Bununla birlikte bağlantılı davalarda birbirine aykırı karar verilmesi hâlinde bu aykırılığın -taraflarca ileri sürülmesi durumunda- gerekçesinin açıkça ortaya konması anayasal bir yükümlülüktür ve bu husus Anayasa Mahkemesinin inceleme alanı kapsamındadır” gerekçesi ile hizmet ve prime esas kazanç tespit davasında işçilik alacaklarına ilişkin ücret tespitinin delil olarak dikkate alınmamasını, gerekçe yapılmamasını hak ihlali olarak kabul etmiştir(B. No: 2017/23739, 20.10.2021). 7. Diğer taraftan işçilik alacakları dosyasında taraflarca getirilme ilkesi ve buna bağlı olarak ispat yükü taraflarda olduğu halde, hizmet ve prime esas kazanç tespiti gibi sosyal güvenlik hakkına ait uyuşmazlıklarda resen araştırma ilkesi geçerli olup, hakim tüm delilleri toplamak zorundadır. Resen araştırma ilkesinin geçerli olduğu davalarda hakim kesin delillerle bağlı değildir....
Bozmadan önce, dava ile ilgisi olmayan ...’ın sicil dosyası dosyaya girmiş olduğundan, bilirkişi tarafından, diğer ...’ın kuruma bildirilen sigorta primine esas kazanç tutarları dikkate alınarak hesaplama yapılmıştır. Bozmadan sonra davacının sicil dosyası dosyaya celbedilmiştir, ancak, bilirkişi tarafından hesaplamanın yanlış ...’ın hizmet cetveli ve sigorta primine esas kazançları dikkate alınarak yapıldığı (dava ile ilgisi olmayan ...’ın 2012/Aralık sigorta primine esas kazancına mahkeme kararı ile hak kazanılan tutarın eklenmesi ve prime esas kazanç üst sınırı dikkate alınması sonucu ilave edilebilecek tutarın 3.052 TL olduğu hesaplanmıştı), davacının ise en son 2008/12 ayında 2.156,79 TL bildirimi olup hesaplamanın bu husus dikkate alınarak yapılması gerektiği gözetilmeden daha önceki rapora göre hüküm kurulduğu anlaşılmıştır....
Mahkemenin hizmet tespiti ve 2006 yılı prime esas kazanç ücretinin tespiti taleplerinin reddine yönelik kabulünde bir isabetsizlik bulunmamakla birlikte, 2007 yılından itibaren gerçek ücretin tespitine yönelik kabulü eksik incelemeye dayandığından usul ve yasaya aykırıdır. Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Prime esas ücretler” başlığını taşıyan 77. maddesinde, sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır....
Bu nedenle fiili çalışma olgusunun somut şekilde ispatlanabilmesi için sadece taraf delilleriyle yetinilmeyip Mahkemece resen araştırma yapılmalıdır. 3.Değerlendirme Dava hizmet tespiti ile prime esas kazanç tespiti davasıdır. Davacı, 28.09.2006 - 28.11.2006 tarihleri arasındaki hizmetlerinin tespiti ile davalılarda bildirim yapılan tüm süre boyunca prime esas kazançlarının tespitini talep etmiştir. Mahkemece, davacının talep döneminde yurt dışı giriş çıkışlarının olması ve işçilik alacağı davasında belirlenen ücretin kesinleşmiş olmasından dolayı tüm hizmetleri boyunca hesaplanan prime esas kazançlarının tespitine karar verilmiştir. Mahkemece, davacının prime esas kazançlarının, işçilik alacaklarındaki kabul doğrultusunda belirlenmiş olması hatalı değerlendirmeye dayalıdır. Zira ayni yardımlar ve görev yolluklarının, prime esas kazanç olarak değerlendirilmeyeceği işveren uygulama tebliği ile belirlenmiştir. Hizmet tespiti yönünde de verilen karar eksik araştırmaya dayalıdır....
