Temyiz Sebepleri Davacılar temyiz dilekçesinde özetle; menfi tespit davalarının arabuluculuk dava şartına tabi olup olmadığı hususunda farklı yönde kararlar verildiğini ancak en son Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 01.04.2021 tarih, 2020/4396 E. Ve 2021/3198 K. sayılı ilamı ile menfi tespit davalarının arabuluculuk dava şartına tabi olmadığı yönünde karar verildiğini belirterek istinaf mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesini istemiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, kambiyo senedinden dolayı borçlu olunmadığının tespiti istemine ilişkin olup uyuşmazlık kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit davasının dava şartı olarak arabuluculuğa tabi olup olmadığına ilişkindir. 2....
DAVA : Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 19/12/2016 KARAR TARİHİ : 10/03/2020 GEREKÇELİ KARARIN YAZILDIĞI TARİH : 11.04.2020 Mahkememizde görülmekte olan Menfi Tespit (Kambiyo Senetlerinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde ; müvekkili aleyhine Bursa 14. İcra Müdürlüğünün 2016/... esas sayılı dosyası üzerinden toplam 174.568,00 TL asıl alacak üzerinden kambiyo senetlerine özgü haciz yolu ile icra takibi başlatıldığını, müvekkiline ödeme emrinin tebliğ edilmediğini, icra takibinden haciz işlemi ile haberdar olduklarını belirterek, borçlu olmadıklarının tespitini talep ettiği, icra dosyasının fotokopisinin uyap üzerinden gönderildiği anlaşılmıştır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ TARİHİ: 28/11/2023 NUMARASI: 2023/525 2023/961 DAVANIN KONUSU: Menfi Tespit (Taşınır Kira Sözleşmesinden Kaynaklanan) Taraflar arasındaki davada İstanbul Anadolu 20. Sulh Hukuk Mahkemesi ile İstanbul Anadolu 10. Asliye Ticaret Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Dava, menfi tespit istemine ilişkindir. İstanbul Anadolu 20. Sulh Hukuk Mahkemesince, "...Davacı dava dilekçesinde her ne kadar taraflar arasında bir araç kiralama sözleşmesi olduğundan bahisle menfi tespit davası açmış ise de, uyuşmazlığın temelinin kambiyo senedine dayandığı görülmektedir....
Davaya konu bono kambiyo senedidir. Bütün soyut/mücerret alacaklarda olduğu gibi kambiyo senedi alacağı da kural olarak uygun bir asıl borç ilişkisine, bir nedensellik bağına dayanır. Bir kambiyo senedi düzenleyip veren ve bu senedi alan herkes bütün hukuki işlemlerin yapılmasına temel oluşturan bir amaca ulaşmak istemektedir. İşte bu amaç bir kambiyo senedinde saklı tutulan hakkın doğumu ve devri açısından hukuki nedeni oluşturur. Kambiyo senedi düzenlenmesi dolayısıyla ortaya çıkan ilişki “kambiyo ilişkisi” ismiyle anılmaktadır. Kambiyo senedi düzenleyerek borç altına giren borçlu “kambiyo taahhüdü” altına girer. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin antlaşmanın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi KARAR Dava, davacının keşidecisi olduğu kambiyo senedinden dolayı borçlu olmadığının tespitine ilişkin menfi tespit davası olup Yargıtay 19. Hukuk Dairesince görevsizlik kararı verilerek dosya dairemize gönderildiğinden görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Yargıtay Birinci Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 27.03.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi Uyuşmazlığın kambiyo senedinden kaynaklanmasına ve davanın itirazın iptali ya da menfi tespit biçiminde açılmamış olmasına göre kararın temyiz incelemesi Dairemizin görevi dışındadır. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle dosyanın temyiz incelemesini yapmakla görevli Yüksek 11.Hukuk Dairesi Başkanlığına gönderilmesine, 27.01.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
