"İçtihat Metni" Mahkemesi :İş Mahkemesi Dava, hizmet ve sigorta primine esas kazanç (ücret) tutarının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir. Hükmün, davalılardan Kurum ve ...Ltd....
İşçilik alacakları davasında ücrete ilişkin tespitin, prime esas kazanç tespiti davasında dikkate alınması sorunu; Prime esas kazanç tespiti davası kamu düzeninden olduğuna göre kural olarak işçilik alacakları davasında saptanan ücret, prime esas kazanç tespiti davasında kesin delil niteliğinde kabul edilemez. Ancak bu işçi ile işveren arasında kesinleşmiş ve tahsil edildiğinde anılan ücret, fazla mesai, tatil ücret alacakları gibi alacaklarda sigorta primi kesintisi yapılarak kuruma ödeneceğinden, bir anlamda prime esas kazanç dolaylı olarak belirlenmiş olacaktır. Dolayısı ile unsur etkisi yaratarak kuvvetli (ciddi) delil niteliğinde kabul edilmesi kaçınılmazdır. İşçilik alacakları davasında tespit edilen ücretin, prime esas kazanç tutarı olarak kabulünde bir yanlışlık bulunmamaktadır(Y. HGK. 16.07.2020 tarih ve 2016/10-2141 Esas, 2020/585 Karar). 16....
, davalıya ait iş yerinde kuruma bildirilen süreler dışında 01.10.2010-31.07.2011 ve 01.04.2012-15.06.2012 tarihleri arasında asgari prime esas kazanç üzerinden hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespitine karar verilmiştir....
Öte yandan, temyiz aşamasında inceleme mercileri farklı olan bu davaların birbirinden bağımsız sonuçlandırılmalarında hukuki istikrar ve kararlara olan güven bakımından da yarar bulunmaktadır. İşçilik haklarına ilişkin olarak kesinleşen hüküm, hizmet tespiti davasında sadece kuvvetli delil olarak değerlendirilmekte, davada taraf sıfatı bulunmayan SGK yönünden bağlayıcı olmamaktadır. Eldeki davada, davacının isteminin işçilik alacağı ile birlikte sigorta primine esas kazancın belirlenmesi istemine yönelik olduğu dikkate alınarak, öncelikle derece ve kademenin tespiti ile diğer işçilik alacaklarına yönelik istemlere ilişkin davanın tefrik edilmesi ve ayrı bir esas ile yargılama yapılması gerekirken, yargılamanın birlikte sürdürülmesi ile yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir. Sigorta primine esas fark kazanç tutarlarının tespiti istemine yönelik olarak ise, davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 77. maddesidir....
Davacı, dava dilekçesinde hem hizmet tespiti hem de prime esas kazanç tespiti talebinde bulunduğundan SGK bu davada feri müdahil olarak yer alması gerekmektedir. Ayrıca mahkemece, davacının prime esas kazanç tespiti talebi yönünden "Prime esas kazanç tespiti istemi yönünden, davanın konusuz kalması sebebiyle karar verilmesine yer olmadığına, fazlaya ilişkin prime esas kazanç tespiti talepleri yönünden davanın reddine" şeklinde karar verilerek infazda tereddüte sebep olmuştur. 5510 sayılı Kanunun “prime esas kazançlar” başlıklı 80. maddesinin birinci fıkrasında, sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır. 5510 sayılı Kanunun 80/1. maddesinde de; “4 üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamındaki sigortalıların prime esas kazançları aşağıdaki şekilde belirlenir....
Bu kapsamda işin ve işyerinin kapsam ve niteliği dikkate alınarak, davacı işçinin ücretinin ve davalı Sosyal Güvenlik Kurumu’na davalı işveren/işverenler tarafından ödenen ve ödenmesi gereken primlerin miktarının belirlenebilmesi amacıyla, prime esas kazancın tespitinde, gerçek ücretin esas alınması koşuldur....
Mahkemece davanın talep gibi kabulüne karar verilmiş ise de; Mahkemece hizmet tespiti yönünden Kuruma bildirilen sürelerin dışlanması suretiyle, prime esas kazanç yönünden ise işçilik alacakları dosyasındaki bilirkişi raporu esas alınarak son aylık ücretinin 1500 TL olduğunun kabulü ile kabul kararı verilmiş ise de, verilen karar eksik araştırma ve yanılgılı değerlendirmeye dayalı olup hatalıdır. Mahkemece, eldeki davada prime esas kazanç yönünden kabul kararına dayanak kılınan işçilik alacağı dosyası Yargıtayca esastan inceleme yapılmaksızın kesinleşmekle iş bu davada esasa alınamaz. Hizmet tespiti yönünden ise, bildirim dışı sürelerle sınırlı şekilde hüküm kurulması gereği gözetilmeksizin yazılı şekilde hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirir. Mahkemece yukarıda belirtilen hususlar gözetilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir Bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir....
Prime esas kazanç tespiti yönünden yapılan incelemede ise, 506 sayılı Yasa'nın 77. maddesinin birinci fıkrasının a alt bendinde “ücretler” kavramı içine asıl ücretle birlikte, fazla çalışma ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri gibi ücretlerinde girdiği kabul olunmaktadır. Bu ücretlerin sigortalıya fiilen ödenmesi şart olmayıp, onun adına o ay için tahakkuk ettirilmiş olması prime esas kazanca dâhil edilmesi için yeterlidir. Asıl ücretin eki niteliğinde bulunan prim ve ikramiyeler, prime esas kazançlar olarak brüt tutarları üzerinden ödendikleri aylar itibariyle prime esas tutulur. Bunların tahakkuk etmiş olması prime esas tutulmaları için yeterli olmamakta “ödenmiş olması da” aranmaktadır. (m.77/I-b). İdare veya kaza mercileri tarafından verilen karar uyarınca sigortalılara yapılan ödemeler (a) ve (b) bentlerinde öngörülen ücret türlerinden ayrımsızdır....
Sonuç itibari ile prime esas kazanç kuvvetli delillerle belirlenmiştir. Sayın çoğunluğun prime esas kazanç tespiti ile ilgili yazılı delil olmadığı ve işçilik alacakları dosyasında ödeme olgusuna bağlaması resen araştırma ilkesine, 4857, 5510 ve 6098 sayılı Kanunların emredici hükümlerine aykırı olmuştur....
Davalı işveren vekili; Kuruma bildirilen prime esas kazanç miktarları ile dönem bordrolarında belirtilen prime esas kazanç miktarları ve banka hesap hareketlerinin birbiri ile uyumlu olduğu, davalı tarafça dosyaya sunulan imzalı ücret bordrolarının aksini ispata elverişli yazılı delil sunulamadığını, davacının Almanya'da teknik lise seviyesi okuldan mezun olduğunu, mühendislik diploması olmadığı için, sigorta kayıtlarına da tekniker olarak iş tanımı yapıldığını, emsal ücret araştırması sonuçları ile mahkemenin tespiti arasında da hiçbir tutarlılık olmadığını, kaldı ki davanın niteliği gereği emsal ücretlerin de belirleyici olamayacağını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir. C. Gerekçe 1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, hizmet tespiti ve sigorta primine esas kazançların tespiti istemine ilişkindir. 2....
