"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ Dava, hasılat kirası uyarlamasına ilişkindir. Davanın bu niteliğine göre inceleme görevi ... ....Hukuk Dairesinindir. Bu itibarla dosyanın gerekli inceleme yapılmak üzere ... ....Hukuk Dairesine gönderilmesine, 23.01.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Asliye Ticaret Mahkemesi SAYISI : 2020/51 E., 2020/534 K. 2797 sayılı Yargıtay Kanunu’nun (2797 sayılı Kanun) 40 ıncı ve Yargıtay İç Yönetmeliği’nin 18 inci maddeleri uyarınca yapılan ön incelemede; dava konusu uyuşmazlığın niteliği ve temyizin kapsamının, adi ortaklık ilişkisi nedeniyle hasılat kirası paylaşımından kaynaklanan alacak istemine ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Yargıtay Büyük Genel Kurulunun dairelerin iş bölümüne ilişkin 18.01.2024 tarihli ve 2024/1 sayılı kararı uyarınca dosyayı inceleme görevi Yargıtay 3. Hukuk Dairesine ait olduğundan, 2797 sayılı Kanun’un 60 ıncı maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca gerekli inceleme yapılmak üzere dosyanın ilgili daireye gönderilmesine karar vermek gerekir. KARAR Açıklanan sebeple; Dosyanın YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİNE GÖNDERİLMESİNE, 06.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi....
Borçlar Kanunu'nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirası hükümlerinin uygulanması gereken yerler hakkında anılan madde hükmü uygulanamaz. Bu nedenle, davanın açıldığı tarihte talep edilen tazminat miktarına göre davayı görmekle görevli mahkeme Sulh Mahkemesi değil, Asliye Mahkemesidir. Davanın esası incelenerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken açıklanan bu yön gözden kaçırılarak dava dilekçesinin görev yönünden reddi doğru olmadığından karar bozulmalıdır. Mahkemece, taraflar arasında kira ilişkisinin bulunduğu HUMK'nın 8. maddesi uyarınca davaya bakma görevinin Sulh Hukuk Mahkemesine ait olduğu gerekçesi ile dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiş; hükmü, davacı temyiz etmiştir. Uyuşmazlık, Borçlar Kanunu'nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kira sözleşmesinden kaynaklanmaktadır....
Orta yerde Borçlar Kanunu’nun 270 ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kira ilişkisi var diyebilmek için kiralananın hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme veya hakkın bulunması, kiralananın demirbaşları ve işletme ruhsatı ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. TTK. m.11. maddesine göre de ticari işletmeden maksat ticarethane ya da fabrika yahut ticari şekilde işletilen diğer müesseselerdir. Somut uyuşmazlıkta, 12.03.2006 günlü kira sözleşmesinde soyut iş makinası kiralandığından, kira ilişkisinin hasılat kirası ilişkisi olarak kabulü olanaksızdır. Tarafların sıfatlarına ve mahkeme önüne getirilen uyuşmazlığın niteliğine göre hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Dairemize değil Yüksek 11. Hukuk Dairesine aittir. Ne var ki; anılan Yüksek Dairece de görevsizlik kararı verildiğinden ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosyanın Yargıtay Yüksek Birinci Başkanlığına gönderilmesine, 05.05.2008 tarihinde oybirliği ile karar verildi....
Borçlar Kanununun 270. ve devamı maddelerinde düzenlenen hasılat kirasından söz edilebilmesi için hasılat getiren bir taşınır ya da taşınmaz mal, ticari işletme ya da hakkın kira ilişkisinin konusu oluşturması bunların demirbaşları ve işletme ruhsatları ile birlikte kiraya verilmesi gerekir. Varlığı bildirilen sözleşme iddiasında bir demirbaş devrinin söz konusu olmadığı, işletme ruhsatı ile kiralanmadığı ileri sürülmüştür. Bu iddia şekli kira ilişkisinin hasılat kirası olduğunu göstermez. Uyuşmazlıkta ileri sürülen iddia adi kira hükümlerine tabi olduğundan, tarafların sıfatları itibariyle hükme yöneltilen temyiz itirazlarını inceleme görevi Yüksek Yargıtay 11. Hukuk Dairesi Başkanlığı’na ait bulunmaktadır. Ne var ki; anılan Yüksek Dairede görevsizlik kararı verdiğinden, ortaya çıkan görev uyuşmazlığı giderilmek üzere dosya Yüksek Yargıtay 1. Başkanlığı’na gönderilmelidir. SONUÇ:Yukarıda açıklanan nedenlerle görev uyuşmazlığının halli için dosyanın Yargıtay Yüksek 1....
