"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, Türk Medeni Kanunu'nun 87/2. maddesi gereğince derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine ve derneğin tasfiyesine karar verilmesi istenilmiştir. Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiş, hüküm davalı dernek temsilcisi ... tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: ... İl Dernekler Müdürlüğü tarafından, ...'nin ilk genel kurulunu yapıp zorunlu organlarını oluşturmadıkları iddiasıyla derneğin dağıldığının tespiti ve mallarının tasfiyesi istemiyle ... Sulh Hukuk Mahkemesi'ne açılan davada mahkemece, dava konusu derneğin dağıldığının tespitine karar verilmiş, malların tasfiyesi yönünden ise dava dilekçesi görev yönünden reddedilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Derneğin Kendiliğinden Dağıldığının Tespiti İstemli Taraflar arasında görülen ve yukarıda açıklanan davada yapılan yargılama sonunda Mahkemece, davanın reddine karar verilmiş olup hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, Dairece dosya incelendi, gereği düşünüldü. KARAR Dava dilekçesinde, davalı derneğin 11.04.2009 tarihinde yaptığı genel kurul toplantısından sonra 2011 ve 2013 yıllarında yapılması gereken olağan genel kurullarını yapmadığından derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istenmiş, mahkemece davanın reddine karar verilmiştir. Dava, Türk Medeni Kanununun 87/5.maddesi gereği, davalı derneğin olağan genel kurul toplantısını iki defa üst üste yapmaması sebebiyle kendiliğinden dağıldığının tespiti istemine ilişkindir....
Hal böyle olunca; davalı derneğin temyiz taleplerinin değerlendirilebilmesi için mahkemece, öncelikle karar tarihinden önce davalı derneğin tasfiyesinin yapılıp yapılmadığının derneğin kayıtlı olduğu İl Dernekler Müdürlüğünden sorularak hasıl olacak sonuca göre taraf teşkili de dikkate alınarak karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirir. 2-Bozma nedenine göre tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir. SONUÇ: Yukarıda (1) nolu bentte açıklanan nedenlerle temyiz olunan hükmün BOZULMASINA, (2) nolu bentte açıklanan nedenle tarafların sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 18/06/2020 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Somut olayda; dava dilekçesinde davalı derneğin üst üste iki defa genel kurul toplantısını yapmadığı ileri sürülerek Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesi uyarınca davalı derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine karar verilmesi istendiği, mahkemece işin asliye hukuk mahkemesinin görevine girdiği belirtilerek görevsizlik nedeniyle davanın usulden reddine karar verildiği anlaşılmaktadır. Dava şahıs varlığına ilişkin ise de, Türk Medeni Kanununun 87/5. maddesine dayalı derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespiti istemine yönelik olup maddede açıkça sulh hukuk mahkemesinin görev alanına girdiği belirtilmektedir....
Maddesi hükmü “ Amacın gerçekleşmesi, gerçekleşmesinin olanaksız hale gelmesi veya sürenin sona ermesi,.” aynı maddenin son hükmü ise “..Her ilgili, sulh hakiminden, derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitini isteyebilir.” şeklindedir. Somut olayda;davacı tarafından, onaylanan dernek tüzüğünün üyelere tebliğ edilememesi nedeniyle derneğin amacının gerkeçleşmesinin olanaksız hale geldiğinden derneğin sona erdiğinin tesipiti talep edildiğinden, uyuşmazlığın Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir. SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 Sayılı HMK'nin 21.,22. ve 23. maddeleri gereğince Gölbaşı/Ankara Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 13.09.2013 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Maddesinde " Olağan Genel Kurul 3 yıldır bir Haziran ayı içerisinde yönetim kurulunca belirlenecek gün yer ve saatte toplanır." hükmü bulunduğu halde derneğin son olağan genel kurul toplantısını 06/01/2013 tarihinde yaptığıNI ve 2016/2019 yılları Ocak ayı içerisinde yasal sorumluluğunu yerine getirmeyerek olağan genel kurullarını yapmadığının anlaşıldığını, Derneğin 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 87/5 maddesinde belirtilen olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılmaması T8 kendiliğinden sona erdiğinin tespiti davasının açılması gerektiğini belirterek derneğin MK'nun 87. maddesi gereğince kendiliğinden sona erdiğinin tespitine ve Dernekler Yönetmeliğinin 89.maddesi gereğince derneğin tasfiyesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı T7 duruşmada "Derneğin kuruluş tarihini hatırlamıyorum kurulalı yaklaşık 20 25 yıl oldu, ben yönetim kurulunda asil üyeyim....
