Maddesi "irtifak hakkının yol, meydan gibi tescile tabi olmayan taşınmazlar üzerinden geçmesi durumunda, irtifak hakkı kapsamında kalan kısımlar, yeni ada ve parsel numarası verilerek, tescil dışı alanın hüküm ve tasarrufu altındaki idare adına ve mevcut vasfı ile tescil edilmek suretiyle irtifak hakkının tescili sağlanır....
Somut olayımıza gelince; Dosya arasında mevcut tapu kayıtlarına göre Denizli ili, Pamukkale ilçesi, Tekkeköy Mahallesi 8246 ada 5 parsel sayılı taşınmaz tarla niteliği ve 5.880,77 m2 yüzölçümü ile 1/2 payla davacılar adına tapuda kayıtlı olup taşınmazın genel yollara bağlantısı bulunmadığından mutlak geçit ihtiyacı içerisinde olduğu, mahallinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda alınan bilirkişi raporlarına göre 4 adet alternatif geçit güzergahının tespit edildiği, mahkemece bunlardan 4 nolu alternatif geçit güzergahı üzerinden davacılara ait 8246 ada 5 parsel sayılı taşınmaz lehine geçit hakkı tesis edildiği anlaşılmaktadır. Zorunlu geçit hakkının hukuki niteliği gereği leh ve aleyhine geçit tesisi istenen taşınmazların tapu siciline kayıtlı olmaları gerekir....
Hükmü, davalılar ve davaya dahil edilen orman idaresi temyiz etmiştir. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Somut olaya gelince; Davacının maliki olduğu 340 parselin mutlak geçit ihtiyacında olduğu açıktır. İddiaya göre davacı aynı zamanda 333, 335, 336, 3337 ve 3338 parsellerde de müşterek maliktir. Mahkemece anılan parsellerde davacının müşterek payı olduğundan söz edilerek bu parseller üzerinden 340 parsel lehine akdi irtifak kurulmadan geçit tesis edilmiş böylelikle geçitte kesintisiz bağlantı ilkesi ihlal edilmiştir. 340 parsel yararına mahkemenin kabul ettiği şekilde geçit tesisine olanak yoktur. Diğer taraftan, dosyada yer alan bilgilerden 331 parselin halen tapuya tescil edilmediği anlaşılmaktadır....
Ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi geçit davalarının nedenidir. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “geçit yetersizliği” denilmektedir. Somut olayda, keşif sonucu fen bilirkişilerinin düzenlediği 13.08.2009 tarihli krokili raporda geçit seçenekleri gösterilmiştir....
Dosyaya sunulan bilirkişi raporlarına göre Kocaeli İli, Kandıra İlçesi, Özbey Köyünde kain 164 ada - 119 parsel sayılı taşınmazda "A" harfi ve sarı renk ile gösterilen geçit alternatifinin geçit hakkı kurulabilecek en uygun alternatif olarak belirlenmiş olması davacıya ait Kocaeli İli, Kandıra İlçesi, Özbey Köyünde kain 164 ada - 118 parsel sayılı taşınmaz lehine kurulabilecek geçit hakkı güzergahının; güzergah uzunluğu, eğim durumu, zeminde ağaç bulunup, bulunmaması, ekli krokide "A" harfi ve "B" harfi ile gösterilen alanlar arasındaki metrekare ve bedel farkı, yüzölçümleri dikkate alındığında taşınmazın sınırından geçen ve yola kesintisiz bağlantı sağlayan geçit hakkı kurulabilecek bu güzergahlardan taşınmazın sınırından geçen ve yola kesintisiz bağlantı sağlayan davalı T2 ait 164 ada - 19 parsel aleyhine, fen bilirkişisi Mehmet DEDE'nin 20/08/2021 tarihli bilirkişi raporuna ekli krokide A harfi sarı renk ile gösterilen 107,26 m²lik kısımdan geçit hakkı tesisine ve toplam 21.409,36...
