TTK'nın 757-764. maddelerinde yer alan yasal düzenlemelere göre çek keşidecisinin zayi nedeniyle iptal davası açma hakkı bulunmamaktadır. Zayi nedeniyle kıymetli evrakın iptalini isteme hakkı TTK'nın 651/2. maddesi uyarınca senet üzerinde hak sahibi bulunan hamile aittir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi olması halinde hak sahibi hamile iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme, ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir (TTK m.652). Zayi nedeniyle iptal davalarında amacın, keşidecinin mükerrer ödeme yapmasını önlemek ve kaybedilen kambiyo senedi yerine mahkemece verilecek iptal kararını keşideciye/muhataba ibraz etmek olduğu gözetildiğinde, keşidecinin kendisine ibraz edilmek üzere iptal kararı istemesi bu yolun kanunda öngörülen konuluş amacı ile bağdaşmaz. Nitekim benzer mahiyette -------- sayılı ilamı ve emsal birçok karar mevcuttur....
Rızası olmaksızın elinden kıymetli evrakı çıkan kimse borçlunun ödemeden men edilmesini mahkemeden talep edebilir. Önleyici tedbir niteliğinde olan ödeme yasağı kararı iptal davasının ilk aşamasını teşkil eder. Ancak iptal davası ve ödemeden men kararı verilmesi kıymetli evrak niteliğinde bulunan belgeler için mümkündür. Oysa talep eden davacı çekleri boş iken zayii etmiş olup, evrak henüz kıymetli evrak vasfı kazanmadığı gibi çeklerin zayii olması halinde iptal davası açma hakkı sadece lehdara ait bulunmaktadır. Bu nedenle gerek çeklerin kıymetli evrak vasfında olmaması, gerekse; talep eden davacının keşideci olması nedeni ile açılan davanın reddine karar vermek gerekmiştir....
Zayi nedeniyle açılan iptal davasında , öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması ve zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hak hamili olması gerekmektedir. Davacı tarafından --------------------------- olarak-----------etmek suretiyle zayi ettiğini belirtmiştir. TTK.nun 818/1-s madde hükümlerinde poliçeye ait 757 ila 763 ncü maddelerle 764 maddesinin 1 fıkrası hükümlerinin çek iptal davalarında da uygulanacağı öngörülmüştür....
DAVALI : HASIMSIZ - DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 04/04/2022 KARAR TARİHİ : 08/04/2022 KARAR YAZIM TARİHİ : 08/04/2022 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: İDDİA Davacının Mahkememize vermiş olduğu dava dilekçesi ile 15 adet çek koçanının hükümsüz olduğuna dair dilekçe veya bankaya vermek için iptaline karar verilmesini talep etmiştir. Dava, çeklerin kaybedildiğini bildiren keşidecinin TTK.nun 818/s madde hükmü delaletiyle TTK.nun 757, 763 ve 764 madde hükümleri gereğince kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle açılan iptal davasında, öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması, zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve davacının zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hamil olması gerekmektedir....
Zayi nedeniyle açılan iptal davasında, öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması, zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve davacının zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hamil olması gerekmektedir. Davacı dava konusu çekte keşidecidir. Zayi nedeniyle iptal davalarında elde edilmek istenen menfaat kıymetli evrak olmaksızın hakkın ileri sürelebilmesini sağlamak olduğundan ve keşidecinin zayi olan kıyetli evrak elinde olsaydı müracaat edebileceği kişi bulunmadığından hukuki yararı bulunmadığı ve bu nedenle iptal davası açma hakkı bulunmadığı gözetilerek davacının çeki elinde bulunduran kişilere karşı menfi tespit ve istirdat davası açma hakkı saklı kalmak kaydı ile davanın reddine ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Zayi nedeniyle açılan iptal davasında, öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması, zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve davacının zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hamil olması gerekmektedir. Davacı dava konusu çekte keşidecidir. Zayi nedeniyle iptal davalarında elde edilmek istenen menfaat kıymetli evrak olmaksızın hakkın ileri sürelebilmesini sağlamak olduğundan ve keşidecinin zayi olan kıyetli evrak elinde olsaydı müracaat edebileceği kişi bulunmadığından hukuki yararı bulunmadığı ve bu nedenle iptal davası açma hakkı bulunmadığı gözetilerek davacının çeki elinde bulunduran kişilere karşı menfi tespit ve istirdat davası açma hakkı saklı kalmak kaydı ile davanın reddine ilişkin aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
DELİLLER VE GEREKÇE Dava, çeklerin kaybedildiğini bildiren keşidecinin TTK.nun 818/s madde hükmü delaletiyle TTK.nun 757, 763 ve 764 madde hükümleri gereğince kıymetli evrakın iptali istemine ilişkindir. Zayi nedeniyle açılan iptal davasında, öncelikle zayi edildiği bildirilen evrakın kıymetli evrak niteliğini taşıması, kıymetli evrakın davacının kendi iradesi dışında elinden çıkması, zayi edilen kıymetli evrakın kimin elinde olduğunun bilinmemesi ve davacının zayi edildiği bildirilen kıymetli evrakta hamil olması gerekmektedir. Davacı dava konusu çekte keşidecidir....