Mahkemece, "Dava, Türk Medeni Kanunu'nun 87/5. maddesi uyarınca derneğin kendiğilinden feshinin tespiti istemine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu'nun 87/5. maddesinde "....olağan genel kurul toplantısının iki defa üst üste yapılamaması halinde kendiliğinden sona ereceği ve her ilgilinin sulh hâkiminden derneğin kendiliğinden sonra erdiğinin tespitinin isteyebileceği" düzenlemesine yer verilmiştir. Yargıtay 8....
Yasal düzenlemelerden de anlaşıldığı üzere, derneğin yerleşim yerleri ile dernek merkezinin aynı olmadığı, yerleşim yerinin kuruluş belgesinde başka bir hüküm bulunmadıkça işlerin yönetildiği yer, dernek merkezinin ise derneğin yerleşim yerinin bulunduğu il ve ilçeyi ifade ettiği açıktır. Dernekler ile ilgili mevzuatta düzenlenen dernek ile üyeler arasındaki davanın, dernek merkezinin bulunduğu yerdeki mahkemede bakılacağına dair yetki kuralı kesin nitelikte olup, kamu düzenine ilişkin olduğundan, mahkemelerce re'sen gözetilmesi gerekir. (Yargıtay 20.Hukuk Dairesi 2018/4202 Esas 2018/5667 Karar - Yargıtay 8.Hukuk Dairesi 2017/9083 Esas 2017/5845 Karar) Davalı derneğin dosyada mevcut tüzüğüne göre, derneğin merkezi İzmir'dir....
Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 17/10/2017 tarih ve 2016/271 E.- 2017/485 K. sayılı kararı gereğince derneğin feshine karar verilen T4 nin tasfiyesi istenilmiş olduğu anlaşılmıştır. 5253 sayılı Dernekler Kanunu'nun 15. maddesinde, feshedilen veya münfesih hale düşen derneklerin para, mal ve haklarının tasfiyesi tüzüklerinde gösterilen esaslara göre yapılacağı belirtilerek tasfiye hususunda dernek genel kurulu tarafından bir karar alınmamış veya genel kurul toplanamamışsa yahut dernek mahkeme kararıyla feshedilmişse, derneğin bütün para, mal ve haklarının mahkeme kararıyla tasfiye edileceği hükme bağlanmış; derneklerin tasfiyesinin nasıl yapılacağı ise Dernekler Yönetmeliğinde ayrıntılı olarak düzenlenmiş olup Yönetmeliğin 89. maddesinde, genel kurul kararı ile feshedilen veya kendiliğinden sona erdiği tespit edilen derneğin para, mal ve haklarının tasfiyesi, tüzüğünde gösterilen esaslara göre yapılacağı, derneğin mahkeme kararı ile feshedilmesi halinde, derneğin bütün para, mal ve hakları, mahkeme...
İLK DERECE MAHKEMESİ KARARININ ÖZETİ : İlk derece mahkemesince yapılan yargılamada;"...Davacı vekili her ne kadar dava dilekçesinde davalı derneğin ilk genel kurul toplantılarını yapmak ve zorunlu organları oluşturmakla yükümlü olduğunu, ancak derneğin toplantı yapmadığını bu sebeple TMK 87/2 maddesi gereği derneğin kendiliğinden sona erdiğinin ve derneğin feshine karar verilerek tasfiyesinin yapılmasını talep etmiş ise de, Mahkememiz 2022/455 esas sayılı dosyası üzeriden " derneğin kendiliğinden sona erdiğinin tespitine" ilişkin davanın devam ettiği, diğer taraftan derneğin tasfiyesine yönelik talep ise tefrik edilerek iş bu dosyamız üzerinden davaya devam olunmuş ancak derneğin tasfiye istemine yönelik olması ve derneğin tasfiyesine ilişkin davaların Asliye Hukuk Mahkemesinin görev alanına girmesi sebebiyle" gerekçeleri ile; Mahkememizin GÖREVSİZLİĞİ nedeniyle davanın USULDEN REDDİNE, dair karar verilmiştir....
