III hükmüne göre aile konutunun mülkiyeti eşlerden birine ait ise aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan diğer eş, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini isteyebilir. Görüldüğü üzere aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eş tarafından tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesinin istenebilmesi için aile konutunun mülkiyetinin eşlerden birine ait olması gereklidir. Üçüncü kişinin tapu kaydına ise aile konutu şerhi konulamaz. (Emsal karar: GENÇCAN-Mal Rejimleri Hukuku, Ankara-2007, s. 228) Bu sebeplerle değerli çoğunluğun “farklı görüşüne” katılmıyorum....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Aile Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tedbir Nafakası-Aile Konutu Şerhi Konulması Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalı tarafından, aile konutu şerhi yönünden temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Dava, tapu kütüğüne aile konutu şerhi konulması isteğine ilişkin olup, 28.05.2014 tarihinde açılmıştır. Türk Medeni Kanununun 194'ncü maddesinin üçüncü fıkrası, 6.2.2014 tarihli 6518 sayılı Kanunla değiştirilmiş, yapılan değişiklikle, aile konutu olarak özgülenen taşınmaz malın maliki olmayan eşin, tapu kütüğüne konutla ilgili gerekli şerhin verilmesini, tapu müdürlüğünden isteyebileceği kabul edilmiştir. Bu değişiklik 6518 sayılı Kanun, 19.2.2014 tarihli Resmi Gazete'de yayınlanmakla aynı tarihte yürürlüğe girmiştir....
in aile konutu olarak kullanılan müşterek kazanç ve katkı ile satın alınmış konutun, muvazaalı şekilde ... isimli akrabasına satmış gibi gösterip, yine bu şahsında ardından ... isimli şahsa satmış gibi tapuda işlemler yaptığını bu nedenle konutun aile konutu olması nedeniyle muvazaalı satışın iptaline, tapuda aile konutu şerhi konulmasına karar verilmesini talep ettiği, davasına dayanak olarak TMK'nın 194. maddesindeki aile konutu düzenlenmesine dayandığı gerekçesi ile karşı görevsizlik kararı verilmiştir. Dosya kapsamında ... Aile Mahkemesince verilen karar Yargıtay 2. Hukuk Dairesince 26.11.2012 tarihli ilam ile bozulmuştur. Somut olayda, davacı, aile konutu olmasına rağmen muvazalı bir şekilde davacının eşi ...'in elden çıkarmış olduğu ...Bulvarı ... Sitesi C Blok Kat:4 No.11 ... adresinde bulunan taşınmazın davalı ... üzerinde bulunan tapusunun iptali ile... adına tescili ile taşınmaz üzerine aile konutu şerhinin konulmasını talep ve dava etmiştir....
Tıpkı malik olmayan ve aile konutu şerhi verdiren eşin “öldüğü” tarihte hem aile konutu niteliğinin kendiliğinden kaybı ile şerhin “ölüm tarihi” itibarıyla kendiliğinden yolsuz hale gelmesi gibi. Boşanma kararı ölüm, gaiplik ve hükümsüzlük gibi evliliği sonlandıran sebeplerden olmakla evlilik birliğinin sona ermesi sebebiyle aile konutu şerhinin “kaldırılması” istenebilir. (Ömer Uğur GENÇCAN, Boşanma Hukuku, Yetkin Yayınevi, Ankara 2006, Kısaltma: GENÇCAN-Boşanma-2, s. 571) Ancak aile konutu şerhinin kaldırılması istemi “mahkemeye” değil de ilgili “Tapu Sicil Müdürlüğüne” malik olan eş tarafından yapılabilir/yapılmalıdır. Tapu Sicil Müdürlüğü malik olan eşin talebi halinde terkin işlemi yapmak “zorunda” iken aile konutu maliki olan eşe terkini sağlamak için gereksiz yere bir de “dava açma” külfeti yüklenemez....
İstinaf Sebepleri Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; İlk Derece Mahkemesi kararının usul ve yasaya aykırı olduğu, dava konusu taşınmazın tapu kaydında aile konutu şerhi bulunmadığı, davalının iyiniyetli olduğu, kadının satış işleminden bilgi sahibi olduğu, davalı eşin bu durum ortaya çıktığında taşınmazdan ayrıldığı ve taşınmazın aile konutu olmadığı, kararının gerekçesiz olduğu, aile konutu şerhi konulması davası ile tapu iptal ve tescil davasının birlikte görülemeyeceği belirtilerek; hükmün tamamı yönünden istinaf başvurusunda bulunmuştur. C....