Kıymetli evrakın zayi olması nedeniyle dava açılabilmesi için, öncelikle evrakın kıymetli evrak vasfında olması gereklidir. Ayrıca evrakın kıymetli evrak olması tek başına yeterli olmayıp, davanın da TTK'nın 818/1.fıkra (s) bendi yollaması ile 651 ve 757 maddeleri gereğince hamil tarafından açılması gerekir. Evrakın kıymetli evrak vasfında olmaması veya kıymetli evrak olmasına rağmen talep edenin hamil olmaması durumunda; TTK'nun 757.maddesi çerçevesinde zayi davası açılamaz. Anılan düzenleme uyarınca zayi nedeniyle çek iptali davası açma hakkı hamile tanınmış bir hak olup, keşidecinin bu hükme dayanarak iptal davası açma hakkı bulunmadığı gibi, dava konusu çeklerin imha edildiği, irade dışı nedenler yangın, sel, su baskını, hırsızlık vs zayii olmadığı, kasten imha edildiği gözetilerek zayii nedeniyle iptal koşullarının oluşmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
Kıymetli evrakın zayi olması nedeniyle dava açılabilmesi için, öncelikle evrakın kıymetli evrak vasfında olması gereklidir. Ayrıca evrakın kıymetli evrak olması tek başına yeterli olmayıp, davanın da TTK'nın 818/1.fıkra (s) bendi yollaması ile 651 ve 757 maddeleri gereğince hamil tarafından açılması gerekir. Evrakın kıymetli evrak vasfında olmaması veya kıymetli evrak olmasına rağmen talep edenin hamil olmaması durumunda; TTK'nun 757.maddesi çerçevesinde zayi davası açılamaz. Anılan düzenleme uyarınca zayi nedeniyle çek iptali davası açma hakkı hamile tanınmış bir hak olup, keşidecinin bu hükme dayanarak iptal davası açma hakkı bulunmadığı gibi, dava konusu çeklerin imha edildiği, irade dışı nedenler yangın, sel, su baskını, hırsızlık vs zayii olmadığı, kasten imha edildiği gözetilerek zayii nedeniyle iptal koşullarının oluşmadığı anlaşılmakla davanın reddine karar verilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ GEREKÇELİ KARAR ESAS NO : 2021/408 Esas KARAR NO : 2021/557 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 05/07/2021 KARAR TARİHİ : 14/07/2021 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Zayi Nedeniyle) davasının yapılan incelemesi sonunda: GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: DAVA : Davacı dava dilekçesinde özetle; ---- çek yapraklarının kaybolduğunu bu nedenle davaya konu çek yapraklarının iptal edilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava TTK.'nun 818/s, 757, 764 madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle senedin zayi olması halinde hak sahibine iptal kararı alarak, hakkını senetsiz olarak ileri sürme ya da yeni bir kıymetli evrak tanzimini isteme olanağı tanınmak istenmiştir. (TTK.652) Dava dilekçesi ve tüm dosya içeriğine göre; dava konusu çekin boş ve bedelsiz olduğu, çekin keşide edilmediği anlaşılmaktadır....
