Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun ... sayılı kararında; "...Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı banka, çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar..." denilmiştir. Davamıza gelince; davacı çekin zayi nedeni ile iptali için dava açmıştır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 651/2. maddesi uyarınca, iptal davasını çekin zayi olduğu veya ziyaın meydana geldiği zamanda çek üzerinde hak sahibi olan kimse açabilir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO: 2023/184 Esas KARAR NO: 2023/187 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ: 10/03/2023 KARAR TARİHİ: 14/03/2023 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ: Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; İş yerinde saklamış olduğu çek karnesini tüm aramalara rağmen bulamadığını, kayıp veya çalındığını düşündüğünü, dava konusu -------- ait çek yapraklarının iptal edilmesini talep ettiği görülmüştür. DELİLLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE GEREKÇE: Dava zayi nedeniyle çek iptal davasıdır. Dava dilekçesi ekinde sunulan ---------şubesinden alınan belgeden ve dava dilekçesi içeriğinden anlaşıldığı üzere çeklerin davacının kendi çek hesaplarına ait boş çekler olduğu, davacının hamil ya da lehdar olmadığı, çek hesabının sahibi olduğu anlaşılmaktadır....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO : 2022/401 Esas KARAR NO : 2022/593 DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ : 23/05/2022 KARAR TARİHİ : 30/06/2022 Mahkememizde görülmekte bulunan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılamasının sonunda, GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ; DAVA:Davacı asil dava dilekçesinde özetle; Keşidecisi olduğum ... Bankası Karaköprü Şubesine ait çek no: ...,. 13.710 TL .01.08.2016 ödeme , çek no: :... 5.510 TL. 01.08.2016 , ve çek no: ... . 23.710 TL . 27.07.2016 tarihli Ve ......
madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. 6102 sayılı TTK'nın 818. maddesinde poliçeye ilişkin iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle, 764 üncü maddenin birinci fıkrasının çekler için de uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiş, 6102 sayılı TTK'nın 757/1. Maddesinde iptal talep etme yetkisi hamiline tanınmıştır. Bu durumda davacının çekin kendi elinde bulunduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere, bir çekin onu düzenleyen kişinin elinde bulunması, çek bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Talep konusu çek de, keşideci tarafından muhatap bankaya iade edilmiş olup, çeke iptal işlemi yapılmıştır. Çek üzerindeki cirolar üzerinde de iptal kaşelerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu hali ile davacı tarafça, talep konusu çekin yetkili hamili olduğu hususu ispat edilememiş olduğu anlaşılmakla; davanın reddi gerektiği yönünde oluşan vicdani kanaat ile aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur....
madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. 6102 sayılı TTK'nın 818. maddesinde poliçeye ilişkin iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle, 764 üncü maddenin birinci fıkrasının çekler için de uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiş, 6102 sayılı TTK'nın 757/1. Maddesinde iptal talep etme yetkisi hamiline tanınmıştır. Bu durumda davacının çekin kendi elinde bulunduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere, bir çekin onu düzenleyen kişinin elinde bulunması, çek bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Talep konusu çek de, keşideci tarafından muhatap bankaya iade edilmiş olup, çeke iptal işlemi yapılmıştır. Çek üzerindeki cirolar üzerinde de iptal kaşelerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu hali ile davacı tarafça, talep konusu çekin yetkili hamili olduğu hususu ispat edilememiş olduğu anlaşılmakla; davanın reddi gerektiği yönünde oluşan vicdani kanaat ile aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur....
madde hükümlerine göre zayi nedeniyle çek iptali isteğine ilişkindir. 6102 sayılı TTK'nın 818. maddesinde poliçeye ilişkin iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle, 764 üncü maddenin birinci fıkrasının çekler için de uygulanacağı düzenlemesine yer verilmiş, 6102 sayılı TTK'nın 757/1. Maddesinde iptal talep etme yetkisi hamiline tanınmıştır. Bu durumda davacının çekin kendi elinde bulunduğunu ispat etmesi gerekmektedir. Bilindiği üzere, bir çekin onu düzenleyen kişinin elinde bulunması, çek bedelinin ödendiğine karine teşkil eder. Talep konusu çek de, keşideci tarafından muhatap bankaya iade edilmiş olup, çeke iptal işlemi yapılmıştır. Çek üzerindeki cirolar üzerinde de iptal kaşelerinin bulunduğu tespit edilmiştir. Bu hali ile davacı tarafça, talep konusu çekin yetkili hamili olduğu hususu ispat edilememiş olduğu anlaşılmakla; davanın reddi gerektiği yönünde oluşan vicdani kanaat ile aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur....
