Arsa sahibi ile aralarında arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi bulunan yüklenicinin şahsi hakkını üçüncü kişiye temlik etmesi halinde üçüncü kişinin ifa talep edip edemeyeceğinin saptanmasında öncelikle yüklenicinin edimini (eseri meydana getirme ve teslim borcunu) yerine getirip getirmediğinin, ardından sözleşme hükümlerindeki diğer borçlarını ifa edip etmediğinin açıklığa kavuşturulması zorunludur. Davaya konu olayın, temlik işleminin hukuki niteliği, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin borçlarının neler olduğu ve arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi hükümleri çerçevesinde incelenip değerlendirilmesi gerekmektedir. Alacağın temliki ve borcun nakli Borçlar Kanunu'nun 162 ila 181. maddelerinde düzenlenmiştir. Temlik, alacağın ona bağlı bütün (yan ve öncelik) hakları ile birlikte devralana geçmesini sağlar ve bu işlem yapılırken borçlunun rızası alınması gerekmez. Temlik, hatta borçlunun muhalefetine rağmen geçerli olarak doğar ve hükümlerini hasıl eder....
A.Ş arasında söz konusu taşınmaz üzerine yapılacak inşaat için 10.02.2016 tarihli "Taşınmaz Satış Vaadi ve Arsa Payı Karşılığı İnşaat Sözleşmesi" imzalandığını, bunun ardından tarafların mutabakatı ile mevcut sözleşmenin yine müvekkili olan T4 A.Ş.'...
İstinaf sebepleri ile sınırlı dosya üzerinde yapılan inceleme sonucunda; Dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemidir. Davacı yüklenici sözleşme yükümlülüklerinin yerine getirilmesine rağmen arsa sahibinin sözleşmeye göre verilmesi gereken bağımsız bölümlerin tesciline ilişkin ifanın gecikmesinden doğan maddi ve manevi tazminat talebinde bulunmuştur. Arsa payı devri karşılığı inşaat yapım sözleşmeleri taraflarına karşılıklı haklar ve borçlar yükler. Karşılıklı borç yükleyen bir sözleşmenin ifasını talep eden kimse, sözleşmede aksine bir hüküm bulunmadıkça kendi borcunu ifa etmedikçe karşı taraftan edimin ifasını isteyemez. Davalı arsa sahibinin, sözleşmeden doğan borçları yerine getirilmedikçe sözleşmeye uygun teslim olgusunun gerçekleştiği kabul edilemeyeceği, davacı yüklenicinin bağımsız bölüme ilişkin tapu iptali ve tescil isteme hakkı, arsa sahibine karşı sözleşme borçlarını ve ifayı tamamladığı tarihte doğacaktır....
-K A R A R- Davacı vekili, müvekkili ile davalı arasında ........1998 tarihinde yapılan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesine göre, müvekkili tarafından inşa edilecek dairelerden ... adetinin davalı arsa sahibine, geriye kalan dairelerin de müvekkiline ait olacağının kararlaştırıldığını, bu sözleşme doğrultusunda davalıya ait olan dairelerin süresinde teslim edildiğini ve müvekkilinin sözleşmeden kaynaklanan tüm edimlerini yerine getirdiğini, ancak davalının müvekkiline ait ... numaralı dairenin tapusunu devretmeye yanaşmadığını ileri sürerek, ilgili bağımsız bölümün müvekkili adına tescilini, bunun mümkün olmaması halinde bedelinin tahsilini talep ve dava etmiştir. Davalı vekili, alacağın zamanaşımına uğradığını, öte yandan dava konusu bağımsız bölümün tapusunun, davacı yüklenicinin talebi doğrultusunda dava dışı üçüncü kişilere devredildiğini savunarak, davanın reddini istemiştir....
Birliği ve ...imzalamış olup, bu sözleşmede adı geçen iki kooperatifin, inşaatların tamamlanmasından ve süresi içerisinde tesliminden davacı arsa sahiplerine karşı sorumlu oldukları, süresi içerisinde teslim edilemez ise davacı arsa sahiplerinin kira isteme ve verilen tapuları iptal ettirme haklarının saklı olduğu hususları düzenlenmiştir. Adı geçen kooperatiflerin davacı arsa sahipleriyle davalı ... arasındaki arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinin tarafı olmadıkları, davalı yüklenici ...'in davacı arsa sahiplerine düşen daireleri süresi içerisinde teslim yükümlülüğünü onun yanında 15.01.1997 tarihli ek sözleşmeyle üstlendikleri kabul edilmelidir. Yüklenici ..., arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan haklarını temlik etmemiş olup, diğer davalı kooperatifler, yüklenici ...'in arsa sahiplerine karşı arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan sorumluluklarını 3. kişinin fiilini taahhüt kapsamında üstlenmişlerdir....
