Mahkemece, toplanan deliller ve bilirkişi raporu kapsamında, davalı şirketin ticari kayıtları temin edilemediğinden ticaret sicil gazetesi üzerinden yapılan bilirkişi incelemesi sonucu şirketin kayıtlı sermayesinin 30.000,00 TL olup, cezai şart miktarının şirketin mahvına sebep olacağı kanaati ile davanın reddine karar verilmiştir. Kararı davacı vekili temyiz etmiştir. Dava, 13.11.2007 tarihli belgede düzenlenen cezai şartın tahsili için başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil, alacak davalarının bozma ilamına uyularak yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı asıl davanın kabulüne, karşı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı-karşı davalı vekilince temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü. -K A R A R- Davacı, taraflar arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalandığını, davalı yüklenicinin inşaatı süresinde teslim etmediğini, taahütlerini ihlal ettiğini ileri sürerek, davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tescilini, gecikme tazminatı, cezai şartın tahsilini; karşı davada, davacı yüklenici vekili cezai şartın tahsilini talep ve dava etmiştir....
Somut olayda, kooperatife devrettiği tapuların iptalini ve adına tescilini istemekle davacı arsa sahibi sözleşmeden döndüğünden, cezai şartın tahsiline karar verilemez. Mahkemece cezai şartın tahsiline ilişkin istemin reddine karar verilmesi gerekirken, yanlış değerlendirme sonucu bu istemin de kabulüne karar verilmesi doğru olmamış, kararın bozulması gerekmiştir. SONUÇ: Yukarıda 1. bendde açıklanan nedenlerle davalı kooperatifin sair temyiz itirazlarının reddine, 2. bent uyarınca kararın davalı Kooperatif yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 13.11.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Bu davada, davacının talebi % 6 + KDV cezai şartın istemi olup sözleşmede kararlaştırılan cezai şartın geçerli olduğunun kabulü gereklidir ve mahkemenin de kabulü bu yöndedir. Ancak davalı tacir olmadığından, TBK'nun 182/son (eski BK 161/son) maddesine göre hakim fahiş gördüğü cezai şartları tenkis ile mükelleftir. Bu hükmü hakimin resen gözetmesi gerekir. Ceza koşulunun fahiş olup olmadığı tarafların iktisadi durumu, özel olarak borçlunun ödeme kabiliyeti ile beraber, borçlunun borcunu yerine getirmemiş olması nedeniyle sağladığı menfaat, kusur derecesi ve borca aykırı davranışın ağırlığı ölçü alınarak tayin edilmeli ve hüküm altına alınan ceza miktarı, hak, adalet ve nesafet kurallarına uygun olarak tespit edilmelidir. Dava konusu olayda, tüm bu olgular dikkate alındığında, cezai şartın fahiş olduğunun kabulü gerekir....
Asliye Ticaret Mahkemelerince ayrı ayrı görevsizlik kararı verilmesi nedeni ile yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü: K A R A R Davacı 01.10.2014 tarihli dilekçe ile; üniversitenin kampüsündeki kantin ve kafetaryaların kiralanması, kiralanan yerlerin 2014-2015 öğretim yılından itibaren işletilmesi hususunda en geç 25.04.2014 tarihinde işletme sözleşmesinin imzalanacağına, sözleşmenin 01.05.2014 tarihinden itibaren yürürlüğe gireceğine, sözleşmenin 25.04.2014 tarihine kadar imzalanmaması halinde cezai şartın ödeneceğine dair 11.04.2014 tarihli protokolün davalılar ile yapıldığını, protokolün gereklerinin yerine getirilmediğini, bu sebeple protokolde belirtilen cezai şartın tahsili istemiyle başlatılan icra takibine davalıların itiraz ettiklerini belirterek itirazın iptali, takibin devamı ve icra inkar tazminatı istemleriyle asliye ticaret mahkemesinde dava açmıştır. ... 18....
