"İçtihat Metni" MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi Dava dilekçesinde, eğitim ve öğretim giderinden kaynaklanan 77.976,37 Amerikan Dolarının sarf tarihinden itibaren faiz ve masraflarla birlikte davalı taraftan tahsili istenilmiştir. Mahkemece davanın konusuz kalması nedeniyle hüküm kurulmasına yer olmadığına karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Dava, 2547 sayılı Yasanın 33. maddesi uyarınca yüksek lisans ve doktora eğitimi için yurt dışına gönderilen, ancak etiminde başarılı olamayan yükümlü hakkında, adına yapılan eğitim ve öğretim masraflarının faiziyle beraber tahsiline ilişkin olup, mahkemece yargılama aşamasında yürürlüğe giren 5535 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Tahsili ve Terkinine İlişkin Yasa gereğince konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir....

Y A R G I T A Y K A R A R I Temyiz isteminin süresi içinde olduğu anlaşıldıktan sonra dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği düşünüldü: Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının davalı Üniversite tarafından doktora eğitimi için ABD'ye gönderildiğini, davacının eğitimini tamamlayarak üniversitedeki görevine başladığını, mecburi hizmetini devam ettirirken 20/10/2010 tarihinde istifa ettiğini, üniversite tarafından hesaplanan yurt içi ve yurt dışı tüm borçlarını ödediğini, yurt içi maaş ödemelerinin haksız yere alındığını belirterek; 50.168,90 TL nin 22.08.2011 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsilini istemiş, mahkemece 657 Sayılı Yasanın ek 34. maddesine göre sadece yurt dışı ücretlerinin geri istenebileceği, yurt içi ödemelerin geri istenmesinin mümkün olmadığı sözleşme hükmünün yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir....

ın 2547 sayılı Yasa'nın 33.maddesi uyarınca lisansüstü eğitim için İngiltere'ye gönderildiğini, daha sonra doktorasını tamamlamadan geri çağrıldığını, davalının doktora eğitimini tamamlaması için tekrar yurtdışına gönderilmesi isteminde bulunması üzerine Yükseköğretim Kurulunun 09.05.2000 günlü toplantısında davalının yurt dışına gönderilmesine karar verildiğini, ancak; davalının 05.05.2000 günlü dilekçesiyle yurtdışına gönderilme kararının iptalini istediğini, arkasından davalının tekrar yurt dışında eğitim yapmak istemesine karşın bu isteminin reddedildiğini belirterek, davalıya eğitimi boyunca yapılan 48.151 İngiliz Sterlini masrafın iki katı olan 96.302 İngiliz Sterlini alacağın faiziyle tahsilini istemiş, mahkemece; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir....

babaya vermekte fayda gördüğünü, Karasu 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/163 E.- 2019/236 K. sayılı dosyası ile müşterek çocuğun velayetinin davalı babaya verildiğini, daha sonra davacının müşterek çocuğu yurt dışına götürmek için davalı eşin izninin gerekmediğini öğrendiğini, ayrıca müşterek çocuğun da babasının yanında gerekli ilgi ve sevgiyi göremediğini, çocuğun çölyak hastası olduğunu, bu hastalıkta çocuğun yeme ve içme yönünden özen gösterilmesi gerektiğini, ancak davalı ve davalının birlikte yaşadığı kadın tarafından bu konuda yeterince ilgi ve ihtimam gösterilmediğini, velayetin düzenlenmesinde asıl olan çocuğun üstün yararı olduğunu, belirtilen nedenlerle Karasu 2.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/163 E.- 2019/236 K.sayılı ilamıyla müşterek çocuk Reysa'nın davalıya verilen velayet görevinin değiştirilerek, velayetin davacı anneye bırakılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir....

DELİLLER : Yazılı beyanlar, bilirkişi raporu, staj evrakı ve tüm dosya kapsamı. DEĞERLENDİRME VE GEREKÇE: Dava, 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu gereğince açılan, staj ücretinden kaynaklanan alacak talebidir. 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu'nun 20/1. maddesine göre; "İşletmelerde beceri eğitimi gören öğrencilerin teorik eğitimi, mesleki ve teknik eğitim okul ve kurumlarında veya işletmelerin eğitim birimlerinde yapılır. Çalışma saatleri içinde yapılacak teorik eğitim haftada oniki saatten az olamaz. Bu eğitim yoğunlaştırılmak suretiyle de yapılabilir. Teorik eğitim günlerinde öğrenciler ücretli izinli sayılır." Aynı kanunun 25. maddesine göre "Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslek eğitimi gören öğrencilere ödenecek ücret ve bu ücretlerdeki artışları aday çırak veya çırağın velisi veya vasisi veya kişi reşit ise kendisi; öğrenciler için okul müdürlüğü ile iş yeri sahibi arasında Bakanlıkça belirlenen esaslara göre düzenlenecek sözleşme ile tespit edilir....

