İnş.Tur.Tic.A.Ş. vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmal edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: K A R A R Dava, ve karşılık dava eser sözleşmesinden kaynaklanan alacak istemine ilişkin olup, mahkemece asıl davanın reddine, karşılık davanın ise kabulüne karar verilmiş, kararı davacı ve karşı davalı iş sahibi temyiz etmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı ve karşı davalı iş sahibinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir. 2-İş sahibi tarafından açılan asıl davada eksik ve ayıplı işler bedeli ile cezai şart, yüklenici tarafından açılan karşılık davada ise bakiye iş bedeli talep edilmiştir....
Bu durumda mahkemece 1. ve 2. bilirkişilerden dosyadaki mevcut delil, tutanak, belge, tespit tutanağı, fotoğraflar ve keşif mahallinde edinilen izlenimlere göre davacı yüklenicinin 15.05.2014 tarihli sözleşmeye göre gerçekleştirdiği imalâtın eksik ve kusurları dikkate alınarak ve düşülmek suretiyle işin tamamına göre fiziki oranı ve bu oranın 31.500,00 TL götürü bedele uygulanmak suretiyle sözleşme kapsamında hak ettiği iş bedeli alınacak ek raporlarla gerekçeli, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli olarak hesaplattırılıp, bulunacak miktara davacı yüklenicinin gerçekleştirdiği kabul edilen sözleşme dışı iş bedeli 1.000,00 TL eklendikten sonra ihtilâfsız ödeme tutarı 12.000,00 TL düşülerek sonucuna uygun karar verilmesi gerekir. Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik inceleme ve yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm tesisi doğru olmamış, kararın bozulması uygun görülmüştür....
Oysa yapılması gereken iş, davacının, davalı tarafından sunulan belge konusunda HMK 169. maddesince isticvap etmek, bu belgeye göre anlaşmaya varıldığı anlaşılırsa sözleşme kapsamında gerçekleşen imalât mahallinde uzman bilirkişiye inceleme yaptırılmak suretiyle hesaplatılmak, sözleşme dışında kalan imalât var ise bunların da yapıldığı tarihteki piyasa fiyatlarına göre bedeli saptandıktan sonra yüklenici alacağına ilave etmek, böylece bulunacak yüklenici alacağından iş sahibinin kanıtlayabildiği ödemeleri mahsup etmek, sözleşme bedelinin tümüyle ödendiği anlaşılırsa eksik iş bedelinin tespit tarihine göre hesaplatılarak hüküm altına almak, iş bedelinin tamamı ödenmemişse iş sahibinin eksik iş bedeli alacağından ödenmeyen miktarı mahsup ederek sonucuna göre hüküm kurmaktan ibarettir. Bu hususlar üzerinde durulmadan eksik incelemeyle hükme varılması usul ve yasaya aykırı olmuş, kararın bozulması gerekmiştir....
SONUÇ:Yukarıda 1. bentte açıklanan nedenlerle davalı-karşı davacı yüklenicinin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kabulü ile, kararın hüküm fıkrası 1 numaralı bendinin karardan tamamen çıkarılmasına, yerine “Davanın kısmen kabulü ile 19.023.000.000 TL. (19.023,00 YTL) eksik imalât bedelinin ve 17.603.443.152 TL. (17.603,44 YTL) kira alacağının davalı yükleniciden alınarak davacı arsa sahiplerine verilmesine, kira alacağının tamamı ile eksik iş bedelinin 12.873,00 YTL.lık bölümüne dava tarihinden itibaren, ıslahla arttırılan eksik imalât bedeli olan 6.150,00 YTL.ye ise ıslah tarihi olan 30.11.2005 tarihinden itibaren yasal faiz yürütülmesine” cümlesinin yazılmasına, kararın değiştirilmiş bu şekliyle Düzeltilerek ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 1.495,90 YTL temyiz ilam harcının temyiz eden davalı-k.davacı ...’den alınmasına, 02.07.2007 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Dosya kapsamı ve alınan bilirkişi raporundan davalı yükleninin üstlendiği işi tamamlamadığı, bir takım eksik ve kusurlar bulunduğu anlaşılmaktadır. 6098 sayılı TBK'nın 480. maddesi hükmünce bedelin götürü olarak kararlaştırıldığı hallerde yüklenici eseri o bedelle meydana getirmekte yükümlü olup, eser öngörülenden fazla emek ve masrafı gerektirmiş olsa bile bedelinin arttırılmasını, maddenin devamında öngörülen uyarlama koşullarının bulunmaması hali dışında isteyemeyecektir. Buna göre götürü bedelli eser sözleşmesinde iş sahibinin fazla ödemesi olup olmadığı ya da yüklenicinin hakettiği iş bedeli ile ödenmemiş alacağının tespiti için gerçekleştirilen imalâtın eksik ve kusurlar dikkate alınıp düşülmek suretiyle işin tamamına göre fiziki oranının tespit ve bu oranın götürü bedele uygulandıktan sonra hakedilen imalat bedeli belirlenerek kanıtlanan ödemelerle karşılaştırılmak suretiyle saptanması gerekir....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Hakimliği Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, eser sözleşmesine dayalı eksik iş bedeli ile cezai şartın tahsili istemine ilişkindir....