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, 143.636,30 TL lik cezai şartın iptali ile bu miktarın 33.582,45 TL olarak tespiti ile yapılan ödemelerin mahsup edilerek davacıdan alınarak davalı kuruma verilmesine karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının tüm, davacının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Dava, 143.636,30-TL cezai şartın iptali istemine ilişkin olup mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. 110.005,85-TL cezai şartın iptaline karar verildiğine göre bu meblağ üzerinden karar tarihinde yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesine göre nispi ücrete hükmedilmesi gerekirken yanlış değerlendirme ile yazılı şekilde maktu vekalet ücretine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir....
Bu sözleşmesinin imzalanmasından sonra düzenlenen 12.08.2004 günlü protokol hükümlerine göre, kiracı 01.08.2005 tarihinde kiralananı aldığı şekilde tahliye edeceğini, tahliye edip teslim etmediği takdirde 20 000 $ cezai şart ödeneceği kararlaştırılmıştır. Taraflar geciken tahliyeye ilişkin cezai şart öngörüp önceden sözleşme ile cezai şart kararlaştırabilirler. Bu yoldaki anlaşma geçerli olup tarafları bağlar. Taraflar arasındaki uyuşmazlık, sözleşmeyle belirlenen cezai şartın ödetilmesi isteminde mahkemece B.K. 161/son maddesine göre cezai şartta indirim yapılıp yapılamayacağı ve yapılan indirimin yeterli olup olmadığı noktasında toplanmaktadır. Her ne kadar TTK.'nun 24. maddesi gereğince tacir sıfatını haiz borçlu BK'nın 161/3. maddesinde yazılı cezai şartın indırilmesini mahkemeden isteyemez ise de hükmedilecek cezanın ekonomik yönden davalının mahvına sebep olması halinde cezadan indirim yapılabileceği uygulamada kabul edilmektedir....
Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz. İşçiye verilen eğitim karşılığı belli bir süre çalışması koşuluna bağlı olarak kararlaştırılan cezai şart tek taraflı olarak değerlendirilemez. İşçiye verilen eğitim bedeli kadar cezai şartın karşılığı bulunmakla eğitim karşılığı cezai şart hükmü belirtilen ölçüler içinde geçerlidir. Gerek belirli gerekse belirsiz iş sözleşmelerinde, cezai şart içeren hükümler, karşılıklılık prensibinin bulunması halinde kural olarak geçerlidir. Ancak, sözleşmenin süresinden önce feshi koşuluna bağlı cezai şartın geçerli olabilmesi için, taraflar arasındaki iş sözleşmesinin belirli süreli olması zorunludur....
KARAR Davacı, davalı ile 30.01.2013 tarihinde şartlı satış sözleşmesi imzaladıklarını,01.02.2013 tarihinde tapunun devrini davalıya verdiğini , sözleşmeye göre taşınmazın iç cephe, sıva gibi bir takım işlemlerin kendisi tarafından bedeli karşılığında yapılmasının kararlaştırıldığını, yapılmadığı takdirde 30.000 Tl cezai şart öngörüldüğünü ancak bu işlemlerin 3. kişilere yaptırılarak sözleşmeye aykırı davranıldığını ileri sürerek cezai şartın tahsili için başlattığı icra takibine vaki itirazın iptali ile %20 inkar tazminatına karar verilmesini istemiştir. Davalı, sözleşmenin geçersiz olduğunu savunarak davanın reddini dilemiştir. Mahkemece,geçersiz satım sözleşmesine istinaden kararlaştırılan cezai şartın da geçersiz olduğundan bahisle davanın reddine karar verilmiş; hüküm, davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava, tapulu taşınmazın “İş Yapım Sözleşmesi” başlıklı adi senetle şartlı olarak satışının kararlaştırılmasından kaynaklanan cezai şart istemine ilişkindir....
Mahkemece, davanın kısmen kabulüne, 62.500,00.TL uygulanan cezai şartın 31.294,00.TL kısmı ile bu kısma işleyen yasal faizin iptaline, cezai şartın 31.206,00.TL ve bu kısma işleyecek yasal faiz olarak tahakkuk ettirilmesine, fazlaya ilişkin talebin ise reddine karar verilmiştir. Söz konusu hükümden, davacının kurum zararına ilişkin tahakkukun iptal edilmesi yönündeki talebi hakkında Mahkemece değerlendirme yapılıp yapılmadığı anlaşılamamaktadır....
