Bu muvazaa türünün bünyesinde iki farklı sözleşmenin yer alması nedeniyle nisbi muvazaa niteliğindedir. Çeşitli şekillerde ortaya çıkar; gerçekte bağış olan işlemi satım sözleşmesi gibi, gerçekte bağışlamasına karşın ölünceye kadar bakma sözleşmesi gibi. Bu durumda görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. Miras bırakanın yaptığı temliki tasarruflardan zarar gören mirasçılar, tenkis davası ile birlikte kademeli olarak veya tenkis davası açtıktan sonra ayrı bir dilekçe ile muris muvazaası nedenine dayalı iptal ve tescil davası açabilirler (22.5.1987 tarih ve 4/5 sayılı İBK)....
Hukuk Dairesi'nin 2015/9437 Esas, 2018/8973 Karar sayılı ilamı) ** Bilindiği üzere, tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke mirasbırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur....
O zaman davalıdan tercihi sorulmalı ve 11.11.1994 tarihli ve 4/4 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararı uyarınca süratle dava konusu olup sabit tenkis oranına göre bölünemeyen malın tercih hakkının kullanıldığı gündeki fiyatlara göre değeri belirlenmeli ve bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımından bulunacak NAKTİN ödetilmesine karar verilmelidir. Hal böyle olunca, yukarıdaki esaslar doğrultusunda araştırma ve değerlendirme yapılması, gizli bağışa konu 1/2 pay yönünden hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, tenkis konusunda olumlu veya olumsuz hiçbir karar verilmemesi doğru değildir.‘’ gerekçesiyle bozulmuştur. 9....
bedeline hükmedilmiş olması nedeniyle her bir davacı yönünden ayrı vekalet ücretine hükmedilmesi gerektiğinden bahisle kararın vekalet ücreti yönünden düzeltilerek onanmasını istemiştir. 6.YARGITAY KARARI 6.1.Dava, tenkis isteğine ilişkindir. 6.2.Tenkis (indirim) davası, mirasbırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır....
Davacının ikinci seçeneği olan tenkis talebi yönünden yapılan incelemede; Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlararası kazandırmaların (teberru) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlararası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Bununla birlikte diğer koşulların yanında davanın süresinde açılması da zorunludur. 4721 sayılı TMK 571. maddesinde tenkis davası açma hakkı, mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak 1 yıl ve herhalde vasiyetnamelerde açılma tarihinin diğer tasarruflarda mirasın açılması tarihi üzerinden 10 yıl geçmekle düşeceği öngörülmüştür. Tenkis davasının konusu murisin saklı payı zedeleyen bir veya birden fazla kazandırmalarıdır....
Temyiz Nedenleri Davalılar vekili, mirasbırakanın temlik dışı taşınmazlarının da bulunduğunu, mahkemece temlik dışı taşınmazların dikkate alınmadığını, temliklerde bağış amacının, muvazaanın bulunmadığını, mahkeme kararının eksik ve hatalı olduğunu ileri sürerek hükmün bozulmasını istemiştir. 6. Gerekçe 6.1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Uyuşmazlık, muris muvazaası hukuki nedenine dayalı tapu iptali ve tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir. 6.2. İlgili Hukuk Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere, görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun 706., Türk Borçlar Kanunu'nun 237....
a bağış suretiyle devrettiğini, anılan devrin mirasçılardan mal kaçırma amaçlı olduğunu ileri sürerek davalı adına olan kayıtların iptali ile miras payları oranında mirasçılar adına tesciline karar verilmesini istemişler, aşamada taleplerini iptal tescil olmadığı takdirde tenkis olarak ıslah etmişlerdir. Davalılar, dava konusu taşınmazlarda hakları bulunan dava dışı halalarından davalı ...'ın harici satışla pay satın aldığını ve mirasbırakanı ...'ın bu nedenle kendisine taşınmazları devrettiğini, ayrıca mirasbırakanın malvarlığını çocukları arasında paylaştırdığını belirterek davanın reddini savunmuşlardır....
Dava; tenkis talebine ilişkindir. İlk derece mahkemesince yapılan yargılama neticesinde davanın kabulüne karar verilmiş, davalı vekili tarafından istinaf kanun yoluna başvurulmuştur. Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul;miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik ) dışı terekenin tümü ile bilinmesiyle mümkündür. Tereke miras bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur....
Mirasbırakanın, davalılar ..., ... ve ...’ye 14.06.1967 tarihinde bağış suretiyle (490/1280) pay temliki işleminde, 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri yoktur. Ancak, davacı tenkis isteminde de bulunmuştur. Hemen belirtmek gerekir ki; miras bırakan ...'nın ölüm tarihi olan 21.08.1967 tarihinde yürürlükte bulunan 743 Sayılı Türk Kanunu Medenisi'nin tenkisle ilgili hükümlerinin davada dikkate alınacağı kuşkusuzdur. 743 sayılı yasanın 513. maddesi ile “Tenkis davasının mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten itibaren bir sene içinde açılabileceği, diğer tasarruflarda mirasın açılma tarihinden itibaren beş yıl geçmesiyle düşeceği " hükme bağlanmıştır. Davalılar, ..., ... ve ... süresinde zamanaşımı definde bulunmuşlardır....
Anılan tereddütler giderildikten sonra yapılacak iş; sabit tenkis oranının bulunması, davalıya kazandırılan malvarlığın karar tarihindeki ya da karar tarihine en yakın tarihteki değerinin bilirkişi raporu ile tespiti, tespit edilecek bedele sabit tenkis oranının uygulanması ve belirlenen değere hükmedilmesinden ibarettir. ( davalının para ödemekten yana tercihini kullanması nedeniyle ) 2- Tenkis davaları, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davalarında dava dilekçesinde gösterilen değer harca esas olup tahminidir. Saklı payının ihlal edildiğini ileri süren mirasçının ne miktarda payına tecavüz edildiği yapılacak inceleme ile ortaya çıkacaktır. Somut olayda, dava açılırken davacı tarafından harca esas bir değer ( 7.000,00 TL ) bildirilmiştir....