Aile Mahkemesi SAYISI : 2019/488 E., 2021/328 K. Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescili ve aile konutu şerhi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince tapu iptali ve tescili davasının kabulüne, aile konutu şerhi konulması davasının ise usulden reddine karar verilmiştir. Kararın davacı, davalı ... ve müdahil banka vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince aile konutu şerhi konulması davası yönünden tefrik kararı verilmesine, diğer yönlerden taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir....
Sınırlandırma aile konutu şerhi konulduğı için değil, zaten var olduğu için getirilmiştir. Bu sebeple tapuya aile konutu şerhi verilmese bile o konut aile konutu özelliğini taşır. Zira dava konusu taşınmaz şerh konulmasa dahî aile konutudur. Eş söyleyişle şerh konulduğu için aile konutu olmamakla aksine aile konutu olduğu için şerh konulabilmektedir. Bu nedenle aile konutu şerhi konulduğunda, konulan şerh “Kurucu” değil "Açıklayıcı" şerh özelliğini taşımaktadır. Anılan madde hükmü ile getirilen sınırlandırma, “Emredici” niteliktedir. Dolayısıyla bu haktan önceden feragat edilemeyeceği gibi eşlerin anlaşmasıyla da ortadan kaldırılamaz ve açık rıza ancak “belirli olan” bir işlem için verilebilir....
Dava; TMK'nın 194. maddesi gereğince tapu iptal tescil ve aile konutu şerhi konulması istemine ilişkindir. Davacı, aile konutu olduğu iddia edilen taşınmazın TMK'nın 194. maddesi gereğince açık izni ve muvafakatı alınmaksızın 3. bir kişiye devir edildiğini ileri sürerek taşınmazın tapu kaydının iptali ile davalı eş adına tescilini ve taşınmazın tapu kaydına aile konutu şerhi konulmasını talep etmiş ancak bu davayı açarken tek nisbi harç yatırmıştır. Davacının birbirinden bağımsız ve ayrı ayrı harca tabi iki davası bulunmaktadır. Yatırılan başvurma harcının dava dilekçesindeki tüm bu istekleri de kapsadığı, gösterilen dava değeri üzerinden ise sadece peşin karar harcının alındığı anlaşılmaktadır. Tapu iptali ve ve tescil davası nispi harca, aile konutu şerhi konulması davası ise maktu harca tabi olup, eksik harç tamamlanmadan müteakip işler yapılamaz....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi 2-... DAVA TÜRÜ : ... Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı aile konutu olarak özgülenen eşi adına kayıtlı taşınmazın diğer davalıya rızası dışında devredildiğini ileri sürerek davalılardan ...adına olan tapu kaydının iptali ile davalı eşi adına tescili ve tapu kaydına aile konutu şerhi konulmasını talep etmiştir. Mahkemece davalı ...’un kötüniyetli olduğunun kanıtlanamadığı ve dava konu taşınmazda davacının yılın belli aylarında ikamet ettiği bu sebeple aile konutu olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (Aile) Mahkemesi DAVA TÜRÜ : Tapu İptali ve Tescil - Aile Konutu Şerhi Konulması Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen, yukarıda tarihi ve numarası gösterilen hüküm davalılar tarafından temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü: Davacı kadın dava konusu taşınmazın Türkiye'de kullandıkları aile konutu olduğunu ve rızası alınmadan davalı erkek eş ... tarafından diğer davalıya satıldığını iddia ederek, taşınmazın 3. kişi adına olan tapu kaydının iptali ile davalı erkek eş adına tescilini ve aile konutu şerhi konulmasını talep etmiş, mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir. Aile konutunun, hak sahibi eş tarafından devri ve konut üzerindeki hakların sınırlandırılması, diğer eşin açık rızasına bağlıdır (TMK m. 194). Bu rıza alınmadan konutla ilgili yapılan tasarruf işlemi geçersizdir....
