Davacının, dini bayramlar, milli bayramlar ile genel tatillerde çalıştığı tespit edilerek, yapılan hesaplama doğrultusunda UBGT alacağı olduğu kanaatine varılmıştır. Davacının, bir hafta çalışıp bir hafta dinlendiği ve hafta tatili alacağı olduğu kanaatine varılmıştır. " gerekçesiyle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir....
Bulunan bu ham alacak üzerinden, acentenin denkleştirme alacağını peşin olarak alacağı düşünülerek, faiz indirimi yapılır ve birinci aşamadaki ham alacak bulunur. İkinci aşamada hakkaniyet denetimi yapılır. Somut olayın özelliklerine göre, hakkaniyet ilkesi gereğince alacak tutarında indirim veya artırım yapılabilir. Örneğin, müvekkilin markasının tanınmışlığı yeni müşteri çevresinin oluşumunda etkili olmuşsa, alacak miktarından uygun bir oranda indirim yapılmalıdır. Acente olağanüstü çaba göstermiş, önemli reklam ve tanıtım çalışmaları yapmışsa alacak miktarı hakkaniyet gereği artırılabilir. Hakkaniyet ölçüsü de uygulanarak, acentenin denkleştirme alacağı hesaplanmış olur. Üçüncü aşamada, hesaplanan denkleştirme alacağının, yasal üst sınırı aşıp aşmadığı denetlenir. Eğer üst sınırın altındaysa hesaplanan alacağa aynen hükmedilir; üst sınırı aşıyorsa, alacak tutarı üst sınıra indirilerek hüküm altına alınır....
Somut olayda uygulanması gereken 6102 sayılı TTK'nın 122. maddesinde açıkça "denkleştirme istemi" olarak tanımlanan, doktrinde de "müşteri tazminatı", "portföy tazminatı", "portföy akçesi" olarak da ifade edilen bu tür tazminattır. TTK'nın 122/4. maddesi uyarınca denkleştirme isteminin sözleşme ilişkisinin sona ermesinden itibaren bir yıl içerisinde ileri sürülmesi gerekir. Bu sürenin niteliği hususunda öğretide görüşbirliği olmadığı, hak düşürücü süre mi yoksa zamanaşımı süresi olup olmadığının yasal düzenlemede açıklanmadığı; maddenin gerekçesinde de sürenin niteliğinin uygulama tarafından belirlenmesi gerektiği yazılıdır. Acentenin denkleştirme istemini ileri sürmesi bir irade beyanıyla gerçekleşecek olup, bu beyanda bulunulmaması halinde acente TTK'nın 122. maddesinden doğan hakkını kaybetmektedir. Dolayısıyla denkleştirme miktarı kadar alacak hakkı kazanmanın ön koşulu, irade beyanının yöneltilmesidir....
IV.İSTİNAF NEDENLERİ: Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; mahkemece davacı ile aynı mağazada çalışmaları olmayan, görüye dayalı bilgileri bulunmayan tanık beyanları uyarınca fazla çalışma alacağına hükmedilmesinin hatalı olduğunu, çalışma saatlerinde denkleştirme yapıldığını ancak Mahkemece bu hususun dikkate alınmadığını, ayrıca davalı işyerinde vardiya usulü çalışma bulunduğundan fazla çalışmanın da söz konusu olmadığını, davacıya ücretinin banka yoluyla ödendiğini, eksik ödenene ücret alacağı bulunmadığı belirterek, kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir. V.GEREKÇE: Dava, işçi ve işveren ilişkisinden kaynaklanan tazminat ve alacak talebine ilişkindir. Taraflar arasında davacının fazla çalışma alacağına hak kazanıp kazanmadığı yönünde ihtilaf bulunmaktadır....
DELİLLER VE GEREKÇE: Dava, Mahkememizin 2018/668 E dosyasında bir kısım talepler yönünden kısmi alacak davası, bir kısım talepler yönünden belirsiz alacak davası, bir kısım talepler yönünden ise tam alacak davası şeklinde açılmış, davada belirsiz alacak olarak talep edilen şimdilik 500,00 TL denkleştirme tazminatına ilişkin istem, yargılama sırasında görülen lüzum üzerine ve usul ekonomisi ilkesi de gözetilerek, Mahkememizin 09/09/2021 tarihli ara kararıyla anılan dava dosyasından tefrik edilerek 2021/629 Esasa kaydedilmiştir....
