013/6848 E. 2014/4247 K. Sayılı kararında; ''Yukarıda davacı yanca açıklandığı üzere davacı aleyhindeki icra takibi kesinleşmiş ilama dayalı olup, kesinleşen ilama karşı menfi tespit davası açılamaz....
Maddenin ikinci ve üçüncü fıkralarında ifade edilen bu tedbirlerden hangisinin uygulanabilir olduğu, davanın icra takibinden önce veya sonra açılmasına göre belirlenir. Dava, icra takibinden önce açılmışsa HMK 389.ve devamı maddeleri koşullarının da bulunması halinde maddede belirtilen oranda alınacak teminat karşılığında takibin tedbiren durdurulmasına veya davacı borçluya karşı icra takibi yapılmasının önlenmesine karar verilebilir. Ancak dava icra takibinden sonra açılmışsa artık takibin tedbir yoluyla durdurulması mümkün değildir. Bu durumda sadece icra veznesine yatırılacak paranın alacaklıya ödenmemesine karar verilebilir. İİK 72/3 maddesinde düzenlenen böyle bir tedbirin verilmesi halinde icra takibi durmayacağından alacaklı icra dosyasından para çekme işlemi dışında tüm icra takip işlemlerine devam edebilecektir. Zira tedbirle önlenen tek husus, alacaklının icra dosyasından tahsilat yapmasıdır....
İİK'nun 72.maddesine göre "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir." İcra takibinden önce veya sonra açılan menfi tesbit davasında görevli mahkeme HMK'nın göreve ilişkin hükümlerine göre belirlenir. Uyuşmazlık İş Hukukundan kaynaklanmakta ise menfi tespit isteminin de yine İş Mahkemesinde görülmesi gerekir. Öte yandan 2577 sayılı İYUK'un 2.maddesine göre gerçek kişiler aleyhine idari yargıda idari dava açılması da mümkün değildir....
İcra takibinden önce veya sonra açılan menfi tesbit davasında görevli mahkeme HMK'nın göreve ilişkin hükümlerine göre belirlenir. Uyuşmazlık ... Hukukundan kaynaklanmakta ise menfi tespit isteminin de yine ... Mahkemesinde görülmesi gerekir. Öte yandan 2577 sayılı İYUK'un 2.maddesine göre gerçek kişiler aleyhine idari yargıda idari dava açılması da mümkün değildir. Somut olayda, davalı alacaklı tarafından tasarruf teşvik ve nema alacağının tahsiline yönelik icra takibi sonrasında açılan menfi tespit ve takibin iptali istemine ilişkin davanın İİK'nun 72.maddesinden kaynaklanması ve idari yargı yerinde idarenin gerçek kişilere karşı idari dava açmasının mümkün olmadığı ve bu nedenle menfi tespit istemine ilişkin uyuşmazlığın çözüm yerinin ......
İİK'nun 72.maddesine göre "Borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tesbit davası açabilir." İcra takibinden önce veya sonra açılan menfi tesbit davasında görevli mahkeme HMK'nın göreve ilişkin hükümlerine göre belirlenir. Uyuşmazlık İş Hukukundan kaynaklanmakta ise menfi tespit isteminin de yine İş Mahkemesinde görülmesi gerekir. Öte yandan 2577 sayılı İYUK'un 2.maddesine göre gerçek kişiler aleyhine idari yargıda idari dava açılması da mümkün değildir....
Sonuç itibariyle yasa metni ve gerekçe bir bütün olarak değerlendirildiğinde; ''alacak'', ''tazminat'' davalarının tür olarak arabuluculuğa başvurma şartına bağlandığı, menfi tespit davasının ise anılan düzenleme kapsamı dışında tutulduğu sonucuna ulaşılması pek mümkün görülmemiştir. Menfi tespit davasında arabulucuya başvurunun zorunlu olup olmamasının incelenmesinde, ayrıca menfi tespit davasıyla ilgili genel bir açıklama yapılması ve ilgili yasal düzenlemelerin irdelenmesinde de yarar vardır. Gerçekte var olmayan bir borç ya da geçersiz bir hukuki ilişki nedeniyle icra takibine maruz kalması muhtemel olan veya icra takibine maruz kalan bir kimsenin (borçlunun) gerçekte borçlu bulunmadığını ispat için açacağı dava, menfi tespit davası olarak adlandırılmaktadır. Menfi tespit davası 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu (İİK)’nın 72.maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, borçlu, icra takibinden önce veya takip sırasında borçlu bulunmadığını ispat için menfi tespit davası açabilir....
Somut olayda davacı aleyhine bonodan kaynaklanan alacak nedeniyle yapılan icra takibinden dolayı borçlu olmadığının tespiti istenmektedir. Menfi tespit davasına konu alacak bonoya dayanmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 776 ve devam maddelerinde bono düzenlenmiştir. Anılan kanunun 3. maddesinde “Bu Kanunda düzenlenen hususlarla bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticari işlerdendir.” hükmüne yer verilmiş, 4. maddesinde bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davalarının ticari dava sayıldığı belirtilmiştir. Yine aynı kanunun 5. maddesinde tüm ticari davalara Asliye Ticaret Mahkemesinde bakılacağı bildirilmiştir. Davanın Türk Ticaret Kanunu’nun 776 ve devam maddelerinde düzenlenen bonoya dayalı alacaktan kaynaklanmış olmasına göre uyuşmazlığın Adana 2. Asliye Ticaret Mahkemesi’nde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nin 21. ve 22. maddeleri gereğince Adana 2....
Adana 3.Asliye Hukuk Mahkemesi ise davanın kambiyo senedine ilişkin menfi tespit davası olması nedeniyle Türk Ticaret Kanunu’nun 4,5,776 maddeleri uyarınca mutlak ticari dava olduğunu belirtip hakkın senede dayalı olması nedeniyle tarafların tacir olup olmadığına bakılmaksızın davanın Ticaret mahkemesinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle görevsizlik yönünde hüküm kurmuştur. Somut olayda davacı aleyhine bonodan kaynaklanan alacak nedeniyle yapılan icra takibinden dolayı borçlu olmadığının tespiti istenmektedir. Menfi tespit davasına konu alacak bonoya dayanmaktadır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 776 ve devam maddelerinde bono düzenlenmiştir. Anılan kanunun 3. maddesinde “Bu Kanunda düzenlenen hususlarla bir ticari işletmeyi ilgilendiren bütün işlem ve fiiller ticari işlerdendir.” hükmüne yer verilmiş, 4. maddesinde bu kanunda düzenlenen hususlardan doğan hukuk davalarının ticari dava sayıldığı belirtilmiştir....
