ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/388 Esas KARAR NO : 2022/404 DAVA : Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) DAVA TARİHİ : 30/05/2022 KARAR TARİHİ : 03/06/2022 Mahkememizde görülmekte olan Tazminat (Sözleşmeden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle davalı tarafından davacı şirketin kendisine borçlu olduğundan bahisle -----dosyasında dava açıldığını, davanın derdest olduğunu, davalının ---- sözleşmesine aykırı davranması sebebi ile cezai şart talep ettiklerini, taraflar arasında imzalanmış sözleşmenin 2.2 ve 3....
7 nci maddesiyle franchise alanın, kaşar, kola gibi ürünleri mutlak surette franchise verenden alacağı aksi halde 25.000,00 USD cezai şart ödeyeceği kararlaştırılmış olup, davacı tarafından davalıya ait işletmede yapılan iki ayrı denetimde, işletmede kullanılan kaşarın davacıdan alınmadığının tespit edildiği, bu hale göre, davacının sözleşmenin anılan hükmüne göre davalıdan cezai şart talep edebileceği, Dairemizin 30.03.2016 tarihli, 2015/13336 E., 2016/3474 K. sayılı bozma ilamında da belirtildiği üzere davacının ancak davalının ekonomik mahvına sebep olmayacak bir tutarda cezai şart talep edebileceği, Mahkemece, asıl davadaki teminat mektubu bedelinin iadesi ve birleşen davadaki sözleşmeden kaynaklı alacak talepleri bakımından, franchise verenin, davaya konu teminat mektubunu, sözleşmeden kaynaklı, kira, franchise isim bedeli, ortak masraf gibi kalemlerle, sözleşmenin 7. ve 17.5 maddesine göre tahakkuk ettirilen toplam 35.000,00 USD cezai şarttan kaynaklanan alacağa mahsuben paraya çevirdiği...
Mahkemece, benimsenen bilirkişi raporu doğrultusunda, davalı yanca sözleşme hükümlerine aykırı davranılması sonucu davacı tarafın cezai şart isteminde haklı ise de, talep olunan cezai şartın tamamına hükmolunması davalının mahvına yolaçacağından cezai şart tutarında tenkise gidilerek davanın kısmen kabulüne, takdiren 100.000.-USD cezai şart alacağının dava tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa’nın 4/a.maddesi gereğince yasal faiz uygulanması kaydıyla davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm davacı vekilince temyiz edilmiştir. Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle gerektirici sebeplere, delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre, davacı vekilinin yerinde görülmeyen bütün temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun bulunan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edenden alınmasına, 23.06.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi....
"İçtihat Metni"Mahkemesi :Asliye Hukuk Mahkemesi İnceleme konusu karar, Asliye Hukuk Mahkemesince, sözleşmeden kaynaklanan haksız eylem nedeniyle uğranılan zarar ver cezai şart ile haksız fiil nedeniyle uğranılan zarara ilişkin alacak istemi hakkındaki davada verilen ihtiyadi tedbir talebinin reddine ilişkini olup, dosyanın Yargıtay 13. Hukuk Dairesine GÖNDERİLMESİNE, 13.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi....
Davacının, davalı ile yaptıkları sözleşme gereğince davalının ödemesi gerekirken ödemediği 2.835.00.TL ile ödeme yapmadığı halde yükümlendiği 10.000.00.TL cezai şart olmak üzere toplam 12.835.00.TL’ nın tahsili için yaptığı icra takibine vaki itirazın iptalini istediği, dosya kapsamı ile sabittir. Mahkemece, asıl alacak miktarının 2.835.00.TL olduğu kabul edilerek bu davada Sulh Hukuk Mahkemesinin görevli olduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin görev yönünden reddine karar verilmiştir. Eldeki dava, taraflar arasında akdedilen özel hukuk hükümlerine tabi sözleşmeden kaynaklanan ve davacı tarafından ödenen para ile sözleşmeden doğan cezai şartın davalıdan tahsili için yapılan icra takibine vaki itirazın iptali talepli bir davadır. HUMK.' nun 1. ve 2. maddelerine göre; konusu para olan davalarda görevli mahkeme ihtilaflı olan alacağın miktarına göre belirlenir. Görev sınırının tespitinde faiz, icra tazminatı ve yargılama giderleri hesaba katılmaz....
maddesinden kaynaklanan 50.000,00 USD cezai şart alacağının B.K. 26-27. Maddelerine nazaran taktiren 20.000,00 USD olarak kabulü ile, bu miktardan şimdilik 2.500,00 USD cezai şart alacağının ve ayrıca toplam 49.232,39 USD (TL karşılığı: 74.902,16 TL) olarak hesaplanan kar mahrumiyetinden kaynaklanan alacağından da şimdilik 5.000,00 USD’nin 22.10.2010 tarihinden itibaren 3095 sayılı Yasa’nın 4-a maddesi uyarınca işleyecek faizi ile birlikte ve fiili ödeme günündeki Merkez Bankası efektif satış kuru üzerinden TL karşılığının davalılardan alınıp davacıya verilmesine, davacının her iki alacak yönünden ve mahkemece yukarda saptanan miktarlara göre fazlaya ilişkin haklarının saklı tutulmasına, davacının 20.02.2008 tarihli sözleşmeden kaynaklanan alacak istemlerinin ve fazlaya dair istemlerin yerinde görülmediğinden reddine karar verilmiş, mahkeme kararı süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir....