Bu durumda, alacak talebine konu taşınmaz malın kişisel mal niteliğinde olduğunun kabulü gerekir. Ne var ki 4721 sayılı TMK yürürlük tarihinden itibaren yapılan ödemeler ise edinilmiş mal grubundan karşılandığından, edinilmiş mal grubunun kişisel mal grubundan denkleştirme alacağı (TMK. m. 230/1); bu denkleştirme alacağı üzerinden de davacının artık değere katılma alacağı (TMK. m. 231, 236) mevcuttur. Mahkemece yapılması gereken; davacı tarafın dava dilekçesinde açıkca talebinin edinilmiş mallara katılma rejimi uyarınca katılma alacağı olduğu hususu da gözetilerek, yukarıda açıklanan ilkeler uyarınca iddia ve savunmalar doğrultusunda kooperatif üyeliğine ve ödemelere ilişkin belgeler üzerinde belirleme ve hesaplamaların yapılabilmesi için konusunun uzmanı bilirkişi veya bilirkişilerden de yardım almak suretiyle bilirkişi incelemesi yaptırılması, bu şekilde davacının alacağının hesabı ve gerçekleşecek sonucu uyarınca karar verilmesi olmalıdır. Gerekli tahkikat eksik yapılmıştır....
"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :İŞ MAHKEMESİ DAVA TÜRÜ : ALACAK Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz talebinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü: YARGITAY KARARI A) Davacı İsteminin Özeti: Davacı, davalıya ait işyerinde mağaza sorumlusu olarak çalışırken ücretlerinin gerektiği gibi ödenmemesi üzerine iş sözleşmesini haklı olarak fesh ettiğini ileri sürerek kıdem tazminatı ile fazla çalışma, yıllık izin, ulusal bayram ve genel tatil alacaklarının tahsilini, istemiştir. B) Davalı Cevabının Özeti: Davalı, davacı işçinin istifa ederek kendi isteğiyle işten ayrıldığını, denkleştirme nedeniyle fazla mesai alacağı olmadığını, ayrıca fazla mesai ücretin aylık ücrete dahil olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir....
Bulunan bu ham alacak üzerinden, acentenin denkleştirme alacağını peşin olarak alacağı düşünülerek, faiz indirimi yapılır ve birinci aşamadaki ham alacak bulunur.İkinci aşamada hakkaniyet denetimi yapılır. Bu aşamada üst sınır dikkate alınmaz. Somut olayın özelliklerine göre, hakkaniyet ilkesi gereğince alacak tutarında indirim veya artırım yapılabilir. Örneğin, müvekkilin markasının tanınmışlığı yeni müşteri çevresinin oluşumunda etkili olmuşsa, alacak miktarından uygun bir oranda indirim yapılmalıdır. Acente olağanüstü çaba göstermiş, önemli reklam ve tanıtım çalışmaları yapmışsa alacak miktarı hakkaniyet gereği artırılabilir. Hakkaniyet ölçüsü de uygulanarak, acentenin denkleştirme alacağı hesaplanmış olur.Üçüncü aşamada, hesaplanan denkleştirme alacağının, yasal üst sınırı aşıp aşmadığı denetlenir. Eğer üst sınırın altındaysa hesaplanan alacağa aynen hükmedilir; üst sınırı aşıyorsa, alacak tutarı üst sınıra indirilerek hüküm altına alınır....
İLK DERECE MAHKEMESİ KARAR ÖZETİ: ''Dava, Türk Medeni Kanununun 370 ve 371. maddelerinde düzenlenen altsoyun denkleştirme alacağı istemine ilişkindir. 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun; “Altsoyun denkleştirme alacağı” kenar başlıklı 370. maddesinde, “Ana ve baba veya büyük ana ve baba ile birlikte yaşayan ve emeklerini ya da gelirlerini aileye özgüleyen ergin altsoylar, buna karşılık uygun bir bedel isteyebilirler. Uyuşmazlık hâlinde hâkim, bedelin miktarı, güvence altına alınması ve ödeme şekli hakkında karar verir.” hükmü yer almaktadır. Yine aynı Kanun'un 641/2....
acente lehine hükmedilecek denkleştirme tazminatı tutarının üst sınır olan 35.496,40TL olduğu sonuç ve kanaatine varıldığı bildirilmiştir....
