Hemen belirtilmelidir ki alacak miktarının, takip ya da dava tarihindeki koşullara göre belirlenmesinin, itirazın iptali davasında hükmolunan miktar üzerinden tahsiline karar verilebilecek bir tazminat türü olan ve bağımsız bir dava konusu yapılamayan icra inkar tazminatının miktarına da etkili olacağı açıktır. Henüz alacaklı tarafından itirazın iptali davasının açılmadığı bir evrede, borçlunun, itiraza konu borcu kısmen veya tamamen ödemesi mümkündür ve bunu engelleyen herhangi bir yasa hükmü yoktur. Borçlu, itirazın iptali davası açılmamış iken, itirazına konu borcu tamamen öderse, alacaklının itirazın iptali davası açmasına gerek kalmayacak ve böyle bir davayı açmakta hukuki yararı bulunmayacaktır. Zira itirazın iptali davası açılmasında amaç, itiraz nedeniyle kanun gereğince kendiliğinden durmuş olan takibin devamını sağlamaktır....
Açılan işbu itirazın iptali davasında öncelikli olarak incelenmesi gereken husus dava şartlarının gerçekleşip gerçekleşmediğidir. Yasal süre içerisinde ödeme emrine yapılmış bir itirazın varlığı itirazın iptali davasına özgü dava şartı niteliğindedir. Dava tarihi itibarıyla, dava konusu Ankara 17. İcra Müdürlüğünün 2018/14149 sayılı takip dosyasının yasal süre içerisinde ödeme emrine itiraz edilmiş olmasına ilişkin itirazın iptali davasının dava şartı gerçekleşmiştir. Yargılama aşamasında ise davalı yan 13/01/2020 tarihinde dava konusu Ankara 17. İcra Müdürlüğünün 2018/14149 sayılı takip dosyasında takibe ve borca itirazın bulunmadığını belirterek ödeme taahhüdünde bulunmuştur. Bu durumda davalı icra takibine itirazını geri aldığından itirazın iptali davasının yasal süre içerisinde ödeme emrine yapılmış bir itirazın varlığına ilişkin dava şartı ortadan kalkmış olup, açılan dava Ankara 17....
Mahkemece, itirazın iptali davası için İİK'da özel yetki kuralı bulunmadığından ve süresi içinde yetki itirazında bulunulduğundan, HMK'nın 6. maddesine göre genel yetkili mahkeme olan davalının yerleşim yeri mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle mahkemenin yetkisizliğine ve dosyanın yetkili ve görevli ... Asliye Ticaret Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davacı tarafından temyiz edilmiştir. İtirazın iptali davalarında hem icra dairesinin yetkisine, hem de mahkemenin yetkisine itiraz edilmiş olması durumunda, İİK'nın 50. maddesi uyarınca mahkemece öncelikle icra dairesinin yetkisine yönelik itirazın incelenmesi gerekmektedir. Zira bu yön itirazın iptali davasının dava koşullarından biridir. Somut olayda öncelikle icra dairesinin yetkisine itiraz edilmiş olduğu halde mahkemece icra dairesine yönelik yetki itirazı incelenmeden mahkemenin yetkisi yönünden inceleme yapılarak yazılı şekilde hüküm kurulması doğru görülmemiştir....
Dava, İİK’nun 67.maddesi gereğince itirazın iptali istemine ilişkindir. Bir itirazın iptali davasının görülebilmesi için usulüne uygun şekilde yapılmış geçerli, ayakta duran bir icra takibinin varlığı şarttır. Ortada geçerli bir takibin bulunmadığı durumlarda itirazın iptali davasının görülebilmesine usulen olanak yoktur. İcra dairesinin yetkisine itiraz edildiği ve bu itirazın olumlu veya olumsuz sonuçlandırılmadığı hallerde geçerli bir takibin bulunamayacağı açıktır. O halde bu husus İİK’nun 67.maddesi uyarınca bir dava şartıdır ve dava şartları da mahkemece re’sen gözetilmek zorundadır. Somut olayda davalı, hem icra dairesinin yetkisine, hem de borca itiraz etmiştir. Bu durumda mahkemece İİK’nun 50.maddesi uyarınca öncelikle, icra dairesinin yetkisine yönelik itiraz incelenerek sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken bu yönün gözetilmemesi isabetsizdir....
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi DAVA TÜRÜ : İtirazın iptali Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı itirazın iptali davasına dair karar, davalı tarafından süresi içinde temyiz edilmiş olmakla, dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü. Dava, kira alacağının tahsili istemiyle yapılan takibe itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece, dava itirazın iptaline ilişkin ise de; yapılan icra takibinde, alacak ve tahliye talep edildiğinden dava tarihinde yürürlükte bulunan HMUK'nun 8/2 maddesi gereğince Sulh Hukuk Mahkemesi görevli olduğundan mahkemenin görevsizliğine karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir. Davanın açıldığı tarihinde yürürlükte bulunan 1086 Sayılı HUMK.'ya göre tahliye istemi olmaksızın açılan alacak davalarında görevli mahkeme dava değerine göre belirlenir....
