Davalı arsa sahipleri, yükleniciyle olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin fesh edildiğini, bağımsız bölümleri işgal eden bir kısım kişiler aleyhine elatmanın önlenmesi davası açtıklarını ve lehlerine sonuçlandığını, esasen yüklenicinin de edimlerini yerine getirmediğini, açılan davanın reddini savunmuştur. Mahkemece, davalılar arasındaki 27.08.1992 tarihli arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi geriye etkili olacak şekilde feshedildiğinden, davacılar feshedilen sözleşmeye dayanarak istemde bulunamayacağından bahisle dava reddedilmiştir. Hükmü, davacılar temyiz etmiştir. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi istisna (eser) sözleşmesinin bir türüdür. Bu sözleşmeyle, taraflara karşılıklı hak ve borçlar yüklenmektedir. Burada, bir diğerinden farklı iki ayrı hukuki müessese vardır....
Borçlar Kanunu’nun 355. maddesinde tanımlanan eser sözleşmesinin bir türü olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, karşılıklı hak ve borçları içeren tam iki yanlı sözleşmelerdendir. Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, tapulu taşınmazın ya da tapulu taşınmaz payının temlikini içerdiğinden, geriye ya da ileriye etkili olarak feshine, kural olarak mahkemece karar verilebilir. Ancak, Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi, taraflarının iradelerinin birleşimiyle de fesih olunabilir. Somut olayda, sözleşmelerin feshine yönelik olarak taraf iradelerinin birleşmiş olduğu anlaşılamamaktadır. Davanın yargılaması aşamasında sözleşmelerin feshi hususunun açıklığa kavuşturulabilmesi için taraflar, mahkemece isticvap olunabilir (HUMK.m.213). Tarafların sözleşmelerin feshini oybirliği ile kabul etmiş olmaları durumunda; mahkemece bu sebeple feshe karar verilebilir....
-K A R A R- Davacı vekili, dava dışı yüklenici... ile davalılar arasında imzalanan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshedildiğini, fesih nedeniyle yüklenicinin yaptığı iş karşılığı hakettiği bağımsız bölümlerin tapusunu alamadığını ve davalılar nezdinde alacağının doğduğunu, yüklenicinin alacağını müvekkiline temlik ettiğini ileri sürerek, şimdilik 25.000,00 TL'nin müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsiline karar verilmesiini talep ve dava etmiştir....
- K A R A R - Davacı vekili, müvekkili arsa sahipleri ile davalı yüklenici arasında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşme gereğince inşaat ruhsatının alındığı tarihten itibaren 2 yılda işin bitirilerek müvekkillere dairelerin teslim edileceğinin taahhüt edildiğini, aradan geçen 3 seneden fazla zamana rağmen inşaat ruhsatının alınmamış ve inşaata başlanmamış olduğunu, tapu kayıtlarında davalıya inşaatın yapımı amacıyla devredilen hisselerin üzerinde davalı yüklenicinin borçlarından dolayı dahili davalıların haciz koyduklarını ileri sürerek, sözleşmesinin geriye etkili feshi ile 3, 4, 5 ve 6 parsel sayılı taşınmazlarda davalı adına kayıtlı payların iptali ile üzerindeki tüm takyidatların ve hacizlerin kaldırılarak davacıların tapuda davalıya devir yaptıkları tarihteki hisseleri oranında adlarına tescilini talep ve dava etmiştir. Davalı, davaya cevap vermemiştir. Dahili davalı ......
- KARAR - Davacı vekili, taraflar arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi gereğince davalı yüklenicinin edimlerini yerine getirmediğini, inşaata başlamadığı gibi kendi payına düşecek daireleri üçüncü şahıslara sattığını ileri sürerek, sözleşmenin geriye etkili feshi ile cezai şartın tahsiline ve tapu iptal ve tescile karar verilmesini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, 10.01.2014 tarihli duruşmadaki beyanında; akdin geriye yönelik feshini kabul ettiklerini, ifaya ekli ceza olan 20.000,00 TL tazminat isteminin reddini ve imalat bedelinin tahsiline karar verilmesini istemiştir....
Temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan ve hazır bulunan taraflar avukatları dinlendikten sonra eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmal edilerek gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu işin gereği konuşulup düşünüldü: - K A R A R - Dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesinin feshi, tapu iptâli tescil ve kâl istemleriyle açılmış, mahkemece kat karşılığı inşaat sözleşmesinin geriye etkili olarak feshine, davalı yüklenici ... adına kayıtlı olan 4/100 payın tapu kaydının iptâli ile davacı arsa sahibi adına tesciline, inşaatın kâl'ine, davalı üçüncü kişiler yönünden tapu iptâli tescil isteminin reddine karar verilmiş, karar davacı arsa sahibi ile davalı yüklenici ... vekilleri tarafından temyiz edilmiştir. 1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalı yüklenici ...'...
Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin kısmen feshi ile tazminat istemine ilişkindir.6100 sayılı HMK'nın 33. maddesi gereğince hakim Türk Hukukunu re'sen uygulayacağından maddi vakıaları ileri sürüp kanıtlamak taraflara, hukuki nitelendirme hakime aittir. Davacının dava, açıklama ve 25/11/2021 tarihli Atakum Belediye müzekkere cevabına göre 07/06/2021 tarihli 652 sayılı tadilat yapı ruhsatlı taşınmaz için 08/10/2021 tarih 367 sayı ile yapı kullanma izin belgesinin tek blok olarak (B blok olmadan) birlikte değerlendirildiğinde mahkemece, davacıların taleplerinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin ileriye etkili feshi olarak değerlendirilmesi gerekmektedir....
hep birlikte değerlendirildiğinde iyiniyetli olduğunun açık olduğunu, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin yalnızca sözleşme taraflarını bağlayıcı olduğunu, geriye etkili fesih halinde imalat bedelinin davacılar tarafından depo edilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, bünyesinde gayrimenkul satış vaadi ve eser sözleşmesini barındıran bir sözleşmedir. Bu sözleşmede arsa sahibi, sözleşmeye uygun koşullarda arsasını yükleniciye teslim etmek; yüklenici kendisine karşı edimini yerine getirdiğinde ise yükleniciye bırakılan bağımsız bölümlerin tapusunu ona devretmek ile yükümlüdür. Sözleşmenin diğer tarafı olan yüklenicinin edim borcu ise sözleşmede kararlaştırılan koşullarda binayı yapıp arsa sahibine teslim etmektir. Aynı zamanda arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi ani edimli bir sözleşmedir. Ani edimli sözleşmenin kural olarak geriye etkili feshi ve tasfiyesi mümkündür. Geriye etkili fesihte sözleşmenin tarafları verdiklerini sebepsiz zenginleşme kurallarına göre geri isteyebilirler....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmeleri 818 sayılı BK'nın 155 vd. maddelerinde düzenlenen eser sözleşmelerinin kendine özgü bir türüdür. Bu sözleşmelerin bir tarafı arsa sahibi diğer tarafı yüklenicidir. Bu tür sözleşmelerde arsa sahibinin, Tüketici Kanununda 3/1. maddesinin (k) bendindeki tüketici tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde arsa sahibi açısından güdülen amaç, kullanmak için konut edinmek değil, arsasını değerlendirmektir. Bu nedenle, arsa sahibinin arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi imzalarken güttüğü saikin, 6502 sayılı Kanunda tanımlanan tüketicinin saikinden farklı olduğu gözden kaçırılmamalıdır. Somut olayda davacı müvekkilinin hissedarı bulunduğu ... ili ... ilçesi ... mahallesinde kain 2151 ada 4 parsel sayılı taşınmaz üzerinde hissedar davacı ile davalı arasında imzalanan, ... 30....