Nitekim aynı hususlar Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 02.06.2020 tarih ve 2016/10-376 Esas, 2020/306 Karar, 09.07.2020 tarih ve 2016/21-904 Esas, 2020/554 Karar ve 16.07.2020 tarih ve 2016/10-2141 Esas, 2020/585 Karar sayılı kararları ile kabul edilmiştir. 3. Prime esas kazanç tespiti davası kamu düzeninden olduğuna göre kural olarak işçilik alacakları davasında saptanan ücret, prime esas kazanç tespiti davasında kesin delil niteliğinde kabul edilemez. Ancak bu işçi ile işveren arasında kesinleşmiş ve tahsil edildiğinde anılan ücret, fazla mesai, tatil ücret alacakları gibi alacaklarda sigorta primi kesintisi yapılarak kuruma ödeneceğinden, bir anlamda prime esas kazanç dolaylı olarak belirlenmiş olacaktır. Dolayısı ile unsur etkisi yaratarak kuvvetli(ciddi) delil niteliğinde kabul edilmesi kaçınılmazdır. İşçilik alacakları davasında tespit edilen ücretin, prime esas kazanç tutarı olarak kabulü gerekir(Y. HGK. 16.07.2020 tarih ve 2016/10-2141 Esas, 2020/585 Karar)....
İŞ MAHKEMESİ TARİHİ : 16/03/2022 NUMARASI : 2016/390 Esas - 2022/71 Karar DAVA KONUSU : Hizmet Tespiti Ve Prime Esas Kazancın Tespiti KARAR : TARAFLARIN İDDİA VE SAVUNMASININ ÖZETİ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davalı Sarıoğulları Nakliyat T3 işverenliğine ait, halk otobüsünde tek şoför olarak 01.09.2006- 31.05.2011 tarihleri arasında kesintisiz olarak çalıştığını, 2011 yılı mayıs ayı ücretinin yemek dahil 2.100- TL net olduğunu, aynı tarihteki asgari ücretin 2.7 katı üzerinden ücret aldığını, davacının işçilik alacaklarını ödenmemesi nedeniyle Gebze 3....
GEREKÇE : Dava, sigorta primine esas kazancın tespiti istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, davalı belediyede çalıştığı dönemde davacıya hizmet akdi kapsamında yargı kararıyla ödenen işçilik ödemelerinin tamamının bordrolara yansıtılmaması nedeniyle prime esas kazancının eksik bildirildiğinin tespitine ilişkindir. Davanın yasal dayanakları, sigortalı ve işverenin T3 ödeyecekleri primlerin matrahını teşkil eden sigortalı kazançlarının nelerden ibaret olduğu ve istisnalarını gösteren (mülga) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77/I. maddesi ile 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir....
GEREKÇE : Dava, sigorta primine esas kazancın tespiti istemine ilişkindir. Uyuşmazlık, davalı belediyede çalıştığı dönemde davacıya hizmet akdi kapsamında yargı kararıyla ödenen işçilik ödemelerinin tamamının bordrolara yansıtılmaması nedeniyle prime esas kazancının eksik bildirildiğinin tespitine ilişkindir. Davanın yasal dayanakları, sigortalı ve işverenin T3 ödeyecekleri primlerin matrahını teşkil eden sigortalı kazançlarının nelerden ibaret olduğu ve istisnalarını gösteren (mülga) 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 77/I. maddesi İle 5510 sayılı Kanunun 80. maddesidir....
Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK) Eldeki davada ise uyulan bozma ilamı ve oluşan usuli kazanılmış hakkın gereği gibi yerine getirilmediği anlaşılmakta olup ücret alacaklarının ödenip ödenmediği hususu üzerinde durularak, ödenmesi koşuluyla, ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazanç matrahına dâhil edilmesi; hizmet akdinin daha önceki bir tarihte sona ermiş olması karşısında ise, yapılan ödemelerin çalışmanın geçtiği son ayın prime esas kazancında gözetilmesi gerektiği hususu dikkate alınmak suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, prim ve ikramiyelerin ait olduğu aylara yayılmak suretiyle prime esas kazanca dâhil edilmeleri suretiyle, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve Kanun'a aykırı olup bozma nedenidir. VI....
Prime esas kazanç gerçek olarak düzenlendiği sürece, maaş bordrosunda belirtilen brüt kazanç tutarıdır. Ayrıntılı hizmet dökümü incelendiğinde prime esas kazanç olarak listelenen tutarın ücret bordrosunda yer alan brüt maaş ile aynı olmadığı görülebilir. Bunun nedeni, prime esas kazanç kavramının çıplak ücretin yanında ikramiye, fazla mesai, para yardımı gibi ek kalemleri de kapsıyor olmasıdır. Prime esas kazanç demek, brüt maaş demek değildir. 703 sayılı KHK ile kaldırılan ancak KHK.’un 88. Maddesi ile aynı düzenlemeyi içeren 5502 sayılı Sosyal Sigortalar Kurumu Kanunu’nun 3. Maddesi ile kurumun amacı ve 12....
