Hizmet sözleşmeleri açısından cezai şartla ilgili olarak 818 sayılı Yasada açık bir hüküm bulunmaz iken, Dairemizin uygulamasına paralel olarak; 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 420. maddesi “Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir.” hükmünü getirmiştir. Bu itibarla hizmet sözleşmelerine işçi aleyhine konulan cezai şartlar geçersiz, işçi lehine konulan cezai şartlar ise geçerli kabul edilmelidir. Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez....
Temyiz Sebepleri Davacı vekili; Bölge Adliye Mahkemesi karar gerekçesinde yer alan cezai şartın ... taraflı düzenlendiği tespitinin yanlış olduğunu, cezai şartın ... sözleşmesinde karşılıklı olarak düzenlendiğini, davalının ticari sır niteliğindeki bilgi veya belgeleri açıklamak suçundan yargılandığını, hükmün açıklanmasının geri bırakıldığını, verilen kararın 28.02.2018 tarihinde kesinleştiğini, davalının sadakat yükümlülüğü ve ... sözleşmesindeki gizlilik yasağına uymayarak ticari sır niteliğindeki bilgileri başkalarıyla paylaştığını, bu durumun ceza mahkemesi kararıyla da ... olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesinin sınırlı inceleme yetkisini aşarak cezai şartın hükümsüzlüğünü incelediğini, haksız ve kötü niyetli takibe itiraz eden davalı aleyhine icra inkar tazminatına hükmedilmemesinin de hukuka aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur. C. Gerekçe 1....
Karar, asıl ve karşı davada davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. 1) Asıl dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereği kira alacağı, cezai şart ve eksik işler bedeli istemine ilişkin olarak açılmışsa da; talep daha sonra cezai şart istemine hasredilmiştir. Tefrik edilen karşı davada ise yüklenici tarafından, tapu iptali ve tescil ile süresinde ferağa yanaşılmaması nedeniyle cezai şart talep edilmiştir. Tefrik edilen karşı davada yüklenici tapu iptali ve tescil ile cezai şart talep ettiğinden, bu taleplerle ilgili yapılacak yargılama ve varılacak sonucun, iş bu davada arsa maliki tarafından istenen cezai şart talebini yakından ilgilendirdiği ve hükmü etkileyeceği açıktır....
Mahkemece, sözleşmenin 8.6 maddesinde acziyet halinde sözleşmenin derhal feshedilebileceğinin düzenlendiği, işçilerin ise tanık beyanları dikkate alındığında tarafların mutabakatı ile site yönetimi bünyesinde istihdam edildikleri gerekçesi ile davanın gerek kazanç kaybı gerekse cezai şart yönünden reddine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. Dava, taraflar arasında imzalanan sözleşmenin davacı yanca feshi nedeni ile kazanç kaybı ve cezai şartın tahsili için başlatılan takibe itirazın iptali istemine ilişkindir. Davacı feshin sözleşmeye aykırı yapıldığını belirterek kazanç kaybı ve yine sözleşmeye aykırı işçi istihdamı nedeni ile cezai şartın hakedildiğini ileri sürmekte, davalı ise aksini savunarak davanın reddini dilemektedir. Uyuşmazlık sözleşmenin yorumlanmasından kaynaklanmaktadır. Taraflar arasındaki sözleşmenin 8.5. maddesi “"......
Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz. İşçiye verilen eğitim karşılığı belli bir süre çalışması koşuluna bağlı olarak kararlaştırılan cezai şart tek taraflı olarak değerlendirilemez. İşçiye verilen eğitim bedeli kadar cezai şartın karşılığı bulunmakla eğitim karşılığı cezai şart hükmü belirtilen ölçüler içinde geçerlidir. Gerek belirli gerekse belirsiz iş sözleşmelerinde, cezai şart içeren hükümler, karşılıklılık prensibinin bulunması halinde kural olarak geçerlidir....
Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz. İşçiye verilen eğitim karşılığı belli bir süre çalışması koşuluna bağlı olarak kararlaştırılan cezai şart tek taraflı olarak değerlendirilemez. İşçiye verilen eğitim bedeli kadar cezai şartın karşılığı bulunmakla eğitim karşılığı cezai şart hükmü belirtilen ölçüler içinde geçerlidir. Gerek belirli gerekse belirsiz iş sözleşmelerinde, cezai şart içeren hükümler, karşılıklılık prensibinin bulunması halinde kural olarak geçerlidir....
Dolayısıyla, cezai şartın geçerliliği öncelikle iki taraflı olarak kararlaştırılması koşuluna bağlanmıştır (Alpagut, G.: İşçinin Ediminin Güvence Altına Alınması Aracı Olarak Asgari Süreli Sözleşme ve Belirsiz Süreli Sözleşmede Cezai Şart, Sicil İş Hukuku Dergisi, Sayı:8, Aralık 2007, s. 19). Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla, işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve hâlleri aşamaz....
E) Gerekçe: 1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki diğer temyiz itirazları yerinde değildir. 2-İş sözleşmesinde kararlaştırılan cezai şarttan indirim hususu taraflar arasında uyuşmazlığı oluşturmaktadır. Cezai şart, mevcut borcun ifa edilmemesi veya eksik ifası halinde ödenmesi gereken mali değeri haiz ayrı bir edim olarak tanımlanmıştır. Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla, işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, şartları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez....
İş Hukukunda İşçi Yararına Yorum İlkesinin bir sonucu olarak sadece işçi aleyhine yükümlülük öngören cezai şart hükümleri geçersiz sayılmış ve bu yönde yerleşmiş içtihatlar öğretide de benimsenmiştir.Yine, Yeni Borçlar Kanunu Tasarısının 419. maddesinde “Hizmet sözleşmelerine sadece işçi aleyhine konulan ceza koşulu geçersizdir” şekline kurala yer verilmiştir. Cezai şartın işçi ve işveren hakkında ve iki taraflı olarak düzenlenmesi gereği, işçi aleyhine kararlaştırılan cezai şartın işveren aleyhine kararlaştırılandan daha fazla olmaması sonucunu da ortaya koymaktadır. Başka bir anlatımla işçi aleyhine olarak belirlenen cezai şartın, koşulları ve ceza miktarı bakımından işverenin sorumluluğunu aşması düşünülemez. İki taraflı cezai şartta işçi aleyhine bir eşitsizlik durumunda, cezai şart hükmü tümden geçersiz olmamakla birlikte, işçinin yükümlülüğü işverenin sorumlu olduğu miktarı ve halleri aşamaz....
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 8.000,00 USD cezai şartın davalıdan tahsiline; fazlaya ilişkin istemin reddine karara verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının sair temyiz itirazlarının reddi gerekir. 2-Davacı, taraflar arasındaki sözleşmenin 6. maddesi uyarınca 8.000,00 USD cezai şartın da tahsiline karar verilmesini istemiş; mahkemece de bu talebin aynen kabulüne karar verilmiştir. Oysa ki BK. 161/son maddesi hükmüne göre hakim resen cezai şartın fahiş olup olmadığını inceleyip fahiş gördüğü cezaları tenkis ile mükelleftir. Cezai şartın fahiş olup olmadığı üzerinde durulmamıştır....