Eser sözleşmelerinde yüklenici üstlendiği edimini sözleşme ve ekleri varsa projesi ve ruhsatı ile fen ve tekniğine ve iş sahibinin ondan beklediği amaca uygun olarak tamamlayıp teslim etmek zorundadır. Davalı-k.davacı iş sahibi aşamalarındaki savunmalarında işin eksik ve kusurlu yapıldığını savunmuş ve bu konuda ... 7. Sulh Hukuk Mahkemesi’nin 2009/160 D.İş sayılı dosyasında delil tespiti yaptırmıştır. Dinlenilen davalı tanıkları aksaklıkları davacı-k.davalı yüklenici yetkililerine ihbar ettiklerini beyan etmişlerdir. Eser sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklarda eksik iş bedeli ihtirâzi kayıt ve ihbara gerek olmaksızın zamanaşımı süresi içinde istenebilir. Ayıplı imalâtla ilgili olarak da süresinde ayıp ihbarı yapılmış olması koşuluyla ayıbın niteliğine göre eserin reddi ve ödenen bedelin iadesi, bedelden tenzil ya da onarım bedeli ile ayıp nedeniyle uğranılan zararların giderilmesi talep edilebilir (BK madde 360)....
İş sayılı dosyası tespit raporunu hazırlayan bilirkişiler dışındaki başka inşaat mühendisi ve mimar bilirkişi ile keşif yapılarak; Bursa ... Asliye Ticaret Mahkemesinin ... D. İş sayılı dosyası tespit raporunda tespit edilen eksik işlerin metrajının çıkartılmasının, metrajı çıkartılan eksik işlerin ihtarname tarihi olan 11.06.2018 tarihindeki bakanlık birim fiyatlarına göre değerinin tespitinin, her bir birim değerin eksik işlerin karşısında gösterilmesinin ve toplam eksik iş miktarının tespitinin istenilmesine karar verilmiştir. Bursa... Asliye Ticaret Mahkemesince hazırlanan 17.05.2021 tarihli talimat bilirkişi raporunda yapılan işlerin bakanlık birim fiyatları olmadığı, bakanlık birim fiyatları olmadığı için 11.06.2018 tarihindeki rayiç değerine göre tespitinin yapıldığı, eksik imalatlar bedelinin KDV dahil 126.630,00 TL olduğu tespit edilmiştir....
O halde mahkemece yapılması gereken iş; davacı-birleşen dosyalar davalısı yüklenici tarafından gerçekleştirilen imalâtın eksik ve ayıplar da dikkate alınarak tüm işe oranının tespit edip, bulunacak bu oranın KDV dahil 420.080,00 TL iş bedeline uygulayıp davacı yüklenicinin hakettiği iş bedelini bulmak ve bundan davalı-birleşen dosyalar davalısı iş sahibi kooperatif tarafından fiilen yapılan ödemeler mahsup edilerek asıl davada yüklenicinin hakettiği iş bedelini .... belirleyip taleple bağlı kalarak KDV ilave edilmeden (KDV hariç demeden) hüküm altına almak, yüklenicinin hakettiği iş bedeli fiilen yapılan ödemeden daha fazla ise birleşen 2013/1 Esas sayılı dosyada menfi tespite konu olan senetler yönünden davalı iş sahibinin açmış olduğu davayı buna göre sonuçlandırmak, davacı yüklenicinin hakettiği iş bedeli yoksa her iki takip bakımından davayı kabul etmek, yine birleşen her iki davada talep edilen diğer istek kalemleri ile ilgili olarak olumlu ya da olumsuz hüküm kurmak ve davalı...
Batı Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2013/19 D.İş sayılı dosyasında alınan 02.04.2013 tarihli bilirkişi raporunda özetle; taraflar arasında akdedilen eksik işlerin tamamlanması sözleşmesi kapsamında eksik kusurlu inşaat imalatlarının bedeli 382.229,70 TL, eksik kusurlu mekanik tesisat imalatlarının bedeli 28.000,00 TL, eksik kusurlu elektrik tesisat imalatlarının bedeli 2.675,14 TL olmak üzere toplam 412.904,84 TL olduğu ayrıca sözleşme dışı bir kısım bloklarda yapılması gereken su yalıtım ve ısı yalıtım işleri bedelinin de toplam 24.112,96 TL olduğu belirtilmiştir....
