Hasılat kirası; Borçlar Kanununun 270- 298 maddelerinde düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı, ya da, hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Borçlar Kanununda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine, süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
Ancak adi kira sözleşmesinin aksine ürün kirası bakımından kanun ürün getirebilen hakkı da kapsama almıştır. Bu durumda ürün (hasılat kirası), kiraya verenin kiracıya ürün (hasılat) veren bir mal, işletme ya da hakkın kullanılmasını, semerelerinden yararlanılmasını veya işletilmesini belli bir bedel karşılığında terk ettiği kira türüdür. Hemen belirtmek gerekir ki, hem doğal hem de hukuki ürün getiren eşya ürün kirasına konu olabilir. Bu kapsamda işletmenin işletilmesi sonucu elde edilen kâr hukuki ürün olarak nitelendirilebilir. Bir kira sözleşmesinin adi kira mı yoksa ürün kirası mı olduğunun belirlenmesinde kiracının, kiralanan şeyin ürünlerinden yararlanma yetkisi olup olmadığı başlıca ve en önemli kriterdir....
Orta yerde Borçlar Kanununun 270. ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralanan demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK.nun 11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta kira sözleşmesinin konusu soyut iş makinaları kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil. Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki, anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığı'na gönderilmesine, 14.12.2009 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Tespite konu dönemde yürürlükte bulunan 818 Sayılı Mülga Borçlar Kanununun 270-298 maddelerinde (1.7.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 357 ila 376. maddeleri ) hasılat kirası düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı ya da hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Anılan kanunda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
Tespite konu dönemde yürürlükte bulunan 818 Sayılı Mülga Borçlar Kanununun 270-298 maddelerinde (1.7.2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 Sayılı Borçlar Kanunu'nun 357 ila 376. maddeleri ) hasılat kirası düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı ya da hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Anılan kanunda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
Sayılı dosyası getirtilmiş, dosyanın incelenmesiyle 135.276,00TL tutarlı olarak davacı alacaklı tarafça davalı aleyhine hasılat kirası talepli ilamsız haciz ve tahliye konulu takip başlatıldığı, buna bağlı olarak 02/04/2021 tarihli ödeme emrinin davalı borçluya gönderildiği, borçluya hasılat kirası alacağı olması nedeniyle altmış gün ödeme süresi verilmiş olduğu, 7 gün de itiraz süresi verilmiş olduğu, borçlu tarafa tebligatın 08/04/2021 tarihinde tebliğ edilmiş olduğu, dosya kapsamında ödeme yapılmadığı gibi borca itirazın da söz konusu olmadığı görülmüş, tebliğ tarihi itibariyle 60 günlük süreden sonra 07/07/2021 tarihinde tahliye davasının açılmış olduğu anlaşılmış, hasılat kira sözleşmesi kapsamında dava konusu edilen taşınmazlardaki ürün miktarı ve bedelinin hesaplanmasına dair Bulancak 1.Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2020/234D.İş sayılı dosyası getirtilmiş, Ziraat Müh.Habip Aydın tarafından hazırlanan 30/09/2020 tarihli bilirkişi raporuna davalı T5 tarafından 06/10/2020 tarihli dilekçe...
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi K A R A R Dava, ürün kirasından kaynaklanmakta olup, 1.3.2004 tarihli Başkanlar Kurulu Kararı ile Dairemize Borçlar kanunundaki hasılat kirası hükümlerine tabi ticari işletme kiralamasından kaynaklanan davalara bakma görevi verilmiş olup, taraflar arasındaki uyuşmazlık ticari işletmeden kaynaklanmadığından, 2797 sayılı Yargıtay K.nun 14.maddesi gereğince temyiz incelemesi 6.Hukuk Dairesine ait bulunmaktadır. Yukarıda belirtilen nedenle dosyanın görevli sözü edilen Yüksek Daire Başkanlığına gönderilmesine, 31.1.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Kira ilişkisinin hasılat kirası olarak kabulü için kiralanan yerin tüm demirbaşlarıyla kiraya verilmesi yanında ayrıca işletmenin ruhsatının da devri gerekmektedir. Kira bedelinin hasılattan pay olarak ödenmesinin düzenlenmesi ilişkinin hasılat kirası olarak kabulünü gerektirmez. Açıklanan nedenlerle hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil Yüksek 13.Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki; anılan Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığının giderilmesi için dosyanın Yüksek Birinci Başkanlığa sunulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle, görev sorunu giderilmek üzere dosyanın Yüksek Yargıtay Birinci Başkanlığı’na gönderilmesine, 19.09.2011 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi İstanbul 6.Asliye Hukuk Mahkemesinden verilen, tarafları, tarih ve numarası yukarıda yazılı hükmün incelenmesi sırasında Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 28.12.2010 gün, 2010/8041-14395 sayılı, 14.Hukuk Dairesinin 08.07.2010 gün 2010/7680-8064 sayılı, 1.Hukuk Dairesinin 21.06.2010 gün, 2010/5986-7258 sayılı, 3.Hukuk Dairesinin 11.05.2010 gün, 2010/7590-8576 sayılı kararlarıyla meydana gelen görev uyuşmazlığının giderilmesi istenilmekle, 2797 sayılı Yasa uyarınca toplanan Başkanlar Kurulu’nca dairelerin görevsizlik kararlarıyla dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, hasılat kirası sözleşmesinden kaynaklanmaktadır. Uyuşmazlığın bu niteliği itibariyle hükmün temyiz inceleme görevi 14.Hukuk Dairesine aittir. S O N U Ç : 14.Hukuk Dairesinin görevsizlik kararının KALDIRILMASINA, dosyanın bu Daireye gönderilmesine, 30.06.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Mahkemenin nitelendirmesi ve temyiz kapsamına göre, uyuşmazlık; hasılat kirası sözleşmesinden kaynaklı alacak istemine ilişkin olup, hükmün temyiz incelemesi Yüksek 6. Hukuk Dairesi'nin görevi kapsamındadır. Bu durumda, 11.04.2015 tarihinde yürürlüğe giren Yargıtay Kanunu ile Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nda değişiklik yapılması hakkındaki 6644 sayılı Kanun gereğince dosyanın Hukuk İş Bölümü İnceleme Kurulu'na gönderilmesi gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın, Hukuk İş Bölümü İnceleme Kurulu'na GÖNDERİLMESİNE, 07.12.2015 tarihinde oybirliğiyle karar verildi....