Mahkemece davalı tarafından peşin alım yapılmadığı, bu nedenle iskonto oranının davalıya uygulanmasının gerekmediği, davalının fesih beyanının haklı nedenlere dayanmadığı gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne, kar mahrumiyeti, sözleşmeden kaynaklanan cezai şart ve protokolden kaynaklanan cezai şartın davalıdan tahsiline karar verilmiştir. Bayilik sözleşmesinin 33 üncü maddesinde, 32 inci maddede belirtilen kar mahrumiyetine ek olarak, Bayinin süresinden önce sözleşmeyi feshetmesi durumunda dağıtıcıdan aldığı LPG alımının en yüksek olduğu aydaki LPG miktarının fesih tarihindeki perakende satış fiyatı ile çarpımı sonucunda bulunacak bedelin cezai şart olarak ödenmesinin gerektiğine hükmolunmuştur. Bayilik sözleşmesinin eki olarak tanzim edilen Protokolün üçüncü maddesinin ikinci fıkrasının (g) bendinde ise Bayinin protokolü haklı bir neden olmaksızın süresinden önce sözleşmeyi feshetmesi durumunda 75.000,00 USD cezai şart ödemesi gerektiği belirtilmiştir....
Mahkemece, yapılan yargılama, toplanan deliller ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davalının yapmış olduğu feshin haklı olduğunu somut delillerle ispat edemediği, davacının haksız fesih nedeniyle sözleşmeden kaynaklanan cezai şart ile mahrum kalınan kar ve protokolden kaynaklanan cezai şart talep edebileceği gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile kar mahrumiyetine ilişkin bilirkişi tarafından belirlenen 48.033,81 TL'nin aynen ödenmesine, cezai şartın davalının ekonomik mahvına sebebiyet verileceği bilirikişi raporunda bildirildiğinden sözleşmeden kaynaklanan 14.891,26 TL cezai şart ile protokol uyarınca öngörülen cezai şarttan BK'nın 182/son'a göre indirim yapılarak 25.000,00 USD cezai şartın davalıdan tahsiline karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, taraflar arasındaki otogaz bayilik sözleşmesinin davalı tarafından haksız olarak feshine dayalı kar mahrumiyeti ve iki ayrı cezai şart isteğine dayalı tazminat davasıdır....
Mahkemece, yapılan yargılama ve benimsenen bilirkişi raporuna göre, davaya konu sözleşmenin tarafların serbest iradesi ile imzalandığı, davalıların müzayaka halinde sözleşmeyi imzaladıklarına yönelik iddialarını ispatlayamadıkları ve sözleşmeye aykırı davrandıklarından sözleşmenin feshine, davalıların cezai şartı ödemelerinin ticari olarak mahvına sebep olacakları hususunun bilirkişi raporu ile tespit edildiğinden cezai şart talebinin reddine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Dava, sözleşmeden kaynaklanan cezai şart alacağına ilişkindir. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davacının cezai şart alacağının bulunduğu kabul edilmiş ise de, cezai şarta hükmedilmesinin davalıların ekonomik açıdan mahvına sebep olacağından bahisle bu miktarın tamamen tenziline karar verilmiştir....
Esas sayılı dosyası 2-Abonelik sözleşmesi ve dosyası 3-Bilirkişi raporu 4-Taraf vekillerinin beyan ve dilekçeleri DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ GEREKÇE Dava, abone tarafından ödenmeyen elektrik tüketim bedellerinden kaynaklanan cezai şart alacağının tahsiline yönelik icra takibine yapılan itirazın iptali istemine ilişkindir. Cezai şart, borçlunun alacaklıya karşı mevcut bir borcu hiç veya gereği gibi ifa etmemesi halinde ödemeyi vaad ettiği, hukuki işlem ile belirlenmiş ekonomik değeri olan bir edimdir. Cezai şartın amacı, borçluyu borca uygun davranmaya sevketmektir. Cezai şart, asıl alacağı kuvvetlendirme amacı güder. Bu bakımdan cezai şart, kuvvetlendirilecek asıl borcun mevcut olmasını gerektirir. Asıl borç yoksa cezai şart da söz konusu olamaz. Bu niteliği itibariyle cezai şart asıl borca bağlı fer'i bir borçtur. Asıl borç, mevcut ve geçerli ise, cezai şart da borç doğurur....