kaynaklanan uyuşmazlıklara, c) Diğer kanunlarda iş mahkemelerinin görevli olduğu belirtilen uyuşmazlıklara, ilişkin dava ve işlere bakar" hükmü getirilmiştir....
Kira sözleşmesi ve ürün (hasılat) kirası: Hasılat kirası; Borçlar Kanununun 270- 298 maddelerinde düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı, ya da, hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır. Hasılat kirasının konusunu, hasılat getiren bir taşınır veya taşınmaz, yahut bir ticari işletme veya hak oluşturabilir. (Doç. Dr. Hüseyin Altaş, Hasılat ve şirket kirası, Yetkin Yayınları 2009, sayfa:73) Hasılat kirasında kiracı, kiralanan şeyi işletmekle yükümlüdür. Borçlar Kanununda, hasılat kirasının geçerliliği herhangi bir biçim koşuluna bağlanmamış, yine, süresi ile ilgili bir düzenleme yer almamıştır....
a ait ticari takside şoför olarak çalışmalarının tespitini istemiş, davalı tarafından, kira ilişkisinin bulunduğu yönünde savunma yapılmış, mahkemece; taraflar arasındaki ilişki, hizmet akdi olarak değerlendirilerek, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. 1) Somut olayda, davacının davalıya ait ticari takside çalıştığı hususu ihtilaflı olmayıp, taraflar arasındaki ilişkinin hizmet akdi, ya da, hasılat kirası olup olmadığı hususunun çözümlenmesi gerekmektedir. Hasılat kirası; Borçlar Kanununun 270-298 maddelerinde düzenlenmiş olup, hasılat veren bir mal veya hakkın semerelerinden yararlanılmak ve işletmek üzere bir bedel karşılığında kiralayan tarafından kiracıya devredilmesinin taahhüt edilmesidir. Bir başka ifadeyle, hasılat kirasında kiralayan hasılat getiren bir malı, ya da, hakkı, kiracının bu malın semeresinden yararlanmasını da içerecek şekilde kiralamaktadır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi Mahkemece dava hasılat kirası olarak nitelendirilmiş olup, kararın temyizen incelenmesi görevi 6.Hukuk Dairesine aittir. SONUÇ: Dosyanın görevli Yargıtay Yüksek 6.Hukuk Dairesi Başkanlığına GÖNDERİLMESİNE, 10.04.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Zira şoförlerden birine gündüz birine gece çalıştırmak üzere aracın saat bazında hasılat kirası için verildiği kabul edilmelidir. Hatta tanıklar aracı çalıştırmadıkları günlerde ekonomik risk kendilerinde olduğu için başka bir şoför bulup çalıştırdıklarını her halde mal sahibine ödemeyi yapmak zorunda olduklarını beyan etmişlerdir. Yine tanıklar yakıt paralarını ve trafik cezalarını da kendilerinin karşıladığını beyan etmiştir. Tanıkların beyanlarına göre araç sahibinin aracı başkasına kiraya vereceği için davacının işine son vermesi kira ilişkisinin sonlandırılması olarak kabul edilmelidir. Tüm bu açıklamalar ışığında davacı ile davalı arasındaki ilişkinin işçi işveren ilişkisi olmayıp hasılat kirası ilişkisi kabul edilmiş ve aşağıdaki şekilde görevsizlik verilmiştir." gerekçesiyle, görevsizlik kararı verilmiştir. İSTİNAF SEBEPLERİ: Mahkemece yazılan gerekçeli karar , taraflara usulüne uygun tebliğ edilmiştir....
