Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; miras bırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke miras bırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu mal varlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur. Mirasbırakanın borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 743 sayılı Kanun uygulanacaksa bir aylık 4721 sayılı Kanun uygulanacaksa üç aylık nafakası, terekenin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler de pasifidir....
Öte yandan, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 571. maddesi uyarınca tenkis davası mirasçıların saklı paylarının zedelendiğini öğrendikleri tarihten başlayarak bir yıl ve her halükarda sağlararası tasarruflarda mirasın açılma tarihinden itibaren on yıllık azami süre içerisinde açılabilecek olup bu süre hak düşürücü süre olarak düzenlenmiştir. Bir yıllık sürenin işlemeye başlayabilmesi için saklı pay sahibi mirasçının önce murisin ölümünü, kendisinin mirasçı olduğunu, saklı paya tecavüz eden tasarrufu ve bunun mahfuz hisseye tecavüz ettiğini öğrenmesi gerekir. On yıllık süre ise azami süre olup her halükarda sağlar arası tasarruflarda ölüm tarihinden itibaren on yıllık hak düşürücü süre içinde açılması gerekir....
Gizli bağış ile taşınmazın parasının ödendiği iddiası menkul bağışı olmakla şartları varsa murisin bu sağlar arası tasarrufunun saklı pay oranında tenkisi talep edilebilir. Tenkis davasının konusu murisin saklı payı zedeleyen bir veya birden fazla kazandırmalarıdır. Bir kimsenin karşılık almaksızın bir başkası yararına malvarlığı hak ve alacaklarından temin ettiği hukuki işlemlere kazandırma, bağış denir. Muris bu kazandırmaları ölüme bağlı tasarruf ile ya da sağlararası işlemlerle yapabilir. Tenkis davası mirasbırakanın malvarlığında tasarruf edilebilir kısmı aşkın kazandırmalarının tasarruf edilebilir orana indirilmesini temin eden önceye etkili yenilik doğurucu bir dava türüdür. Tenkis talebi, saklı payı zedeleyen ölüme bağlı tasarrufların tümü ile kanunda sayılan bazı şartlar gerçekleştiğinde sağlararası tasarruflar hakkında ileri sürülebilir. Ölüme bağlı tasarrufların tenkise tabi tutulmaları için tek şart, saklı payı zedelemeleridir....
İddianın ileri sürülüş biçimine göre, miras bırakanın kendi üzerinde kayıtlı olan taşınmazlarını kayden intikal ettirmeyip 3. kişiye parasını ödemek suretiyle sicil kayıtlarının davalılardan Fatma üzerine intikal ettirdiği ileri sürüldüğüne göre; somut olayda, 1.4.1974 tarih 1/2 sayılı İçtihadı Birleştirme Kararının uygulama yeri bulunmayacağı, ancak ileri sürülen iddiaya göre olayın gizli bağış (elden bağış) niteliğinde olduğu, iddianın kanıtlanması halinde tenkis hükümlerine tabi olacağı, buna göre de açılan davanın TMK 560 ile 571. maddeleri arasında öngörülen tenkis davası olacağının tartışmasız olduğu, öte yandan; tenkis davalarının da çözüm yerinin genel mahkemeler olduğunda kuşku bulunmadığı, esasen, 4787 sayılı Yasanın 4. maddesinde Aile Mahkemesinin hangi davalara bakacağı belirtilmiş olup, 4721 sayılı TMK'nin 2. kitabının 3. kısmı hariç (118-395) Aile Hukukundan kaynaklanan davaların çözüm yerinin Aile Mahkemesi olacağı, öyle ise, mahkemece görevsizlik kararı verilmiş olmasının...