Zorunlu geçit iki tarafın menfaati gözetilerek belirlenir.” şeklinde hüküm altına alınmıştır. Bu tür davalar ülkemizde arazi düzenlenmesinin sağlıklı bir yapıya kavuşmamış olması ve her taşınmazın yol ihtiyacına cevap verilmemesi nedeniyle zorunlu olarak açılmaktadır. Geçit hakkı verilmesiyle genel yola bağlantısı olmayan veya yolu bulunsa bile bu yol ile ihtiyacı karşılanamayan taşınmazın genel yolla kesintisiz bağlantısı sağlanır. Uygulama ve doktrinde genellikle bunlardan ilkine “mutlak geçit ihtiyacı” veya “ geçit yoksunluğu”, ikincisine de “nispi geçit ihtiyacı” ya da “ geçit yetersizliği” denilmektedir. Geçit hakkı verilmesine ilişkin davalarda, bu hak taşınmaz leh ve aleyhine kurulacağından leh ve aleyhine geçit istenen taşınmaz maliklerinin tamamının davada yer alması zorunludur. Ancak, yararına geçit istenen taşınmaz paylı mülkiyete konu ise; dava paydaşlardan biri veya birkaçı tarafından açılabilir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Davacılar vekili tarafından, davalılar aleyhine 17.05.2004 gününde verilen dilekçe ile geçit hakkı kurulması istenmesi üzerine yapılan duruşma sonunda; davanın kabulüne dair verilen 06.06.2008 günlü hükmün Yargıtayca incelenmesi davalılar ... ve ..., davalı şirket vekili ve davalı ... vekili tarafından istenilmekle süresinde olduğu anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra dosya ve içerisindeki bütün kağıtlar incelenerek gereği düşünüldü: _K A R A R_ Dava, Türk Medeni Kanununun 747. maddesine dayalı geçit hakkı kurulması istemiyle açılmıştır. Mahkemece dava kabul edilmiş, bilirkişinin 13.12.2007 günlü raporu ekindeki krokide siyah renkle işaretlenen 405 ve 406 sayılı parseller üzerinde davacının 421 parseli lehine geçit tesis edilmiştir....
Geçit hakları kişiler lehine değil taşınmazlar lehine kurulacağından, lehine geçit hakkı istenilen 88, 94, 95, 96 ve 97 parsel sayılı taşınmazlardan yola ulaşımın sağlanması için 88 parsel sayılı taşınmazdan başlanarak akdi irtifak kurulması gerekirken bu hususun gözardı edilmesi, Kurulan geçit hakkının Türk Medeni Kanununun 748/3 ve 1012. maddesi ile yeni Tapu Sicil Tüzüğünün "İrtifak hakları ve taşınmaz yükünün tescili" başlıklı 30. maddesi gereğince kütük sayfasında ayrılan özel sütununa tesciline karar verilmesi gerekirken tapuya tesciline karar verilmesi, Geçit hakkı kurulmasına ilişkin davalarda davanın niteliği gereği yargılama giderleri davacı üzerinde bırakılması gerekirken davalılardan tahsiline karar verilmesi de doğru değildir. Hükmün bu nedenlerle bozulması gerekmiştir....
Yapılan bu uygulama degerlendirme keşif tutanağında, teknik bilirkişice düzenlenecek krokide belirtilir ve kontrol olanağı sağlanır. Zorunlu geçit hakkı, mülkiyet hakkının kanundan doğan dolaylı bir sınırlaması olduğundan bu tür sınırlamalar, ancak mülkiyet hakkına konu taşınmazlar için söz konusu olabilir. Taşınmaz mallarda mülkiyet hakkı, kural olarak o taşınmazın tapu siciline tescil edilmesi ile doğar. Tapu Siciline kayıtlı olmayan bir taşınmaz üzerinde mülkiyet hakkının varlığından söz edilemez. Mülkiyet hakkının kanundan doğan dolaylı sınırlamaları, bir yasa hükmü gereği kendiliğinden doğmayıp ancak belli koşuların varlığı halinde hak sahibine bir talep hakkı tanıdığından bu kısıtlamaların doğması için tapu siciline tescil edilmeleri gerekir. Ayrıca zorunlu geçit hakkı, taşınmaza bağlı bir irtifak hakkı olduğundan Medeni Kanunun 780. maddesi uyarınca da bu hakkın doğumu için tescil şarttır....
Mahkemece davanın kabulü ile 7 parsel sayılı taşınmaz lehine 4 parsel sayılı taşınmaz aleyhine geçit hakkı kurulmasına, kurulan geçit hakkının tapu siciline kaydedilmesine ve geçit hakkının tescil tarihinden itibaren beş yıllık süre dolduğunda tapu kütüğünden re'sen terkin edilmesine karar verilmiştir. Hükmü, davacı vekili ve davalılar ... ve ... vekili temyiz etmiştir. Somut olayda; yargılama sonucunda kurulan geçit hakkının 5 yıllık süre dolduğunda re'sen terkin edileceğine ilişkin bir yasa hükmü mevcut olmayıp mahkemece, tesis edilen geçit hakkının TMK'nın 747. maddesi hükmüne aykırı beş yıllık süre sonunda terkinine karar verilmesi doğru değildir....
