"İçtihat Metni" Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi İnceleme konusu karar, Asliye Hukuk Mahkemesince verilmiş sözleşmeden kaynaklanan menfi tespit isteğine ilişkin olup, dosyanın Yargıtay 13. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 26.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
TBK 117. maddesi de dikkate alındığında davacı tarafça davalılara borcun ifası için uygun bir mehil vermeksizin sözleşmeden dönüldüğü takdirde bu şekilde sözleşmeden dönmenin haklı olduğu söylenemez. Zira kira sözleşmesinde kiralananın inşaat halinde olduğu bildirildiği gibi bilirkişilerce de inşaatın mutat sürede tamamlandığı, gecikme olmadığı belirtilmiştir. Buna göre 01.11.2016 tarihli sözleşmeden dönmeye dair ihtar öncesinde davalılar temerrüde düşürülerek borcun ifa edilmemesi halinde sözleşmeden dönüleceği bildirilmediği takdirde peşin ödenen 108.000 TL kira bedelinden , inşaatın 01.11.2016 tarihinden itibaren ne kadar sürede tamamlanacağı belirlenerek , sözleşmede yer alan 15 günlük ihbar süresi de kiralananın yeniden kiraya verileceği makul süre olarak kabul edilip , inşaatın tamamlanma süresi ile makul süre döneminde işleyecek kira bedeli mahsup edilerek peşin ödenen kiranın iadesi gerekir....
DİYARBAKIR ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : KARAR NO : HAKİM : KATİP : DAVACI : VEKİLİ : DAVALI : VEKİLLERİ : DAVA : Menfi Tespit DAVA TARİHİ : 02/09/2022 KARAR TARİHİ : 16/01/2023 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Abone Sözleşmesi) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili, davalı şirket tarafından düzenlenen kaçak elektrik kullanımından kaynaklı tahakkuk ettirilen ... TL faturadan kaynaklı şimdilik ...TL yönünden borçlu olmadığının tespitini ve ... tesisat numaralı elektrik aboneliğinin elektriğinin kesilmemesine yönelik ihtiyati tedbir kararı verilmesini istemiştir. Davalı vekili davanın reddi gerektiğini savunmuştur. Mahkememizin ... tarihli ara kararı ile, fatura bedeli olan ... TL'nin %20'si oranında (... TL) teminat mukabilinde davacının ihtiyati tedbir talebi kabul edilmiştir....
İmzaların bağımsızlığı (istiklali) şeklinde tanımlanan bu ilke, poliçeye atılan her geçerli imzanın (keşidecinin, cirantanın, avalistin, kabul eden muhatabın imzası gibi) sahibini bağladığını, geçersiz imzanın sahiplerini sorumlu kılmamalarına rağmen poliçenin geçerliliğini ortadan kaldırmadığını ifade eder. Geçerli imzaların sahipleri, başkasının imzasının geçersiz olduğunu ileri sürerek kambiyo sorumluluğundan kurtulamazlar. Geçersiz bir imza sahibini bağlamaz, ancak ciro zincirini de koparmaz. İmzaların bağımsızlığı ilkesi, ciro zincirinde bulunan imzalardan birinin veya bazılarının sahteliğine dayanılarak menfi tespit davası açılmasına olanak sağlamaz. Diğer bir deyişle, “imzaların istiklali (bağımsızlığı)” ilkesine göre senet lehtarının veya diğer cirantaların ciro imzasının sahte olması hali, diğer imza sahiplerinin ve özellikle senedin asıl borçlusu olan keşidecinin senetten kaynaklanan sorumluluğunu ortadan kaldırmaz....