Mahkemece iddia savunma ve dosya kapsamına göre; inşaatın süresinde teslim edilmemesi nedeniyle 37.500,00 TL kira alacağı bulunduğu davalının inşaatı ... kat yerine, .... katı çatı dubleksine dönüştürerek ... kata çıkardığı bu şekilde sözleşmenin .... maddesine aykırı davrandığı, sözleşmedeki denkliğin bozulmuş olduğu, bu hususun aynen giderilmesinin mümkün olmadığı, denkleştirme tazminatı olarak ....973,75 TL ödeme gerektiği, sözleşmeden dönülmesi halinde müspet zarar kapsamında olan cezai şartın talep edilebileceği, sözleşmede öngörülen sürenin yaklaşık ... yıl aşılması nedeniyle sözleşmeni .... maddesinde kararlaştırılan ....000,00 TL cezai şartının tahsili gerektiği gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir. Kararı davalı vekili temyiz etmiştir. Dava, arsa payı ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan tazminat davasıdır. Mahkemece arsa payı ve kat karşılığı inşaat sözleşmesinin .... maddesinde 60 günlük süre yüklenici lehine düzenlenmiştir....
Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmelerinde yüklenicinin ediminin ifasına ilişkin olarak Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04.11.2015 tarih ve 2014/6-324 esas, 2015/2787 karar sayılı ilamında, “Arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi gereğince, arsa sahibi tarafından yükleniciye ya da onun istemiyle üçüncü kişi veya kişilere yapılan taşınmaz ya da taşınmaz payı temliki, inşaatın yapımı için finans sağlanması amacıyla verilen "avans" niteliğinde olup; yüklenici yüklendiği karşı edimini ifa ettiği oranda "şahsi hak" elde edebilir ve ancak kazandığı şahsi hakkını üçüncü kişilere temlik edebilir. Yüklenici, tüm edimlerini ifa ettiği takdirde ve sözleşmenin de ifa ile sonuçlanması durumunda şahsi hakkı, aynî hakka dönüşür. Nitekim arsa payı karşılığı inşaat yapım sözleşmesi nedeniyle yükleniciden pay iktisap eden üçüncü kişiler, Türk Medeni Kanunu'nun 1024. maddesi ve aynı Kanun'un 1023. maddesi hükmünden yararlanamazlar....
Eser sözleşmesinin bir çeşidi olan arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, karşılıklı edimleri içeren sözleşmelerden olup, yüklenici sözleşme gereğince kendine isabet eden bağımsız bölümleri tescile hak kazanabilmesi için sözleşme edimlerini de yerine getirmesi gerekir. Davalı arsa sahibi eksik ve ayıplı işler bulunduğunu ve gecikme zararı bulunduğunu ileri sürmüştür. Bilirkişi raporunda açıklandığı şekilde yüklenici tarafından 3 aylık süresi içinde yapı ruhsatı başvurulduğu ve ruhsattan itibaren 18 ay içinde inşaat yapıldığından inşaat tesliminde gecikmeden bahsedilemez ise de keşif bilirkişi marifetiyle alınan raporlarda, dükkanın zemin tabanına fleks döşemesi nedeniyle 7.540,00 TL, yangın merdiveni için 1.500.00 Tl, kartonpiyer bağlantılardaki hatalar nedeniyle 2.750,00 TL eksik işler bulunduğu belirlenmiştir....
Noterliği'nin 13.04.2004 tarih ve 08281 yevmiye numaralı, düzenleme şeklinde arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi düzenlendiğini, sözleşmeye göre, ruhsatın en geç 17.05.2004 tarihine kadar alınıp, binanın ruhsat tarihinden itibaren 18 ayda tamamlanacağı, aksi halde arsa sahiplerine rayiç bedele göre kira ödeneceğinin kararlaştırıldığını, davalı yüklenicinin edimlerin süresinde ifa etmemesi nedeniyle müvekkiline her bir daire için kira bedeli ödenmesini ayrıca eksik ve ayıplı işler için nama ifaya izin veya giderim bedeli verilmesini istemiştir....
Kararı, davacılar vekili temyiz etmiştir. 1-Dava, arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanan sözleşmenin feshi ve tapu iptali ve tescil olmadığı takdirde tazminat istemine ilişkindir. Dava tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 6502 sayılı Yasa'nın 3/I bendi ile tüketici işlemi kapsamına eser sözleşmeleri de alınmışsa da, somut olayda olduğu gibi arsasına karşılık bağımsız bölüm alacak olan arsa sahibinin salt kişisel tüketim amacından söz edilemeyeceği, bu amacın tüketim ihtiyacını aştığı, Yasa'nın 3/k maddesindeki "tüketici" tanımına uymadığı anlaşılmaktadır. Arsa payı karşılığı inşaat sözleşmesi, taşınmaz satış vaadi ve inşaat sözleşmesini birlikte kapsayan karma bir sözleşmedir. Bu sözleşmede arsa sahibinin tek amacı kullanmak için konut ihtiyacını gidermek değildir. Başlıca amaçlarından birisi de arsasına değer katacak yapının inşaa edilmesidir. Bu durum, 6502 sayılı Yasada açıklanan tüketicinin amaçlarından farklıdır....