Kıymetli evrakta hakkın senede bağlı olması nedeniyle, senedin zayi edildiği durumlarda, senede bağlı hakkın senetsiz de ileri sürülebilmesi için TTK 651.ve 652.maddelerinde hamile iptal davası açma hakkı getirilmiştir. İptal kararı alan hamil hakkını senetsiz olarak ileri sürebilecek ya da borçludan yeni bir senet tanzim edilmesini isteyebilecektir. Bu davayı açma hakkı hamile aittir .Yine TTK.651/2. maddesi uyarınca iptal davasını açmakta hukuki menfaati olan kişi senede bağlı alacak hakkı olan hamildir. Hesap sahibi - keşidecinin iptal kararı almakta hiç bir hukuki yararı bulunmadığı, ayrıca boş çek yaprağının iptali istenemeyeceğinden, davanın aktif dava ehliyeti yönünden usulden reddine karar verilmesi gerekmiş, aşağıdaki hüküm kurulmuştur....
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 18/03/2015 tarih 2013/11-1884E. 2015/1059K. sayılı kararında; "...Çek iptali davası açma hakkı çeki kaybeden hamile ait olup, çek hamili çek iptal davasını olumlu şekilde sonuçlandırdıktan sonra çek bedelini çekin keşidecisinden talep edebileceğinden, somut olayda davacı banka, çekin muhatabı olduğundan çeki iptal ettirmesi halinde çek bedelini çekin keşideciden talep etme imkanı bulunmamaktadır. Davacı muhatap banka müşterisi tarafından keşide edilen ve karşılıksız çıkan bu çek için ödemiş olduğu yasal yükümlülük tutarını bu ödemeyi yasal delillerle ispatlayarak müşterisinden talep edebilir. Bu talepte bulunabilmesi için çeki iptal ettirmesine gerek bulunmamaktadır ve muhatap banka, keşideci yararına ödeme yapar..." denilmiştir. Davacı dava dilekçesinde, çek hesabının kendisine ait olduğunu, keşidecisi olduğunu belirtmiş ayrıca, iptalini talep ettiği çekin zayi olduğunu belirtmiştir....
Yasa koyucunun iptal davasına gerek duymasının nedeni; iptal kararı sonrası hakkın hamil tarafından senetsiz tahsilini veya yeni bir senet düzenlenmesini sağlamak (TTK'nun 652)iyi niyetle, iptal kararı getiren hamile ödeme yapan borçluyu, seneti ele geçiren üçüncü kişilere karşı senetten kaynaklanan borç nedeniyle sorumluluktan kurtarmaktır. Keşideci ise çekin iradesi dışında elinden çıkması halinde ileride ibraz edilmesi halinde hak iddia edenlere karşı menfi tespit davası ikame ederek haklarını savunması mümkündür. Açıklanan nedenlerle keşidecinin çek iptali davası açma hakkı bulunmamaktadır. 3-Somut olayda davacının kendisi adına düzenlenmiş ancak henüz doldurulmamış 5 adet çek yaprağının iptali için dava açmış ise de kanunda çek keşidecisine iptal davası açma hakkı verilmemiştir. Dava konusu çekle ilgili iptal davası ancak meşru hamil tarafından açılabilecektir....
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ ESAS NO:2023/552 Esas KARAR NO:2024/501 DAVA: Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) DAVA TARİHİ: 02/08/2023 KARAR TARİHİ: 22/05/2024 Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda, DAVA:Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkili ------ numaralı hesabı üzerinden keşide edilen ----- tarihinde boş olarak kaybolan çekin zilyedidir. Müvekkilin zilyedi olduğu iş bu çek kaybedildiğini belirterek ödeme yasağı konularak çekin iptaline karar verilmesini talep ve dava etmiştir. DELİLLER VE GEREKÇE :Davacı zayi nedeniyle çekin iptalini talep etmiş ise de; Zayi nedeniyle çek iptal davası açma hakkı yerleşmiş Yargıtay kararları ile ve kesinlikle sadece çekin hamiline aittir. Keşidecisinin iptal dava açma hakkı bulunmamaktadır....
