Kanunu'nu 565/4 maddesinde belirtildiği üzere mirasçıların saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yaptığı açık olan kazandırmalardan olduğu saptandığına göre, tenkis hükümlerinin uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmamaktadır....
Tenkis (indirim) davası, ... bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; ...bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu ... ile kazandırma (temlik ) dışı ...nin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. ... ...bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar ...nin aktifini oluşturur. ...bırakanın borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 743 sayılı Kanun uygulanacaksa bir aylık 4721 sayılı Kanun uygulanacaksa üç aylık nafakası, ...nin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler de pasifidir....
, mirasbırakandan davalılara devredilen taşınmazların tapu kayıtlarının saklı payı oranında iptali ile adına tescile, 3. kişilere devredilen taşınmazlar için saklı payı oranında bedele, olmadığı takdirde tenkise karar verilmesini talep etmiştir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS KANUN YOLU : TEMYİZ Taraflar arasında görülmekte olan tenkis davası sonucunda verilen hükmün Yargıtayca incelenmesi istenilmekle; temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldı, inceleme raporu ve dosyadaki belgeler okundu, GEREĞİ GÖRÜŞÜLDÜ : Yargıtay bozma ilamında özetle; "Lehine kazandırma yapılan davalı eşin saklı pay sahibi mirasçı olması nedeniyle tenkise tabi kazandırma miktarının belirlenmesinde bu hususun dikkate alınması gerektiği gibi, kabule göre de belirtilen husus gözardı edilerek hatalı olarak bulunan sabit tenkis oranı esas alınmak, ancak çekişmeli taşınmazın sabit tenkis oranında bölünemeyeceği belirtilmesine karşın, davalının taşınmazın aynını tercih ettiği belirtilmek suretiyle, davacılar yararına sabit tenkis oranında pay verilmesinin de isabetsiz olduğuna" değinilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : TENKİS Taraflar arasında görülen tenkis davası sonunda, yerel mahkemece davanın reddine ilişkin olarak verilen karar davacı vekili tarafından yasal süre içerisinde temyiz edilmiş olmakla dosya incelendi, Tetkik Hakimi ...'nin raporu okundu, açıklamaları dinlendi, gereği görüşülüp düşünüldü; -KARAR- Dava, tasarrufun iptali olmazsa tenkis isteğine ilişkindir. Davacı, mirasbırakan babası....'in maliki olduğu 15 adet araç ile 1 parça taşınmazını ölümünden kısa bir süre önce muvazaalı olarak 3. kişilere devrettiğini ve elde edilen paranın tamamının davalıya verildiğini ileri sürerek saklı payı oranında tasarrufların iptaline, olmadığı takdirde tenkisine karar verilmesini istemiştir. Davalı, iddiaların doğru olmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur....
Bu açıklamaların ışığında somut olaya baktığımızda; davacı vasiyetnamenin iptali olmazsa tenkis, mirasçı T5 murisin taşınmaz satımından elde etmiş olduğu bedelin verildiği iddiasına dayalı, TMK'nın 669. Maddesi gereğince mirasta denkleştirme ile verilen bedelin terekeye iadesi bu kabul edilmezse bunun gizli bağış olması nedeniyle tenkisi istemi ile dava açmış, ehliyetsizlik nedeniyle vasiyetnamenin iptali ileri sürülmesi nedeniyle mahkemece murise ait tüm hastane kayıtları ve kullandığı ilaçlara ilişkin belgeler toplanarak Adli Tıp Kurumu 4....
Önemlerinden dolayı bu ilkeler, söz konusu yasa ile öteki yasaların çeşitli hükümlerinde de yer almışlardır. 2.Yerleşmiş Yargıtay içtihatlarında ve 01.04.1974 tarihli, 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de Türk Medeni Kanunu'nun (TMK) 706., Türk Borçlar Kanunu'nun (TBK) 237. (Borçlar Kanunu'nun (BK) 213.) ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa nedeni ile geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. 3. Değerlendirme 1....
Mahkemece, taraf teşkilinin sağlanmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin olarak verilen karar Dairece; “…yerleşmiş Yargıtay İçtihatlarında ve 1.4.1974 tarihli, 1/2 Sayılı İçtihadı Birleştirme Kararında açıklandığı üzere, görünürdeki sözleşme tarafların gerçek iradelerine uymadığından, gizli bağış sözleşmesi de 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 706., 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 237. ve Tapu Kanunu'nun 26. maddelerinde öngörülen şekil koşullarından yoksun bulunduğundan, saklı pay sahibi olsun veya olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar dava açarak resmi sözleşmenin muvazaa sebebiyle geçersizliğinin tespitini ve buna dayanılarak oluşturulan tapu kaydının iptalini isteyebilirler. Öte yandan, davanın kural olarak son kayıt maliki aleyhine açılması gerekli ve yeterli olup, varsa ara malik ya da maliklerin (mirasçı sıfatı taşısın ya da taşımasın) davada yer alması zorunluluğu bulunmamaktadır....
Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu-iptal tescil, olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir. 3.2. İlgili Hukuk 3.2.1 Hemen belirtilmelidir ki, 01.04.1974 tarihli ve 1/2 sayılı İBK'da değinildiği üzere, bir kimsenin; mirasçısını miras hakkından yoksun etmek amacıyla, gerçekte bağışlamak istediği tapu sicilinde kayıtlı taşınmaz malı hakkında tapu sicil memuru önünde iradesini satış doğrultusunda açıklamış olduğunun gerçekleşmiş bulunması halinde, saklı pay sahibi olsun ya da olmasın miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılarının, görünürdeki satış sözleşmesinin Türk Borçlar Kanunu'nun 19. (BK 18.) maddesine dayanarak muvazaalı olduğunu ve gizli bağış sözleşmesinin de şekil koşulundan yoksun bulunduğunu ileri sürerek, dava açabilecekleri kabul edilmektedir. Kural olarak Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararları konuları ile sınırlı, gerekçeleri ile aydınlatıcı ve sonuçları ile bağlayıcıdır....
Bilindiği üzere tapuda bağış olarak gösterilerek devrolunun taşınmazların 1.4.1997 Tarih ve 1/2 sayılı İBK kapsamı dışında kalacağı ve muris muvazaası davasına konu olamayacağı Yargıtay'ın yerleşmiş içtihatları ile belirlenmiştir. Muris tarafından noterlikte düzenlenen bir vasiyetnamenin mevcut olduğu dosya kapsamı ile sabittir. Davalı taraf murisin evlilik nedeniyle davalı olan 2 eşi Şükriye'ye taşınmazının bir kısmını hibe ettiğini, diğer davalı oğlu ve gelinine ise davacılara karşı murisi korumaları, yanında olmaları sebebiyle taşınmazın bir kısmını hibe ettiğini beyan etmiştir. Tenkis, miras bırakanın yaptığı saklı payı ihlal eden kazandırmalardır, tenkis davası yalnızca saklı payla sınırlı olarak açılabilir. Tenkis davası, davalının mirasçı olup olmamasına bakılmaksızın lehine tenkise tabi kazandırma yapılan kişilere karşı açılır. TMK'nun 565. Maddesinde miras bırakanın hangi sağlar arası kazandırmaları hakkında tenkis istenebileceği açıklanmıştır....