İlk derece mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda da belirtildiği üzere, 20/08/2003 tarihli onayla yüksek lisans öğrenimi için yurt dışına gönderilen personelin 20/06/2005 tarihli onayla doktora eğitimine başlatıldığı, dava dışı personelin yüksek lisans ve doktora sürelerinin yönetmelik hükümleriyle belirlenen sınırları aşmadığı, 26/06/2007 tarihli olur ile verilen bir yıllık ek sürenin de master ve doktora süresi için belirlenen toplam süreyi aşmadığı, Devlet Personel Başkanlığınca, Yetiştirilmek Amacıyla Yurt Dışına Gönderilecek Devlet Memurları Hakkında Yönetmelik hükümleri çerçevesinde yüksek lisans ve doktora öğrenimi amacıyla yurt dışına gönderilen personelin doktora için verilen eğitim sürelerinin tekrar uzatılıp uzatılmayacağına hususunda T1lüğüne verdiği 07/06/2007 tarihli görüş yazısında, anılan yönetmeliğin 11. maddesine göre, daha önce yurt dışına yüksek lisans eğitimi için gönderilmiş olan personelin belirtilen gerekçeler çerçevesinde öğrenim süresinin...

Mahkemece bu yön gözetilerek işin esası incelenip taraf delilleri toplanıp, gerekmesi halinde konusunda uzman bilirkişiden veya heyetten açıklamalı gerekçeli ve denetime elverişli rapor alınıp, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken...) gerekçesiyle bozulmuştur. Bozmaya uyan mahkemece; davanın kabulü ile takibin devamına, koşulları oluşmadığından davacının icra inkar tazminatı talebinin reddine dair verilen 15/05/2018 tarihli hüküm, davalı tarafın temyizi üzerine Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 15/04/2019 tarihli ve 2018/4846 E. 2019/4942 K. sayılı kararıyla; (...Dosyaya sunulan, yurt dışı eğitim firması eğiticileri tarafından hazırlanmış eğitim raporlarını değerlendirebilecek Sivil Havacılık Kanunu'ndan anlayan bir bilirkişi görevlendirilerek davalının başarısız olup olmadığı, eğitimi tamamlamasının mümkün bulunup bulunmadığı tespit edilmediği gibi, davalı tarafın getirtilmesini istediği yurt dışı eğitim firmasının kayıtları da bizzat ilgili firmadan istenmemiştir....

Şöyle ki; iş sözleşmelerinde işçi aleyhine öngörülen eğitim karşılığı cezai şart, işçiye verilen eğitimin niteliği, bunun işçinin kariyerine sağladığı katkı, eğitim masrafları, eğitim süresi, eğitimin yurt içinde mi yurt dışında mı yapıldığı gibi değişkenler ile orantılı olmalıdır. İşverenin işçi için katlandığı eğitim yatırımının çok üstünde bir cezai şartın geçerli olduğundan söz edilemez. Eğitimin maliyetine ve eğitimin yurt dışında yapılıp yapılmamasına göre asgari çalışma süresi değişiklik gösterecektir. Bu sürenin belirlenmesinde temel ilke her zaman orantılılıktır. TBK'de yer alan "Hâkim, aşırı gördüğü ceza koşulunu kendiliğinden indirir." şeklindeki düzenleme uyarınca hakimler cezai şartı denetlemekle asli olarak görevli kılınmıştır. Hâkimin ceza miktarını indirebilmesi için en önemli koşul ceza miktarının aşırı olmasıdır....

Mahkemece, taraflar arasındaki yüklenme senedine göre davalının yüksek lisans için yurtdışına gönderildiğini, yüksek lisans eğitimini bitirmeyi taahhüt ettiğini, yüklenme senedinin sadece yüksek lisans eğitimi için yapıldığını,doktora eğitimi için bir yüklenimin söz konusu olmadığını, davalının yüksek lisans eğitimini tamamladığından başarısız olduğundan bahisle eğitim giderlerinin geri istenmesinin söz konusu olamayacağı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir. Dosya kapsamına göre ,davalı verilen ek sürelere rağmen doktorasını tamamlayamadığı ve doktora diplomasını sunamadığı anlaşılmaktadır. Yurt dışı eğitim masrafları nedeniyle ilgilinin sorumluluğunun ve ödenmesi gereken borç miktarı yüklenme senedine göre tespit edilecektir....

Eğitilme ve yetiştirilme karşılığı olarak öngörülen mecburi hizmet yükümlülüğü 2547 sayılı Yasanın 33., 35. ve 39. maddelerinde düzenlenmiştir. 2547 sayılı Yasanın 35. maddesinde araştırma görevlilerinin yurtiçinde bir diğer üniversitede görevlendirilmeleri, öğretim elemanlarının yurt içinde ve yurt dışında görevlendirilmeleri ise 39. maddede düzenlenmiştir. 2547 sayılı Yasanın 35. maddesinde "Yükseköğretim kurumları; kendilerinin ve yeni kurulmuş ve kurulacak diğer yükseköğretim kurumlarının ihtiyacı için yurt içinde ve dışında, kalkınma planı ilke ve hedeflerine ve Yükseköğretim Kurulunun belirteceği ihtiyaca ve esaslara göre öğretim elemanı yetiştirirler. Öğretim elemanı yetiştirilmesi amacıyla üniversitelerin araştırma görevlisi kadroları, araştırma veya doktora çalışmaları yaptırmak üzere başka bir üniversiteye, Yükseköğretim Kurulunca geçici olarak tahsis edilebilir....