Alacaklı, ayrıca borcun ifasından ve gecikme tazminatı isteme hakkından vazgeçtiğini hemen bildirerek, borcun ifa edilmemesinden doğan zararın giderilmesini isteyebilir veya sözleşmeden dönebilir. Sözleşmeden dönme hâlinde taraflar, karşılıklı olarak ifa yükümlülüğünden kurtulurlar ve daha önce ifa ettikleri edimleri geri isteyebilirler. Bu durumda borçlu, temerrüde düşmekte kusuru olmadığını ispat edemezse alacaklı, sözleşmenin hükümsüz kalması sebebiyle uğradığı zararın giderilmesini de isteyebilir." şeklinde düzenlenmiştir. Kanunun anılan bu düzenlemesine göre sözleşmelerde borçlunun temerrüdü sonucu borç yerine getirilmemişse alacaklıya üç yetki tanınmıştır. Alacaklı; her zaman için ifa ve gecikme tazminatı isteğinde bulunabilir; derhal ifadan vazgeçip müspet zararının tazminini isteyebilir veya ifadan vazgeçip akdi fesheder ve menfi zararını isteyebilir. Somut uyuşmazlıkta davacı, sözleşmeden dönerek bedel iadesi ve menfi zararının tasili talebinde bulunmuştur....
Davacı vekili ön inceleme duruşmasındaki beyanında taleplerinin öncelikle sözleşmeden dönülerek ödenen bedelin iadesi, bunun mümkün olmaması halinde onarım masrafları ile zararın tazmini talebine ilişkin olduğunu açıklamıştır. Davalıya usulüne uygun tebligat yapılmış olup, davalı davaya cevap vermemiş, duruşmalara da katılmamıştır. DELİLLER VE GEREKÇE : Davacı vekili tarafından makine üretimi ve satış sözleşmesi, eki, servis fişi, faturalar ve sevk irsaliyesi, ödeme dekontları, tespit raporu delil olarak sunulmuş, mahkememizce Konya ... Asliye Ticaret Mahkemesinin ... D. İş sayılı tespit dosyası getirtilmiş, davalının tacir olup olmadığı araştırılmış, sözleşme davalıya meşruhatlı isticvap davetiyesi ile gönderilmiş, bilirkişi incelemesi yaptırılarak tüm deliller toplanmıştır....
borçlu vekilleri yararlarına menfi tespit davasında maktu vekalet ücretine ve davada maktu harca hükmetmek ( Yargıtay 3 Hukuk Dairesinin 2017/2534-3956 E.K....
Maddesinin devremülk hakkının devrine müsaade ettiği anlaşılmıştır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'na göre borçlunun temerrüdü halinde alacaklı; aynen ifa + gecikme tazminatı ya da aynen ifadan vazgeçerek müspet zarar veyahut sözleşmeden dönerek menfi zarar isteyebilir. Davacı taraf sözleşmeden dönmek istemektedir. Hal böyle olunca olsa olsa menfi zararını talep edebilir. Sözleşme bedeli ve faiz talebinin dışında menfi zarar ispat edilemediğinden davacının zarar talepleri reddedilmiştir....
kaynaklı bir borcu bulunmadığını, Amasya 1....
Bunun için, takip devam ederken alacaklıya karşı menfi tespit davası açabileceği gibi, böyle bir menfi tespit davası açmamış ve borcu cebri icra tehdidi altında ödemiş ise ödemiş olduğu paranın kendisine verilmesi için alacaklıya karşı istirdat davası açabilir (Kuru, Baki: İcra ve İflâs Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003, s. 233). Başka bir şekilde ifade etmek gerekirse, menfi tespit davası icra takibinden önce sonuçlanmaz ve ihtiyati tedbir kararı verilmemiş olması (veya ihtiyati tedbir kararının kaldırılması) nedeniyle, (menfi tespit davası görülmekte iken) borç alacaklıya (davalıya) ödenmiş olursa, menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam edilir (m.72/6); yani menfi tespit davası (kendiliğinden) istirdat davasına dönüşür; bu hâlde mahkeme menfi tespit davasına istirdat davası olarak devam eder (Kuru, Baki: İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflâs Hukuku Ders Kitabı, Ankara, 2017, s. 146)....