Dava, itirazın iptali davası olup, takip hukukundan kaynaklanan itirazın iptali davaları İİK.nın 67 ve devamı maddelerinde düzenlenmiştir. Ayrıca İİK.nın 66. maddesinde "Müddeti içinde yapılan itiraz takibi durdurur." hükmü bulunmaktadır. İlamsız takiplerde ödeme emrinin tebliğinden itibaren 7 gün içinde icra dosyasına borçlunun sunduğu itiraz dilekçesi üzerine takip kendiliğinden durur. Bu itiraz dilekçesinin alacaklıya tebliğinden itibaren 1 yıl içinde itirazın iptali davasının açılması gerekir. Somut olayda, davalı borçluya ödeme emri 21/11/2012 tarihinde tebliğ edilmiş, davalı borçlu 28/11/2012 tarihinde takibe itiraz etmiş ve işbu itirazın iptali davası süresinde açılmıştır. İcra müdürlüğünün takibi durdurma kararı dava şartı olmayıp mahkece işin esasına girilerek taraf delilleri toplanıp sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, hükmün bozulması gerekmiştir....
Şti.ne karşı açılmış İtirazın İptali istemli davada, sigorta şirketince ...plakalı araç malikine ödenen hasar tazminatının sigortalıdan rücusu istemiyle başlatılan takibe itirazın iptalinin talep edildiği ve davanın ön inceleme aşamasında olduğu görülmüştür. Dava, ZMMS poliçesinden kaynaklanan rücuen tazminat istemine dayalı başlatılan takibe itirazın iptaline ilişkindir. Davacı, gerek işbu davayı ve gerekse Mahkememiz esasının ... sırasında kayıtlı itirazın iptali davasını, ZMMS Genel Şartları'nın B.4.f bendi kapsamındaki olay yerini terk rücu sebebine dayalı olarak ikame etmiş olup, ... Esas sayılı dosyada üçüncü kişiye ödenen hasar tazminatının, işbu davada ise yine aynı kişiye ödenen değer kaybı tazminatının rücusu talebiyle başlatılan itirazın iptalini talep etmektedir....
Çözülmesi gereken husus; icra takip tarihinden sonra, ancak dava tarihinden önce asıl borcun ödenmesi halinde, itirazın iptali davası açılmasında hukuki yarar bulunup bulunmadığı, yapılan ödemenin infazda dikkate alınması yönünde karar verilmesi gerekip gerekmediği noktalarında toplanmaktadır. İcra takip tarihinden sonra, ancak dava tarihinden önce yapılan ödemenin, henüz alacaklı tarafından itirazın iptali davasının açılmadığı bir evrede, borçlunun, itiraza konu borcu kısmen veya tamamen ödemesi mümkündür ve bunu engelleyen herhangi bir yasa hükmü yoktur. Borçlu, itirazın iptali davası açılmamışken, itirazına konu borcun tamamını öderse, alacaklının itirazın iptali davası açmasına gerek kalmayacak ve böyle bir davayı açmakta hukukî yararı bulunmayacaktır. Zira itirazın iptali davası açılmasında amaç, itiraz nedeniyle kanun gereğince kendiliğinden durmuş olan takibin devamını sağlamaktır....
İcra Müdürlüğünün ...E.sayılı icra takibinin şeklen iptal olunduğu, iptal kararının kesinleştiği, bu itibarla itirazın iptali davası açısından özel dava şartının incelenmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Dava, alacağın tahsili için başlatılan ilamsız icra takibine vaki itirazın iptali davasıdır. İtirazın iptali davası, İİK'nun 67. maddesinde düzenlenmiş kendine özgü bir dava türü olup, icra takibine sıkı sıkıya bağlıdır. Geçerli bir ilamsız icra takibinin bulunması, borçluya gönderilen ödeme emrine süresi içerisinde itiraz edilmesi bu dava için özel bir dava şartı olarak öngörülmüştür. Eldeki itirazın iptali davasının konusunu oluşturan icra takibi Yargıtay'ın onaması sonucunda iptal edilmiş ve iptal kararı şeklen kesinleşmiştir. Bu durumda ortada bir icra takibi kalmadığı açıktır. Oysaki itirazın iptali davasının görülebilmesi için hukuken ortada geçerli bir icra takibinin var olması bu davalara özgü bir özel dava şartıdır....
İtirazın iptali davasından önce menfi tespit davası açılması durumunda sonra açılacak itirazın iptali davasında hukuki yararın var olduğu kabul edilmektedir. Menfi tespit davası sonucunda (davanın reddi) alınan kesin hüküm itirazın iptali davası açılmaksızın icra takibinin devamını sağlamayacaktır. Menfi tespit davasından sonra karşılık dava veya ayrı bir dava olarak itirazın iptali davası açılması mümkündür İtirazın iptali davası, menfi tespit davasından daha geniş talepli bir dava olduğu için aralarında derdestlik anlamında bir ilişki bulunmamaktadır....