Dosya incelenerek gereği görüşülüp düşünüldü: -KARAR- Dava, muris muvaazası nedeniyle tapu iptali ve pay oranında tescil, mümkün olmadığı takdirde tenkis isteğine ilişkindir. Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir. Davacı; çekişme konusu 10 ada 929 parsel sayılı taşınmazı miras bırakan babası ... aldığı halde, mirastan mal kaçırmak amacıyla davalı oğlu üzerine kaydettirdiğini, miras bırakanın taşınmaz üzerine ev ve dükkan inşa ettiğini, kendisini muris ölene kadar da taşınmazın murise ait olduğunu düşündüğünü, hatta onun yaptığı yerin üzerine daire yaptırıp bir sürede içinde oturduğunu ileri sürerek tapunun iptali ile miras payları oranında mirasçılar adına tesciline, mümkün olmadığı takdirde tenkisine karar verilmesi istekli eldeki davayı açmıştır....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ Taraflar arasında görülen davada; Davacı, mirasbırakan ...’ın 298 ada 4 parsel sayılı taşınmazdaki paylarının 1/2’sini davalı torunu ...’e, kalan ½ payını da davalı diğer torunu ...’a bağış suretiyle devrettiğini, temliklerin mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek tapu kaydının iptali ile miras payı oranında adına tesciline, olmadığı takdirde tenkisine karar verilmesini istemiş, aşamada isteğinin tenkis olduğunu bildirmiştir. Davalılar, mirasbırakanın amacının mal kaçırmak olmadığını, mirasbırakanın başkaca mal varlığı da olup davacının saklı payının ihlal edilmediğini belirterek davanın reddini savunmuşlardır. Mahkemece, temlikin saklı pay kurallarını etkisiz kılmak amacıyla yapıldığı gerekçesiyle , tapu iptali ve tescil isteğinin reddine, tenkis isteğinin kabulüne karar verilmiştir....
Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik ) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke mirasbırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur. Mirasbırakanın borçları, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin 743 sayılı Kanun uygulanacaksa bir aylık 4721 sayılı Kanun uygulanacaksa üç aylık nafakası, terekenin defterinin tutulması, mühürlenmesi, cenaze masrafları gibi giderler de pasifidir....
Davacılar vekilinin diğer temyiz itirazlarına gelince; Bilindiği üzere; Tenkis (indirim) davası, miras bırakanın saklı payları zedeleyen ölüme bağlı veya sağlar arası kazandırmaların (bağış) yasal sınıra çekilmesini amaçlayan, öncesine etkili, yenilik doğurucu (inşai) davalardandır. Tenkis davasının dinlenebilmesi için öncelikli koşul; mirasbırakanın ölüme bağlı veya sağlar arası bir kazandırma işlemi ile saklı pay sahiplerinin haklarını zedelemiş olmasıdır. Saklı payların zedelendiğinden söz edilmesi ise kazandırma konusu tereke ile kazandırma (temlik) dışı terekenin tümüyle bilinmesiyle mümkündür. Tereke mirasbırakanın ölüm tarihinde bırakmış olduğu malvarlığı kıymetleri ile iadeye ve tenkise tabi olarak yaptığı kazandırmalardır. Bunlar terekenin aktifini oluşturur....
Davacılar,mirasbırakan Münir paydaşı olduğu 25328 ada 5 parseldeki payını intifa hakkını üzerinde bırakarak çıplak mülkiyetini davalıya bağışladığını,kat irtifakı ile 1,2 ve 6 nolu bağımsız bölümlerin davalıya özgülendiğini,sözleşmenin ekinde doktor raporunun bulunmadığını ve saklı paylarının zedelendiğini, ileri sürerek aktin iptali olmazsa tenkise; yargılama sırasında ise hasren tenkise yönelik karar verilmesini istemişlerdir. Davalı,bağış işleminin iptali isteğinin dinlenemeyeceğini, bağışlamanın saklı payı zedeleme kastıyla yapılmadığını belirtip davanın reddini savunmuştur. Mahkemece,murisin yaptığı bağış işleminin iptali isteminin reddine; tenkis isteğinin ise bilirkişi raporuna atfen kabulüne karar verilmiştir....
ASLİYE HUKUK MAHKEMESİ TARİHİ : 19/09/2013 NUMARASI : 2011/416-2013/944 Taraflar arasında görülen davada; Davacı, mirasbırakanın bedelini ödeyerek üçüncü kişilerden satın aldığı 350 ada 18,19 ve 20 parsel sayılı taşınmazları davalı adına tescil ettirdiğini, yapılan işlemlerin mirasçıdan mal kaçırma amaçlı ve muvazaalı olduğunu ileri sürerek miras payı oranında tapu iptal ve tescil ya da tenkise karar verilmesini istemiştir. Davalı, birikimleri ile taşınmazları satın aldığını, iddiaların yerinde olmadığını belirtip davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, gizli bağış iddiasının sabit olduğu gerekçesi ile tenkis isteğinin kabulüne karar verilmiştir. Karar, davacı vekilince süresinde temyiz edilmiş olmakla Tetkik Hakimi raporu okundu. Düşüncesi alındı. Dosya incelendi. Gereği görüşülüp, düşünüldü. -KARAR- Dava, muris muvazaası hukuksal nedenine dayalı tapu iptal ve tescil ya da tenkis isteğine ilişkindir....