İşte bu gaye bir kambiyo senedinde mündemiç hakkın doğumu ve devri açısından hukuki sebebi teşkil eder. Kambiyo senedi düzenlenmesi dolayısıyla ortaya çıkan ilişki “kambiyo ilişkisi” ismiyle anılmaktadır. Kambiyo senedi vermek suretiyle borç altına giren borçlu “kambiyo taahhüdü”nde bulunmuş olur. Kambiyo ilişkisinin altında esas itibariyle bir asıl /temel borç ilişkisi vardır. Kambiyo senedinden kaynaklanan talebin geçerliliği, temel ilişkiden kaynaklanan temel talebin ve bununla ilgili olarak taraflar arasında varılmış amaca ilişkin mutabakatın geçerliliğinden tamamen bağımsızdır. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel talebe ise bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır. 3- Bonoda kural olarak ispat yükü senedin bedelsiz olduğunu iddia eden tarafa aittir. Ancak, bir defa bir mal alışverişine dayandığı "malen" kaydıyla ya da bir alacak borç ilişkisine dayandığı "nakten" kaydı ile senede yazılmışsa, artık buna uyulmak gerekir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Antalya 2.Sulh Hukuk Mahkemesinden verilen, tarafları, tarih ve numarası yukarıda yazılı hükmün incelenmesi sırasında Yargıtay 6.Hukuk Dairesinin 06.09.2010 gün ve 2010/8722-9319 sayılı, 11.Hukuk Dairesinin 29.09.2010 gün ve 2010/11975-9395 sayılı, 19.Hukuk Dairesinin 09.05.2011 gün ve 2010/11764-6263 sayılı, 13.Hukuk Dairesinin 13.06.2011 gün ve 2011/9659-9407 sayılı kararlarıyla meydana gelen görev uyuşmazlığının giderilmesi istenilmekle, 2797 sayılı Yasa uyarınca toplanan Başkanlar Kurulu’nca dairelerin görevsizlik kararlarıyla dava dosyası incelenerek gereği görüşüldü: Dava, kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir. Uyuşmazlığın bu niteliği itibariyle hükmün temyiz inceleme görevi 19.Hukuk Dairesine aittir. S O N U Ç : 19.Hukuk Dairesinin görevsizlik kararının KALDIRILMASINA, dosyanın bu Daireye gönderilmesine, 15.12.2011 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :TİCARET MAHKEMESİ Dava, kambiyo senedinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir. Mahkemece davanın kabulü ile davacının davalılara davaya konu 2 adet çekten dolayı borçlu olmadıklarının tespitine karar verilimiştir. Somut uyuşmazlıkta çeklerin davalı .... Uluslarası Taşımacılık ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından diğer davalı .....'ne verildiği iddia edilmiş, davalı ... şirketi tarafından da çeklerin davalı... Ltd. Şti. ile aralarında yapılan factoring sözleşmesi nedeniyle kendilerine ciro edildiği savunulmuş, verilen karar davalı ... şirketi tarafından temyiz edilmiştir. Uyuşmazlığın niteliğine, tarafların ve temyiz edenin sıfatı ile temyizin kapsamına göre, dosyanın temyiz incelemesi, Yargıtay 19. Hukuk Dairesinin görevine girmektedir. Ancak, anılan dairece de gönderme kararı verildiğinden görev uyuşmazlığının çözümü için dosyanın Hukuk Daireleri Başkanlar Kurulu'na gönderilmesine karar verilmiştir....
Menfi tespit davalarında da, HMK'nın ispata ilişkin genel kuralları geçerlidir. Bu davalarda davacı taraf, borçlu olmadığını iddia ettiğine göre, olumsuz bir durumun ispatı mümkün olmadığından, kural olarak ispat yükü alacaklıya aittir. Başka bir ifade ile, menfi tespit davasında hukuki ilişkinin varlığını ispat yükü alacaklıdadır. Bununla beraber, davacının iddiasına göre ispat yükünün yer değiştirmesi de mümkündür. Kambiyo senedinden doğan talep hakkına kambiyo hukuku, temel ilişkiden doğan talep hakkına ise bu talebin ait olduğu hukuk kuralları uygulanır. (HGK'nun 2011/19-473 Esas 2011/607 Karar 2003/19-781 Esas 2003/768 Karar sayılı ilamları) Bu nedenle kambiyo senetleri hakkında açılan menfi tespit davalarında, senedin dayanağı olduğu ileri sürülen hukuki ilişki ile senet metnindeki borç sebebi karşılaştırılarak, ispat yükünün kime düşeceği belirlenir....
